ITPB1/4511-232/16/AK - PIT w zakresie zwolnienia przedmiotowego związanego z programem dobrowolnych odejść.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 lutego 2016 r. (data wpływu 7 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 marca 2016 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W związku z planowanym wejściem Spółki na giełdę w 2013 r., został przedstawiony i podpisany Pakt Gwarancji Pracowniczych. Dokument ten przewidywał zobowiązanie Spółki, zapewniające trwałość zatrudnienia w Spółce, przez czas ustalony, uzależniony od stażu pracy. W przypadku Wnioskodawcy gwarantowany okres zatrudnienia obejmował 10 lat. W listopadzie 2014 r. Spółka, podjęła decyzję o przeprowadzeniu kolejnego etapu restrukturyzacji, obejmującego m.in. restrukturyzację zatrudnienia, a wobec wcześniej wprowadzonego w życie Paktu Gwarancji Zatrudnienia i jego zapisów, Spółka opracowała i wdrożyła Program Dobrowolnych Odejść tzw. PDO. Wszystkie zasady dotyczące PDO zostały zawarte w Regulaminie, datowanym na 28 listopada 2014 r. Na podstawie przewidzianych niniejszym dokumentem zapisów, w dniu 14 stycznia 2015 r. Wnioskodawca złożył wniosek o rozwiązanie umowy o pracę. Porozumienie Stron w przedmiocie rozwiązania wyżej wymienionej umowy zawarte zostało w dniu 22 stycznia 2015 r. Umowa została rozwiązana z dniem 31 stycznia 2015 r. na podstawie przepisu art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy w związku z § 3 pkt 9 i 10 Regulaminu PDO. Zasady ustalania wysokości rekompensaty określono na podstawie § 4 pkt 4 i 5 Regulaminu PDO w związku z § 3 pkt 2 Paktu Gwarancji Pracowniczych. W porozumieniu stron rozwiązującym umowę o pracę, a konkretnie w § 2, zawarto następujące regulacje "W związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn, o których mowa w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - Pracownikowi przysługiwała będzie jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości 3 (słownie: trzech) krotności wynagrodzenia, ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, z zastrzeżeniem art. 8 ust. 4 ww. ustawy", natomiast w § 2 ust. 2 przytaczanego porozumienia, postanowiono "Mając na względzie tryb rozwiązania stosunku pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść, Pracownikowi przysługiwać będzie rekompensata w wysokości 33 (słownie: trzydziestu trzech) krotności wynagrodzenia ustalanego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy." Od przedmiotowych wypłat tytułem odprawy oraz rekompensaty została pobrana zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych, odpowiednio 1.904 zł od kwoty odprawy wynoszącej 10.575,18 zł, a także 20.939,00 zł od kwoty rekompensaty, wynoszącej 116.326,98 zł. Wysokość i zasady ustalenia otrzymanej rekompensaty wynikały z wdrożonego przez Pracodawcę Programu Dobrowolnych Odejść określającego prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Program ten należy więc do regulacji, przywołanych w przepisie art. 9 § 1 Kodeksu pracy, a wobec tego stanowi normatywne źródło prawa pracy. Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść określa, iż wskazane we wniosku świadczenie jest rekompensatą za brak możliwości osiągania wynagrodzenia u dotychczasowego Pracodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wypłacona Wnioskodawcy rekompensata wynikająca z trybu rozwiązania stosunku pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść dla Pracowników Spółki, jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z treścią znowelizowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka bezzasadnie odprowadziła zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od przewidzianej porozumieniem kwoty rekompensaty wynikającej z trybu rozwiązania stosunku pracy. Wypłacona rekompensata wynikała z zapisów Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść i stanowi zadośćuczynienie za stratę w związku z brakiem możliwości osiągnięcia wynagrodzenia za pracę u dotychczasowego pracodawcy, który przewidywał 10-cio letni termin gwarancji zatrudnienia. Wypłata rekompensaty wynika wprost z porozumienia ze związkami zawodowymi oraz nie występuje na liście wyjątków wykluczających ją ze zwolnienia określonego w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co więcej Pracodawca wyraźnie podkreśla, iż rekompensata nie jest odprawą, poprzez wypłatę takowej z innego tytułu prawnego i w zupełnie innej wysokości. Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem tych wymienionych w przepisach art. 21, 52, 52a i 53c. Wobec tego, w ocenie Wnioskodawcy wypłacona rekompensata jest wolna od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3. Potrącona przez Pracodawcę zaliczka na poczet podatku dochodowego z tytułu wypłaconej rekompensaty stanowi podatek nienależnie pobrany, podlegający zwrotowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g) tego artykułu.

