ITPB1/423-58/b/07/MR
Pismo z dnia 14 listopada 2007 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPB1/423-58/b/07/MR
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 6 sierpnia 2007 r. (data wpływu 21 sierpnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych między innymi w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawartą umową cash polingu - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 21 sierpnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych między innymi w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 o niedostatecznej kapitalizacji w związku z zawartą umową cash polingu.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.
Sp. z o.o. zamierza przystąpić do oferowanego przez bank systemu zarządzania płynnością finansową, w którym uczestniczyć będą inne spółki powiązane. System Zarządzania Środkami Pieniężnymi i Kredytami Dziennymi w Grupie Rachunków, zwany dalej Systemem cash pooling, jest produktem stworzonym przez bank dla grupy firm rozumianych jako dwa lub więcej podmiotów, które uznały swoje interesy za zbieżne w stopniu umożliwiającym wspólne przystąpienie do Systemu, w celu:
* zwiększenia efektywności krótkoterminowego zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację przychodów oraz kosztów odsetkowych,
* efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników Systemu w zakresie kapitału obrotowego oraz,
* poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników Systemu jak również optymalizacji wykorzystania dostępnych środków całej grupy.
Spółka przedstawiła następujący opis funkcjonowania systemu cash pooling:
W ramach Systemu, dla poszczególnych jego Uczestników, Bank będzie prowadził indywidualne rachunki (rachunki główne). Poszczególne rachunki główne wykorzystywane będą przez Uczestników Systemu jako rachunki operacyjne (rachunki bieżące), służące do dokonywania operacji związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Każdy z Uczestników Systemu może deponować na swoim rachunku głównym środki pieniężne lub zadłużać się w nim w formie tzw. kredytu dziennego udzielonego prze Bank.
Każdy z Uczestników Systemu poręczy Bankowi spłatę kredytów dziennych zaciągniętych przez innych Uczestników Systemu.
Jakiekolwiek zadłużenie, powstałe w ramach Grupy Rachunków, będzie zabezpieczone dostępnymi saldami środków zdeponowanych na innych rachunkach Uczestników Systemu. Ponadto Bank upoważniony jest do traktowania środków w ramach Grupy Rachunków jako zabezpieczenia spłaty zadłużenia powstałego na innych rachunkach Grupy i niespłaconego przed końcem danego dnia przez zaciągających je Uczestników Systemu.
Spłata wszystkich niespłaconych przed końcem dnia sald ujemnych w ramach Grupy Rachunków poręczona jest przez każdego z Uczestników Systemu. Jeżeli którykolwiek z rachunków w Grupie wykazuje zadłużenie, które nie może zostać spłacone przed końcem dnia przez zaciągającego kredyt Uczestnika Systemu, Bank obciąża rachunki spółek posiadających nadwyżki finansowe na łączną kwotę równą zaciągniętym i niespłaconym kredytom dziennym na pozostałych Rachunkach Głównych.
Uczestnik Systemu spłacający kredyt dzienny, zaciągnięty przez innego Uczestnika Systemu, wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela, tzn. wstępuje wobec kredytobiorcy w prawa Banku. Spłata kredytu dziennego zaciągniętego przez innego Uczestnika Systemu pociąga za sobą (oprócz prawa do żądania zwrotu kwoty spłaconego kredytu) prawo do odsetek, jakie byłyby należne pierwotnemu kredytodawcy (Bankowi). Odsetki należne płatne będą pomiędzy Uczestnikami Systemu wg stawek oprocentowania, po których Bank zdecydował się udzielić każdemu z nich kredytów dziennych.
System umożliwia poprawę płynności finansowej poszczególnych Uczestników Systemu, jak i całej grupy.
Spłata kredytów dziennych odbywać się będzie metodą z pełnym zerowaniem Rachunków Głównych. W metodzie tej wszystkie nie spłacone do końca dnia kredyty dzienne zostają spłacone przez jednego z Uczestników Systemu, tzw. Agenta. Powstały w wyniku tej operacji kredyt dzienny na rachunku Agenta zostanie automatycznie spłacony przez Uczestników Systemu posiadających salda dodatnie na swoich rachunkach.
