ITPB2/415-1006/13/KK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 5 listopada 2013 r. (data wpływu 8 listopada 2013 r.), uzupełnionym w dniu 20 grudnia 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku - jest prawidłowe.

W dniu 8 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 20 grudnia 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku.

We wniosku tym oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 24 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca nabył spadek w 1/8 części po zmarłej 12 stycznia 2013 r. babci. Podstawą nabycia spadku był zawarty przed notariuszem akt poświadczenia dziedziczenia. W wyniku tej czynności Wnioskodawca stał się współwłaścicielem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 20,6 m² z przynależną mu piwnicą. Pozostałe części w drodze wyżej wymienionego aktu dziedziczenia nabyli po 1/8 trzej bracia Wnioskodawcy, oraz 4/8 wuj - syn zmarłej. Nabycie współwłasności w drodze opisanego aktu zostało zgłoszone we właściwym terminie Naczelnikowi Urzędu Skarbowego, który w zaświadczeniu z dnia 6 sierpnia 2013 r. potwierdził zwolnienie z podatku od spadku i darowizn w zakresie nabytych praw współwłasności opisanego wyżej prawa do nieruchomości. Następnie, w wyniku wspólnej decyzji spadkobierców, postanowiono podzielić spadek i znieść współwłasność na rzecz jednego ze spadkobierców - wuja Wnioskodawcy - ze spłatą przez niego dla pozostałych spadkobierców. W tym celu w dniu 28 sierpnia 2013 r. przed notariuszem została zawarta umowa o dział spadku. Na podstawie tej umowy syn zmarłej (wuj Wnioskodawcy) nabył od pozostałych spadkobierców 4/8 części lokalu. Tytułem spłaty za nabycie tych części, każdy z pozostałych spadkobierców otrzymał 17 500 zł. Wartość udziału odpowiada wycenie nieruchomości. Notariusz pobrał należny podatek od czynności cywilnoprawnych. Podkreślenia wymaga fakt, iż suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy spłatę spadkobierców dokonaną w wyniku umowy o dział spadku po zmarłej należy traktować jako odpłatne zbycie określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychód ten opodatkować zgodnie z tą ustawą czy też zgodnie z zapisem art. 2 ust. 1 pkt 3 przywołanej ustawy jest to przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadku i darowizn, a więc nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia udziałów w nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 212 § 2 Kodeksu cywilnego, gdy rzeczy nie da się podzielić, może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty, co zostało potwierdzone aktem notarialnym. Odpłatne zbycie jest naturalną konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku, które podlegało opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadku i darowizn. Dokonana spłata jest ekwiwalentna do posiadanego udziału w prawie do nieruchomości, nie wystąpiło więc przysporzenie majątkowe względem odziedziczonej ułamkowej części tego prawa. Brak jest więc podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej przez Wnioskodawcę w wyniku przeniesienia udziałów. W tym momencie należy również zwrócić uwagę, że spłata udziału nastąpiła co prawda z majątku wuja Wnioskodawcy, jednakże to on stał się jedynym właścicielem odziedziczonej nieruchomości, spłacił więc udziały po 17 500 zł każdy i aktualnie dysponuje całością praw do nieruchomości wartej 140 000 zł. Trudno mówić w tej sytuacji o odpłatnym zbyciu jako czynności co prawda przenoszącej prawo własności, ale nie w zamian za korzyść majątkową. W omówionej sytuacji żaden ze spadkobierców nie uzyskuje korzyści materialnych, została jedynie unormowana sytuacja prawna - zniesienie współwłasności na rzecz jednego ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych, na skutek braku możliwości podziału rzeczy.

Analogiczna sytuacja została przedstawiona w interpretacji indywidualnej o sygnaturze ILPB2/415-422/12/13-S/TR i stanowisko to uznano za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 ustawy). Zatem dla podatku dochodowego istotna z punktu widzenia ustalenia daty nabycia nieruchomości będącej przedmiotem spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Zgodnie z treścią art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 24 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca nabył spadek w 1/8 części po zmarłej 12 stycznia 2013 r. babci. Podstawą nabycia spadku był zawarty przed notariuszem akt poświadczenia dziedziczenia. W wyniku tej czynności Wnioskodawca stał się współwłaścicielem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 20,6 m² z przynależną mu piwnicą. Pozostałe części w drodze wyżej wymienionego aktu dziedziczenia nabyli po 1/8 trzej bracia Wnioskodawcy, oraz 4/8 wuj - syn zmarłej. Nabycie współwłasności w drodze opisanego aktu zostało zgłoszone we właściwym terminie Naczelnikowi Urzędu Skarbowego, który w zaświadczeniu z dnia 6 sierpnia 2013 r. potwierdził zwolnienie z podatku od spadku i darowizn w zakresie nabytych praw współwłasności opisanego wyżej prawa do nieruchomości. Następnie, w wyniku wspólnej decyzji spadkobierców, postanowiono podzielić spadek i znieść współwłasność na rzecz jednego ze spadkobierców - wuja Wnioskodawcy - ze spłatą przez niego dla pozostałych spadkobierców. W tym celu w dniu 28 sierpnia 2013 r. przed ww. notariuszem została zawarta umowa o dział spadku. Na podstawie tej umowy syn zmarłej (wuj Wnioskodawcy) nabył od pozostałych spadkobierców 4/8 części lokalu. Tytułem spłaty za nabycie tych części, każdy z pozostałych spadkobierców otrzymał 17 500 zł. Wartość udziału odpowiada wycenie nieruchomości. Notariusz pobrał należny podatek od czynności cywilnoprawnych. Podkreślenia wymaga fakt, iż suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa wyjaśnić należy, że okoliczność, iż dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia. W związku z tym otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku spłaty ekwiwalentnej do przysługującego Mu udziału w spadku nie powoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata w wyniku działu spadku nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Odnosząc się natomiast do kwestii dotyczącej zastosowania wyłączenia wynikającego z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podlega nieodpłatne nabycie majątku na podstawie tytułów w nim wymienionych. Wśród nich nie został wymieniony dział spadku, w rezultacie otrzymana przez Wnioskodawcę spłata nie może podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a w konsekwencji wyłączenie, o którym mowa nie może mieć w niniejszej sprawie zastosowania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.