ITPB1/4511-747/15/HD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2015 r. (data wpływu 30 czerwca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy wobec spółki jawnej z tytułu umowy pożyczki oraz odsetek od tej pożyczki w wyniku konfuzji na skutek rozwiązania tej spółki - jest prawidłowe.

W dniu 30 czerwca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy wobec spółki jawnej z tytułu umowy pożyczki oraz odsetek od tej pożyczki w wyniku konfuzji na skutek rozwiązania tej spółki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Wnioskodawca, będąc wspólnikiem spółki jawnej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, otrzyma od spółki jawnej pożyczkę (Wnioskodawca będzie pożyczkobiorcą, a spółka jawna pożyczkodawcą). Przedmiotem pożyczki będzie określona kwota środków pieniężnych. Pożyczka będzie miała charakter odpłatny, tj. będzie ona oprocentowana. Możliwa jest sytuacja, że w przyszłości spółka jawna zostanie zlikwidowana lub dojdzie do jej rozwiązania bez przeprowadzania procesu likwidacji, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.).

W przypadku rozwiązania spółki jawnej bez przeprowadzania likwidacji lub likwidacji spółki jawnej, na jej majątek, w sytuacji braku uprzedniej spłaty pożyczki przez Wnioskodawcę, składać się może w szczególności wierzytelność wobec Wnioskodawcy z tytułu udzielonej mu pożyczki, obejmująca zarówno część kapitałową pożyczki jak i naliczone i niewymagalne odsetki (naliczone od początku trwającego okresu odsetkowego do dnia rozwiązania spółki jawnej). W wyniku rozwiązania spółki jawnej, zgodnie z zapisami umowy spółki jawnej, Wnioskodawca otrzyma część majątku spółki jawnej. W szczególności może dojść do sytuacji, w której w związku z rozwiązaniem spółki jawnej na rzecz Wnioskodawcy wydana zostanie wierzytelność spółki jawnej wobec Wnioskodawcy z tytułu udzielonej mu pożyczki, obejmująca część kapitałową pożyczki, jak i naliczone odsetki. W takiej sytuacji dojdzie do skupienia w rękach Wnioskodawcy zarówno wierzytelności jak i zobowiązań wynikających z zawartej umowy pożyczki. Tym samym w świetle przepisów prawa cywilnego dojdzie do konfuzji (wygaśnięcia) zobowiązania Wnioskodawcy do zwrotu otrzymanej pożyczki oraz naliczonych odsetek oraz wierzytelności do zwrotu udzielonej Wnioskodawcy pożyczki oraz naliczonych odsetek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w sytuacji, gdy w wyniku rozwiązania spółki jawnej, spółka jawna wyda na rzecz Wnioskodawcy wierzytelność z tytułu pożyczki obejmującą kwotę główną pożyczki oraz naliczone odsetki, jaka przysługiwać będzie spółce jawnej względem Wnioskodawcy, w związku z czym dojdzie do tzw. konfuzji, tj. skupienia w rękach Wnioskodawcy praw dłużnika oraz wierzyciela z tytułu umowy pożyczki, po stronie Wnioskodawcy powstanie dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku wydania przez spółkę jawną na rzecz Wnioskodawcy wierzytelności z tytułu pożyczki obejmującej kwotę główną pożyczki oraz naliczone odsetki, jaka przysługiwać będzie spółce jawnej od Wnioskodawcy w związku z rozwiązaniem spółki jawnej, w wyniku czego dojdzie do tzw. konfuzji, tj. skupienia w rękach Wnioskodawcy praw dłużnika oraz wierzyciela z tytułu umowy pożyczki, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy art. 14 - ustępy od 1 do 2f - ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnoszą się do zasad ustalania przychodów z działalności gospodarczej. Co do zasady należą do nich wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 tej ustawy. W ramach tej regulacji, mając na uwadze specyfikę wskazanych zasad opodatkowania dochodów wynikających z działalności prowadzonej w ramach spółki osobowej, ustawodawca uregulował kwestię skutków wydania majątku w związku z rozwiązaniem spółki.

W kontekście przedstawionego stanu przyszłego należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki.