Konstrukcja prawna tego systemu, jak wskazuje Spółka, oparta jest na wstąpieniu w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa, uregulowana w art. 518 Kodeksu Cywilnego). Konstrukcja ta zakłada, iż przy spełnieniu prawnych wymogów, wstąpienie przez Uczestnika Systemu spłacającego kredyt w miejsce banku następuje z mocy prawa. Spłacający kredyt Uczestnik Systemu wstępuje w prawa wierzyciela Banku do wysokości dokonanej spłaty.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Czy do odsetek wypłacanych w ramach struktury cash pooling mają zastosowanie przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji, tj. art. 16 ust. 1 pkt 60 i art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów):
* udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek,
* udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.
Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odsetki od pożyczki (kredytu) udzielonej:
* przez udziałowca posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, lub
* przez kilku udziałowców posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów tej spółki, lub
* przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach - spółce będącą pożyczkodawcą i spółce będącą pożyczkobiorcą - ta sama osoba (udziałowiec) posiada co najmniej 25% udziałów, w części w jakiej pożyczka przekracza trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki.
Definicja pożyczki została uregulowana w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym przez pożyczkę rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Z przedstawionego powyżej stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że stroną czynności cywilnoprawnej w każdej sytuacji jest bank, który nie jest członkiem grupy kapitałowej. W przedmiotowej sytuacji, jak twierdzi Spółka, nie znajdą więc zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.
Umowa "cash pooling" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash pooling uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. pool leadera, którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.
Z opisu przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż funkcję pool leadera pełnić będzie jedna ze Spółek. Poza tym, przedstawiona we wniosku konstrukcja cash pooling, stanowiąca sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących w umowie podmiotów zawiera w sobie pewne elementy umowy pożyczki, lecz nie wyczerpuje istotnych jej znamion.
Stosownie do art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się m.in. każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. W przypadku umowy cash poolingu mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, tzn. podmiotem mającym saldo dodatnie na rachunku głównym, podmiotem posiadającym debet na rachunku głównym oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Uczestnik tego systemu, który wykazuje saldo dodatnie nie wie, czy środki jego zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji jak i jej przedmiot. Z konstrukcji umowy cash poolingu wynika jednak, iż to bank udziela dziennych kredytów umawiającym się spółkom, natomiast spłacający kredyt Uczestnik Systemu wstępuje w prawa wierzyciela Banku wobec kredytobiorcy w celu żądania zwrotu kwoty spłaconego przez niego kredytu.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ww. ustawy nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.
Natomiast art. 16 ust. 1 pkt 61 cytowanej ustawy stanowi, iż nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.
Z przedstawionego przez Spółkę zdarzenia przyszłego wynika, iż w przedmiotowej sprawie umowę cash poolingu mają zamiar zawrzeć podmioty powiązane. Jednak uwzględniając konstrukcję tej umowy, z której wynika, iż to bank jest podmiotem oferującym tę usługę, należy podzielić stanowisko Wnioskodawcy, że wyżej przytoczone przepisy dotyczące tzw. niedostatecznej kapitalizacji (art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61) nie będą miały zastosowania bowiem to bank przenosi środki finansowe dostępne na rachunkach jednych podmiotów, wykazujących salda dodatnie, na rzecz innych podmiotów wykazujących salda ujemne. W związku z tym, spółki wykazujące salda ujemne na rachunkach, tj. spółki będące dłużnikami banku, zostają dłużnikami innych spółek. W takim razie podmioty uczestniczące w systemie cash poolingu stają się wobec siebie wierzycielami i dłużnikami z tytułu wcześniej udzielonego kredytu.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Jednocześnie należy wyjaśnić, że wniosek Spółki w części dotyczącej możliwości zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów zapłaconych odsetek i pobranych przez bank prowizji w związku z umową cash poolingu oraz dotyczący konieczności sporządzenia sprawozdania, o którym mowa w art. 9a ww. ustawy, jak również w części dotyczącej interpretacji przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych będzie przedmiotem odrębnych rozstrzygnięć.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.