ITPB1/415-895/09/WM - Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu z wynajmu nieruchomości objętej współwłasnością w częściach ułamkowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 20 listopada 2009 r. (data wpływu) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów z najmu - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 11 stycznia 2010 (data wpływu 15 stycznia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów z najmu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Część domu wybudowanego w trakcie małżeństwa przeznaczona jest na wynajem. Dochody z najmu do roku 2008 rozliczane były we wspólnym zeznaniu podatkowym małżonków. W 2008 r. nastąpił rozwód, ale majątek nie został jeszcze podzielony między byłych małżonków. Była żona, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie najmu, zdecydowała, że z racji prowadzenia przez nią działalności w tym zakresie, musi rozliczać najem z całości nieruchomości i przejęła cały dochód osiągany z tego tytułu. Wnioskodawca nadmienił, że nie składał oświadczenia o opodatkowaniu całości dochodu jedynie przez żonę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w zeznaniu podatkowym za 2009 r. Wnioskodawca jako współwłaściciel powinien uwzględnić 50% dochodów z tego tytułu...

Zdaniem Wnioskodawcy, dochody z najmu, ze wspólnej własności, powinny być dzielone w równych częściach, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Również w rozliczeniu rocznym powinny być wykazane przychody oraz koszty uzyskania przychodów z tego źródła w proporcji po 50%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. Nr 14, poz. 176 z zm.) określa w rozdziale drugim źródła przychodów będące podstawą do ustalenia dochodu do opodatkowania.

Do źródeł przychodów zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy zalicza się m.in.:

Natomiast art. 5a pkt 6 ustawy, definiuje pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej jako działalność zarobkową prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1,2 i 4-9.

Powyższe przepisy wskazują, że najem stanowi odrębne od działalności gospodarczej źródło przychodu, choć możliwe jest także prowadzenie najmu w ramach działalności gospodarczej.

Tak więc dla celów podatkowych najem, może być kwalifikowany jako przychód z działalności gospodarczej lub jako dodatkowe źródło przychodu, określone w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Wybór kwalifikacji i sposób rozliczenia przychodów z najmu, ustawodawca pozostawił osobie oddającej rzecz w najem.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.

W myśl art. 8 ust 2 pkt 1 ww. ustawy zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat.

Zasady, o których mowa w ust. 1 i 2, mają również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 przychody ze wspólnej własności, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości dochodu osiągniętego z tego źródła przez jednego z nich (art. 8 ust. 3).

Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodziny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ustanie małżeństwa powoduje, że wspólność ta przestaje istnieć. W wyniku rozwodu współwłasność istniejąca między małżonkami traci charakter współwłasności łącznej i staje się współwłasnością w częściach ułamkowych.

Współwłasność normują przepisy działu IV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Wspólna własność rzeczy ma miejsce wtedy, kiedy prawo własności tej samej rzeczy przysługuje więcej niż jednej osobie (art. 195 ww. ustawy). Domniemywa się, że udziały współwłaścicieli są równe (art. 197 ww. ustawy). Według zasady zawartej w art. 207 Kodeksu cywilnego pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów, w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku jest Pan współwłaścicielem nieruchomości wybudowanej w trakcie małżeństwa. W 2008 r. doszło do rozwodu między małżonkami, nie nastąpił jeszcze podział majątku. Pana udział w majątku wspólnym wynosi 50%, właścicielką pozostałej części jest Pana była żona. W nieruchomości tej znajdują się wynajmowane lokale, z których cały dochód pobiera była żona.

Mając na uwadze powyższe przepisy oraz przedstawiony stan faktyczny, a jednocześnie respektując zasadę wyrażoną w art. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl której podatnikiem jest każda osoba fizyczna samodzielnie, należy stwierdzić iż zasada wyrażona w art. 8 ust. 1 i 2 ustawy umożliwia określenie dla poszczególnych podatników (współwłaścicieli) przychodów oraz kosztów ich uzyskania w sytuacji, gdy przychody te i koszty osiągane są m.in. przez współwłaścicieli nieruchomości. W stanie faktycznym nie znajdzie zaś zastosowania przepis art. 8 ust. 3 ustawy.

Wobec powyższego w opisanym stanie faktycznym, przychód z wynajmu nieruchomości objętej współwłasnością, u każdego małżonków ustala się na podstawie jego prawa do udziału we współwłasności.

Zatem niezależnie od tego, że współwłaścicielka nieruchomości prowadzi działalność gospodarczą w zakresie najmu, jeżeli współwłaściciele nie zawarli żadnych umów co do pobierania pożytków ze wspólnej nieruchomości, to odpowiednia część przychodu generowanego z majątku należącego do Pana może stanowić dla Pana przychód, proporcjonalnie do prawa w udziale we współwłasności. Przychód ten należy zakwalifikować do źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli z najmu.

Należy jednocześnie zwrócić uwagę na zapis art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Czyli, przychodem do opodatkowania ze źródła przychodu - najem, są kwoty otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika. Skoro więc - jak wynika z treści wniosku - nie otrzymuje Pan żadnych kwot z tytułu najmu pomieszczeń w budynku do którego posiada Pan udział we współwłasności, to nie otrzymuje Pan przychodu z którego dochód mógłby podlegać opodatkowaniu.

Końcowo nadmienić należy, że w trakcie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej możliwe było zaliczenie nieruchomości do środków trwałych w działalności małżonki i opodatkowanie całości dochodów ze wspólnej nieruchomości przez małżonka prowadzącego działalność gospodarczą. Jednakże przez fakt rozwodu między małżonkami ten stan ustał, ustała także możliwość opodatkowania dochodów z tytułu najmu w całości przez jednego z małżonków. Na powyższe nie ma wpływu oświadczenie o opodatkowaniu całości dochodów z tego tytułu przez jednego z małżonków, o którym to mowa w cytowanym powyżej art. 8 ust. 3 ww. ustawy.

Reasumując, w przedstawionej we wniosku sytuacji, w związku z ustaniem małżeństwa, każdy z byłych małżonków powinien rozliczać przychód z tytułu najmu lokali w wysokości przypadającego mu udziału w nieruchomości. Jeżeli udziały te są równe, to zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy, przychody (i koszty) każdego ze współwłaścicieli należałoby określić proporcjonalnie do udziału we współwłasności, tj. po 50%.

Jednakże, mając na uwadze zapis art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile nie otrzymał Pan w 2009 r. należnego mu przychodu z tytułu najmu, nie ma Pan obowiązku wykazywania go w zeznaniu podatkowym za 2009 r.

Jednocześnie wskazać należy, że przedmiotem oceny organu podatkowego zawartej w interpretacji indywidualnej są wyłącznie skutki podatkowe opisanego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego. Natomiast kwestia wzajemnych rozliczeń, ewentualnych roszczeń między współwłaścicielami nieruchomości stanowi domenę stosunków cywilnoprawnych regulowanych przez ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Nie jest więc przedmiotem niniejszej interpretacji, odpowiedź na pytanie "czy była żona ma prawo pozbawić Wnioskodawcę przychodów z tytułu najmu lokali w budynku stanowiącym współwłasność byłych współmałżonków", gdyż Kodeks cywilny nie należy do przepisów prawa podatkowego o którym mowa w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowego (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), a tylko takie przepisy zgodnie z art. 14b § 1 mogą być przedmiotem interpretacji indywidualnej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.