ITPB1/415-979/14/PSZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 22 września 2014 r. (data wpływu 25 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie opodatkowania przychodów uzyskiwanych z najmu - jest prawidłowe.

W dniu 25 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie opodatkowania przychodów uzyskiwanych z najmu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą w formie kancelarii radcy prawnego, której głównym przedmiotem działalności jest działalność prawnicza wykonywana na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 6 lipca 1982 o radcach prawnych. Pozostaje Pan w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustawowa wspólność majątkowa. Żona nie jest przedsiębiorcą. Zatrudniona jest na etacie.

Siedziba Pana Kancelarii zlokalizowana jest w Pana własnym budynku. Kancelaria zajmuje jedynie kilka pomieszczeń ww. budynku. Cztery pozostałe w budynku lokale, które nie wykorzystywane są na kancelarię, są wynajmowane. Budynek wykazany jest w ewidencji środków trwałych Pana Kancelarii. Wobec wystawiania faktur za najem nieruchomości zdecydował Pan o rozszerzeniu w ewidencji przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej (Kancelarii) o działalność uboczną - wynajem.

Powyższe opisuje Pan w celu wykazania, że fakt rozszerzenia działalności o najem, włączenia nieruchomości do ewidencji środków trwałych a przez to traktowania dochodu z najmu pozostałych pomieszczeń w budynku (nie zajętych przez Kancelarię) jako dochodów z działalności gospodarczej jest związany tylko z lokalizacją siedziby Kancelarii we własnym budynku, w którym są inne wynajmowane lokale (nie byłoby działalności Kancelarii w zakresie najmu, gdyby Kancelaria zajmowała całość budynku, w którym ma siedzibę). Najem ma charakter uboczny.

Planując rozwój i ewentualną zmianę siedziby Kancelarii, w styczniu 2009 r. wraz z żoną zakupił Pan do majątku wspólnego lokal użytkowy o powierzchni ok. 400 m² (nabycie nastąpiło na podstawie wcześniejszej umowy przedwstępnej zawartej z deweloperem, w czerwcu 2008 r.). W umowie sprzedaży małżonkowie zadeklarowali nabycie lokalu w związku z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą. Zakup był udokumentowany fakturą VAT wystawioną na Pana Kancelarię. Było to uzasadnione także tym, że na zakup ww. lokalu zaciągnął Pan bardzo wysoki kredyt, który mógł otrzymać jedynie jako przedsiębiorca. Gwarancją jego spłaty były dochody z działalności gospodarczej - a to jedyne źródło Pana dochodu umożliwiające spłatę. Wobec powyższego zakupiony lokal został wprowadzony do ewidencji środków trwałych Pana przedsiębiorstwa.

Spłata dużego kredytu nie była możliwa w całości, z dochodów uzyskiwanych z działalności prawniczej, dlatego pomysł zakupu nieruchomości połączony był od samego początku z najmem lokalu w całości na rzecz jednego najemcy. Najem był źródłem spłaty kredytu na zakup nieruchomości. Umowa najmu zawarta została w roku 2008 r. od początku na rzecz tego samego podmiotu (instytucji finansowej). Umowa zawarta jest przynajmniej do roku 2018, w którym to czasie spodziewa się Pan spłaty kredytu. Nie prowadził Pan żadnych czynności mających na celu poszukiwanie innych najemców (ogłaszanie, poszukiwanie najemców, zawieranie nowych umów). Nie dokonywał Pan, po zakupie nieruchomości, żadnych wydatków na ulepszenie nieruchomości, nie ponosił kosztów żadnych prac remontowych w lokalu. Całość zarządzania lokalem i większość spraw związane z bieżącym jego utrzymaniem wykonywał i wykonuje najemca. W istocie, w okresie do spłaty kredytu lokal nie ma dla Pana żadnej przydatności w działalności. Najem służył głównie spłacie kredytu, a plany wykorzystania lokalu dla potrzeb Kancelarii nie mogły być realizowane, gdyż lokal był zajęty przez najemcę. Bez najmu zaś nie miałby Pan możliwości spłaty zaciągniętego kredytu a przez to i nabycia lokalu.

W roku 2014 zrezygnował Pan z planów zmiany siedziby Kancelarii, między innymi ze względu na uwarunkowania na rynku usług prawniczych, które nie sprzyjają tego typu inwestycjom. Utrzymywanie lokalu w środkach trwałych przedsiębiorstwa stało się przez to niecelowe. Wraz z żoną postanowili Państwo wycofać nieruchomość nabytą w styczniu 2009 r. z działalności Kancelarii.