W myśl natomiast art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przez środki pieniężne, o których mowa w ust. 3 pkt 10 i 11 rozumie się również wartość wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług, oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki - z wyjątkiem wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelności z tytułu odsetek od takiej pożyczki, jeżeli wierzytelności te zostały spłacone na rzecz otrzymującego je wspólnika.

Z przytoczonego przepisu wprost wynika, że jeżeli w związku z rozwiązaniem spółki jawnej na rzecz Wnioskodawcy wydana zostanie wierzytelność spółki jawnej wobec Wnioskodawcy w zakresie kwoty głównej pożyczki, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu.

Wnioskodawca wskazuje, że takie stanowisko potwierdzają również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych, które wydawane są zarówno na gruncie obecnie obowiązujących regulacji, jak i przed doprecyzowaniem przepisów przez ustawodawcę w zakresie wprowadzenia przytaczanego art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko prezentowane przez Wnioskodawcę znajduje potwierdzenie w stanowisku prezentowanym przez:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 29 stycznia 2015 r., sygn. IPPB1/415-1299/14-2/EC;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 13 lutego 2015 r., sygn. IBPBI/1/415-1400/14/SK;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w indywidualnej interpretacji z dnia 27 stycznia 2015 r., sygn. IBPBI/1/415-1333/14/BK;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w indywidualnej interpretacji z dnia 31 grudnia 2014 r., sygn. IPTPB1/415-535/14-4/MR;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w indywidualnej interpretacji z dnia 21 lipca 2014 r., sygn. ITPB1/415-519/14/ PSZ;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w indywidualnej interpretacji z dnia 27 maja 2014 r., sygn. ITPB1/415-236b/14/ DP;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w indywidualnej interpretacji z dnia 24 stycznia 2014 r., sygn. IPPB1/415-1153/13-2/KS;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w indywidualnej interpretacji z dnia 8 stycznia 2014 r., sygn. ILPB1/415-1129/13-4/ AA;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w indywidualnej interpretacji z dnia 8 stycznia 2013 r., sygn. IPPB1/415-1510/12-2/ EC;

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w indywidualnej interpretacji z dnia 24 kwietnia 2012 r., sygn. IP PB 1/415-137/12-2/EC.

Przytoczona regulacja art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmuje wierzytelności z tytułu odsetek od pożyczki jeżeli wierzytelność w tym zakresie zostanie spłacona na rzecz otrzymującego jej wspólnika. Oznacza to, że spłata wierzytelności pożyczkowej otrzymanej w związku z likwidacją spółki osobowej skutkuje powstaniem przychodu po stronie wspólnika, który taką wierzytelność otrzymał.

W analizowanej sytuacji do spłaty odsetek nie dojdzie. W związku z rozwiązaniem spółki jawnej Wnioskodawca otrzyma wierzytelność spółki jawnej wobec siebie samego. Tym samym zobowiązanie do spłaty odsetek od pożyczki wygaśnie poprzez tzw. konfuzję.

Na gruncie stosunków cywilnoprawnych confusio (konfuzja) polega na wygaśnięciu zobowiązania (wierzytelności i długu) wskutek skupienia podmiotu wierzyciela i dłużnika w jednej osobie.

Jak zostało już wskazane, w wyniku rozwiązania spółki jawnej, wierzytelność spółki jawnej przejdzie na Wnioskodawcę, wskutek czego stanie się on jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem w zakresie tego samego stosunku zobowiązaniowego - zawartej umowy pożyczki, w tym również w zakresie części odsetkowej. Co za tym idzie wzajemne prawa i obowiązki wygasną.

W przedstawionym stanie przyszłym nie sposób również uznać, że po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przychodem jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie nastąpi przedawnienie, o którym mowa w art. 117 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, gdyż do momentu rozwiązania spółki jawnej i przekazania wierzytelności w ramach podziału majątku likwidacyjnej nie upłynie okres niezbędny do przedawnienia. Zgodnie natomiast z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa poprzez umorzenie, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Z treści tego przepisu wynika, że jest to umowa dwustronna i wymaga akceptacji dłużnika. Natomiast w analizowanej sytuacji wygaśnięcie zobowiązań następuje nie w wyniku umorzenia, lecz w konsekwencji podjęcia decyzji o rozwiązaniu spółki i sposobie podziału majątku, a co za tym idzie konfuzji, która następuje z mocy prawa. Nie można zatem stwierdzić, że w analizowanej sytuacji dochodzi do umorzenia zobowiązania w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec powyższego, nie można stwierdzić, że wskazane zdarzenie skutkować będzie powstaniem przychodu po stronie Wnioskodawcy.