Artykuł 9 § 1 Kodeksu pracy stanowi, że ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Ponadto należy podkreślić, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Zatem korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, w spółce, w której jest zatrudniony Wnioskodawca został podpisany Pakt Gwarancji Pracowniczych, który przewidywał zobowiązanie Spółki, zapewniające trwałość zatrudnienia w Spółce, przez czas ustalony, uzależniony od stażu pracy. W przypadku Wnioskodawcy gwarantowany okres zatrudnienia obejmował 10 lat. W listopadzie 2014 r. Spółka, podjęła decyzję o przeprowadzeniu kolejnego etapu restrukturyzacji, obejmującego m.in. restrukturyzację zatrudnienia, a wobec wcześniej wprowadzonego w życie Paktu Gwarancji Zatrudnienia i jego zapisów, Spółka opracowała i wdrożyła Program Dobrowolnych Odejść tzw. PDO. Wszystkie zasady dotyczące PDO zostały zawarte w Regulaminie, datowanym na 28 listopada 2014 r. Na podstawie przewidzianych niniejszym dokumentem zapisów, w dniu 14 stycznia 2015 r. Wnioskodawca złożył wniosek o rozwiązanie umowy o pracę. Porozumienie Stron w przedmiocie rozwiązania wyżej wymienionej umowy zawarte zostało w dniu 22 stycznia 2015 r. Umowa została rozwiązana z dniem 31 stycznia 2015 r. na podstawie przepisu art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy w związku z § 3 pkt 9 i 10 Regulaminu PDO. Zasady ustalania wysokości rekompensaty określono na podstawie § 4 pkt 4 i 5 Regulaminu PDO w związku z § 3 pkt 2 Paktu Gwarancji Pracowniczych. W porozumieniu stron rozwiązującym umowę o pracę, a konkretnie w § 2, zawarto następujące regulacje "W związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn, o których mowa w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - Pracownikowi przysługiwała będzie jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości 3 (słownie: trzech) krotności wynagrodzenia, ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, z zastrzeżeniem art. 8 ust. 4 ww. ustawy", natomiast w § 2 ust. 2 przytaczanego porozumienia, postanowiono "Mając na względzie tryb rozwiązania stosunku pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść, Pracownikowi przysługiwać będzie rekompensata w wysokości 33 (słownie: trzydziestu trzech) krotności wynagrodzenia ustalanego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy." Od przedmiotowych wypłat tytułem odprawy oraz rekompensaty została pobrana zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych, odpowiednio 1.904 zł od kwoty odprawy wynoszącej 10.575,18 zł, a także 20.939,00 zł od kwoty rekompensaty, wynoszącej 116.326,98 zł. Wysokość i zasady ustalenia otrzymanej rekompensaty wynikały z wdrożonego przez Pracodawcę Programu Dobrowolnych Odejść określającego prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Program ten należy więc do regulacji, przywołanych w przepisie art. 9 § 1 Kodeksu pracy, a wobec tego stanowi normatywne źródło prawa pracy. Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść określa, iż wskazane we wniosku świadczenie jest rekompensatą za brak możliwości osiągania wynagrodzenia u dotychczasowego Pracodawcy.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

Jednocześnie należy zauważyć, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r. sygnatura akt SK 62/08 - jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego to należy uznać, że przepis ten - w praktyce swego stosowania - nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej lub szkody na osobie, natomiast zadośćuczynienie jest pieniężną formą zrekompensowania szkody niemajątkowej. O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują - co do zasady - przepisy art. 361 i 363 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego).

Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wyrządzającym szkodę, obejmując to, co z majątku ubyło na skutek tego zdarzenia lub do niego nie weszło (utracona korzyść). Z kolei, celem zadośćuczynienia jest łagodzenie doznanej krzywdy.

Jednocześnie z punktu widzenia odpowiedzialności odszkodowawczej znaczenie ma też zasada restytucji, rozumiana jako zakaz wzbogacenia poszkodowanego.

Tym samym odszkodowanie czy zadośćuczynienie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Trudno zatem uznać, że w wyniku niewymuszonego przystąpienia pracownika do Programu Dobrowolnych Odejść umożliwiającego uzyskanie "preferencyjnych" warunków rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron pracownik poniósł szkodę.

Z tych też względów rekompensaty nie są objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenia te nie są sensu stricto odszkodowaniem ani zadośćuczynieniem, gdyż pracownik dobrowolnie przystępuje do ww. programu a rozwiązanie umowy o pracę następuje w drodze porozumienia stron. Pracownik nie ponosi uszczerbku majątkowego, a wręcz przeciwnie dostaje dodatkowe świadczenie ponad to, które przewiduje zwyczajowo ustawa - Kodeks pracy lub ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Uwzględniając powyższe należy uznać, że kwota wypłaconej Wnioskodawcy rekompensaty w związku z dobrowolnym odejściem z pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pomimo, że Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść, będący podstawą otrzymania ww. rekompensaty stanowi normatywne źródło prawa pracy, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Wejście w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328 z późn. zm.) nie zmieniło dotychczasowej zasady, zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie wyłącznie do odszkodowań i zadośćuczynień.

W konsekwencji wypłacona rekompensata stanowi dla Wnioskodawcy przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od którego pracodawca jako płatnik miał obowiązek obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy, zgodnie z przepisami art. 31, 32 i 38 ww. ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.