Ze względu na trwałość umowy najmu (z tym samym najemcą od samego początku) i potrzebę spłaty zaciągniętego kredytu, najem będzie kontynuowany w ramach tzw. najmu prywatnego. Podatek ryczałtowy od dochodu z najmu rozlicza małżonka, nie prowadząca działalności gospodarczej.

W tym celu od maja 2014 nieruchomość została wycofana z ewidencji środków trwałych Kancelarii. W umowie najmu zaznaczono, że wynajmującym przestaje być Kancelaria, faktury zaś wystawiane będą przez współwłaścicieli (jednego ze w współmałżonków, działających za zgodą drugiego).

Biorąc pod uwagę, że posiada Pan wraz z żoną jedno mieszkanie, które wynajmowane jest poza działalnością i już wcześniej złożyliście Państwo oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także że żona Pana została wskazana jako osoba rozliczająca podatek w imieniu małżonków, w oświadczeniu złożonym zgodnie z art. 12 ust. 6 tejże ustawy, od maja 2014 żona odprowadza zryczałtowany podatek w wysokości 8,5% od wszystkich dochodów osiąganych z najmu, także lokalu nabytego w styczniu 2009 r.

W efekcie wycofania lokalu z działalności, odpowiedniej zmianie uległy w związku z dokonanymi zmianami, zasady rozliczeń podatkowych w Kancelarii. Wyłączył Pan dochód z najmu ww. lokalu, zaprzestał amortyzacji oraz zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu za zakup lokalu który został wycofany działalności,

Mając jednak na uwadze fakt, że nieruchomość przed zmianą była w ewidencji środków trwałych oraz fakt, że dochody z najmu traktowane były wcześniej jako dochody z działalności gospodarczej, powstała wątpliwość, czy zgodna z prawem jest taka dyspozycja właścicieli w zakresie opodatkowania dochodów z najmu nieruchomości, w której po wycofaniu lokalu z działalność gospodarczej jednego z małżonków możliwe jest kontynuowanie najmu w ramach tzw. najmu prywatnego rozliczanego przez małżonka, który nie jest przedsiębiorcą i opodatkowanie dochodów przez tego małżonka w formie ryczałtu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zgodna z prawem jest taka dyspozycja właścicieli w zakresie opodatkowania nieruchomości, w której po wycofaniu lokalu z działalność gospodarczej jednego z małżonków, możliwe jest kontynuowanie najmu w ramach tzw. najmu prywatnego rozliczanego przez małżonka, który nie jest przedsiębiorcą i opodatkowanie dochodów przez tego małżonka w formie ryczałtu.

Zdaniem Wnioskodawcy, małżonkowie mogą podjąć decyzję o wycofaniu nieruchomości z działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z nich, a po jej wycofaniu, w związku z faktem, że nieruchomość nie jest już składnikiem majątku związanego z działalnością gospodarczą, zdecydować o opodatkowaniu dochodów z najmu wycofanej nieruchomości w ramach tzw. najmu prywatnego przez małżonka, który został wskazany w oświadczeniu o którym mowa w art. 12 ust. 6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Dopuszczalne jest w związku z tym wybranie opodatkowania przychodów z najmu prywatnego ww. nieruchomości w formie ryczałtu, według stawki 8,5% na podstawie art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a tejże ustawy.

Nie jest właściwe twierdzenie, że jeżeli nieruchomość była w środkach trwałych przedsiębiorstwa, a dochody z najmu z tej nieruchomości rozliczane były jako przychód z działalności gospodarczej, to nie ma w przyszłości możliwości wycofania tego obiektu z działalności i kontynuowania najmu w ramach tzw. najmu prywatnego przez małżonka, który nie jest przedsiębiorcą oraz opodatkowanie dochodów z najmu nieruchomości w formie ryczałtu. Prowadziłoby to do niezasadnego wniosku, że nieruchomość raz włączona do działalności gospodarczej i ujęta w ewidencji środków trwałych, zachowuje taki status na przyszłość bez ograniczenia w czasie, bez względu na dyspozycje właścicieli nieruchomości, a także bez względu na zmiany okoliczności prowadzenia działalności gospodarczej.