Konfuzja wierzytelności oraz zobowiązania w części obejmującej naliczone odsetki nie stanowi ich spłaty ani potrącenia. Taka ocena jest powszechnie akceptowana i była wielokrotnie potwierdzana przez organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych (najczęściej dotyczących innych transakcji, takich jak połączenia spółek, aczkolwiek argumenty przemawiające za takim stanowiskiem pozostają aktualne w odniesieniu do analizowanej sytuacji: przykładowo stanowisko prezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 7 marca 2012 r. nr IBPBI/2/423-1570/12/CzP i IBPBI/2/423-226/13/CzP, Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 11 czerwca 2012 r. nr ITPB3/423-115b/12/AM, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w indywidualnej interpretacji z dnia 10 lutego 2010 r. nr ILPB3/423-1066/09-2/EK, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w indywidualnej interpretacji z dnia 3 listopada 2008 r. nr IPPB3/423-1087/08-4/DG, Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w indywidualnej interpretacji z dnia 20 listopada 2007 r. nr ILPB3/423-59/07-2/HS, Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu w decyzji z dnia 28 marca 2007 r. nr PD1/4270- 0006/07/PK).

Wnioskodawca pragnie również podkreślić, że konfuzja nie wypełnia dyspozycji art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie przychodów ze świadczeń otrzymanych nieodpłatnie.

Ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć poprzez pojęcie "nieodpłatny". Przepisy ustawy o podatku dochodowym określają jedynie sposoby i kryteria ustalania wartości nabytych nieodpłatnie rzeczy (praw) albo nieodpłatnych świadczeń. Na gruncie języka polskiego "nieodpłatny" znaczy tyle, co: "nie wymagający opłaty; taki, za który się nie płaci; bezpłatny" (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, 2003 r.).

Świadczenie nieodpłatne związane jest ze zdarzeniami prawnymi i gospodarczymi o charakterze zobowiązaniowym, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy. Nieodpłatnym świadczeniem nie będzie więc przysporzenie "samemu sobie". W sytuacji, gdy po obu stronach stosunku zobowiązaniowego stoją te same osoby, są one jednocześnie uprawnionymi i zobowiązanymi, zachodzi tzw. konfuzja, której skutkiem jest wygaśnięcie zobowiązania - stosunku zobowiązaniowego. Brak stosunku zobowiązaniowego wyklucza natomiast jakiekolwiek świadczenie, w tym świadczenie nieodpłatne. Również konfuzja należności odsetkowych i zobowiązaniowych nie oznacza, że udzielona pożyczka ma charakter nieodpłatny. Fakt, że należności i zobowiązania wynikające z naliczenia odsetek są przedmiotem konfuzji potwierdza jednoznacznie odpłaty charakter świadczenia w postaci pożyczki.

Wnioskodawca zwraca przy tym uwagę, że prezentowane stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Ministra Finansów. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 29 stycznia 2015 r. nr IPPB1/415-1299/14-2/EC odnosząc się zarówno do wierzytelności w zakresie kwoty głównej, jak i odsetkowej wskazał, iż na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawczyni wobec spółki jawnej (lub komandytowej), poprzez konfuzję następującą w wyniku likwidacji lub rozwiązania spółki jawnej (lub komandytowej), na skutek połączenia w rękach tej samej osoby (Wnioskodawczyni) prawa (wierzytelności spółki jawnej lub komandytowej wobec Wnioskodawczyni) i korelatywnie sprzężonego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawczyni wobec Spółki jawnej lub komandytowej), nie spowoduje po stronie Wnioskodawczyni powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Analogiczne wnioski wynikają chociażby z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 czerwca 2015 r. nr ILPB1/4511-1-419/15-2/IM, czy też interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 maja 2015 r. nr lPPB1/4511-440/15-2/KS1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego - jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.