Stanowisko powyższe oparte jest o analizę przywołanych przepisów prawa w opisanym stanie faktycznym i bierze pod uwagę stanowiska zajęte w podobnych sprawach przez: Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 31 stycznia 2014 r. (IBPBII/2/415-874/13/MMa) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 21 sierpnia 2012 r. (IPPB1/415-596/12-2/AM).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 3 i 6:

* pozarolnicza działalność gospodarcza,

* najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9. Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opiera się na trzech przesłankach:

* zarobkowym celu działalności,

* wykonywaniu działalności w sposób zorganizowany i ciągły,

* prowadzeniu działalności we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 11 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Wyżej wymieniony przepis koreluje z brzmieniem art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczącym źródła przychodu jakim jest najem, wykluczając z tego katalogu składniki majątku związane z działalnością gospodarczą.

Na tle przedstawionych regulacji prawnych stwierdzić należy, że najem stanowi odrębne od działalności gospodarczej źródło przychodu (art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), choć może także istnieć najem, który prowadzony jest w ramach działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy).

W przypadku, gdy przedmiotem najmu są składniki majątku związane z działalnością gospodarczą, albo najem jest przedmiotem tej działalności, zgodnie z treścią cytowanego wcześniej art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynajmowanie nieruchomości traktowane jest jako pozarolnicza działalność gospodarcza.

Stosownie do treści art. 9a ust. 6 tejże ustawy, dochody osiągane przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6, są opodatkowane na zasadach określonych w ustawie, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Zgodnie z art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.), ustawa reguluje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów (dochodów) osiąganych przez osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - o czym stanowi art. 2 ust. 1a tej ustawy.

Jak stanowi art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów, stosuje się art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ww. ustawy, dla przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5%.

Warunkiem skorzystania z tej formy opodatkowania jest, zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy, złożenie pisemnego oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego, natomiast podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Jeżeli do dnia 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, uważa się, że nadal prowadzi działalność opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W myśl art. 9 ust. 4 ww. ustawy, w przypadku osiągania przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a, przepisy dotyczące oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych stosuje się odpowiednio, z tym że podatnik rozpoczynający osiąganie takich przychodów w trakcie roku podatkowego składa pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany rok podatkowy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika nie później niż do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego.

Zauważyć również należy, że przychody z najmu uzyskiwane przez małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, co do zasady, podlegają opodatkowaniu odrębnie przez każdego ze współmałżonków. Z treści art. 12 ust. 5 ww. ustawy wynika bowiem, że przychody z udziału w spółce w odniesieniu do każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. W razie braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. W myśl art. 12 ust. 6 ww. ustawy zasada, o której mowa w ust. 5, ma również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodu przez jednego z nich.

W tym celu - zgodnie z dyspozycją zawartą w treści art. 12 ust. 7 ustawy - oświadczenie, o którym mowa w ust. 6, składa się właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego najpóźniej do dnia 20 stycznia roku podatkowego, a w przypadku rozpoczęcia osiągania przychodów w trakcie roku podatkowego w terminie pierwszej wpłaty na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Wybór zasady opodatkowania całości przychodu przez jednego z małżonków wyrażony w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 6, obowiązuje przy dokonywaniu wpłat na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za cały dany rok podatkowy, chyba że w wyniku rozwodu albo orzeczenia przez sąd separacji nastąpił podział majątku wspólnego małżonków i przedmiot umowy przypadł temu z małżonków, na którym nie ciążył obowiązek dokonywania wpłat na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (art. 12 ust. 8 ww. ustawy).

W przypadku dokonania takiego wyboru podatnikiem jest wyłącznie jeden z małżonków.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz opisane we wniosku zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, że nie ma przeszkód prawnych aby przychody uzyskane z tytułu umowy najmu nieruchomości, zawartej po skutecznym wycofaniu nieruchomości z prowadzonej działalności gospodarczej, tj. zawartej poza tą działalnością, zaliczyć do źródła przychodów, o którym mowa w cyt. wyżej art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody z tego tytułu mogą więc być opodatkowane na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w wysokości 8,5%, gdyż jak wynika z wniosku zostało dla tych przychodów złożone pisemne oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania. Przychody uzyskiwane z najmu rzeczy i praw majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków mogą być w całości opodatkowane przez jednego z małżonków (w tym przypadku przez Pana żonę) pod warunkiem, że w ustawowym terminie złożone zostało pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodu przez jednego z nich.

Należy podkreślić, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby pełną ocenę pozwalającą na jednoznaczne zakwalifikowanie uzyskiwanych przychodów z tytułu najmu.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania podatkowego lub kontrolnego właściwy organ ustali, że wykonywany przez Pana najem - wbrew twierdzeniom zawartym w złożonym wniosku - wyczerpuje znamiona działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.