ITPB1/415-66/07/PS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 25 lipca 2007 r. (data wpływu 30 lipca 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty umorzonych odsetek bankowych oraz kosztów postępowania sądowego: w sprawie pytania pierwszego - jest nieprawidłowe, w sprawie pytania drugiego - jest prawidłowe.

W dniu 30 lipca 2007 r. wpłynął ww. wniosek Pani o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w Jej indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty umorzonych odsetek bankowych oraz kosztów postępowania sądowego. Z uwagi na fakt, że wniosek nie zawierał stanowiska Pani w sprawie oceny prawnej w przedmiocie powstania przychodu z tytułu umorzenia kosztów postępowania sądowego, tut. Organ pismem z dnia 19 września 2007 r. wezwał Panią do przedstawienia tego stanowiska.

Pismem z dnia 27 września 2007 r. (data wpływu 4 października 2007 r.) uzupełniła Pani wniosek o wymagane własne stanowisko w ww. sprawie, a także sprostowała stanowisko w przedmiocie powstania przychodu z tytułu umorzenia odsetek bankowych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 15 lipca 2003 r. jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, zaciągnęła Pani kredyt bankowy w Banku z przeznaczeniem na cele inwestycyjne. W dniu 2 kwietnia 2004 r. razem z mężem zawarła Pani z Bankiem umowę na kredyt w wysokości 2.000.000 zł, z którego kwota 885.000 zł przeznaczona została na spłatę kredytu inwestycyjnego, o którym mowa wyżej na działalność gospodarczą, natomiast kwota 1.105.000 zł została przeznaczona na cele konsumpcyjne. Kwotę kredytu przeznaczoną na spłatę kredytu inwestycyjnego firmy wpłaciła Pani na rachunek bankowy związany z działalnością gospodarczą i z tego rachunku spłaciła Pani kredyt. W związku z trudną sytuacją Pani firmy Sąd Rejonowy Sąd Gospodarczy postanowieniem z dnia 16 września 2004 r. ogłosił upadłość tej firmy, natomiast w dniu 4 listopada 2005 r. umorzył postępowanie upadłościowe. Po umorzeniu postępowania upadłościowego sukcesywnie sprzedawała Pani majątek firmy i spłacała zobowiązania wobec wierzycieli. W dniu 18 stycznia 2007 r. razem z byłym mężem zawarła Pani z Bankiem porozumienie dotyczące umowy kredytu z dnia 2 kwietnia 2004 r., w którym Bank zobowiązał się do umorzenia odsetek oraz prowizji i kosztów postępowania po spłacie kapitału kredytu. W miesiącu czerwcu 2007 r. wraz z byłym mężem wywiązała się Pani ze spłaty wierzytelności wynikającej z porozumienia z Bankiem i zgodnie z tym porozumieniem "pozostała kwota wierzytelności" zostanie przez Bank umorzona. Podaje Pani także, że z dniem 30 czerwca 2007 r. zlikwidowała działalność gospodarczą, na którą został zaciągnięty kredyt inwestycyjny.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, po uwzględnieniu sprostowania zawartego w ww. piśmie z dnia 27 września 2007 r., umorzone odsetki od kredytu konsumpcyjnego udzielonego osobom fizycznym, nie stanowią jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego kredytobiorcy. Umorzone odsetki zmniejszają lub likwidują zobowiązania pieniężne wobec kredytodawcy. Wartość umorzonych odsetek nie stanowi przychodu, który podlegałby opodatkowaniu.

W ocenie Wnioskodawcy umorzone koszty postępowania sądowego również nie stanowią jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego dłużnika, co oznacza, iż nie stanowią przychodu, który podlegałby opodatkowaniu.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje.

Stosownie do przepisu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej lub osobę, która prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą zaciągnęła kredyt konsumpcyjny na cele nie związane z tym źródłem przychodów, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

W rozpatrywanym zdarzeniu przyszłym dokonana przez Panią i byłego męża zgodnie z zawartym porozumieniem z Bankiem spłata kapitału kredytu spowoduje umorzenie "pozostałej kwoty wierzytelności". Zatem dokonanie przez Bank umorzenia odsetek, stanowić będzie dla Pani i byłego męża świadczenie polegające na czasowej możliwości korzystania z kapitału bezpłatnie (nieodpłatnie), a to oznacza zaistnienie zdarzenia powodującego powstanie przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia. W tej sytuacji przychodem będzie kwota umorzonych odsetek. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest moment dokonania umorzenia.

Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 tej samej ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12 - 14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, że przychód z tytułu umorzonych odsetek jest przychodem z innych źródeł. Stosownie zaś do art. 42a ustawy, osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek - mają obowiązek sporządzić informacje wg ustalonego wzoru PIT-8C o wysokości osiągniętego przychodu w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Kwoty przychodów wskazane w informacji PIT-8C należy wykazać w zeznaniu rocznym składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, zgodnie z art. 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, iż kwota przychodu odpowiadająca kwocie umorzonych odsetek, powinna być doliczona do pozostałych przychodów, podlegających opodatkowaniu wg skali podatkowej, uzyskanych w roku podatkowym przez osobę, której odsetki umorzono i opodatkowana w zeznaniu rocznym.

Nie stanowi natomiast przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwota umorzonych przez Bank kosztów sądowych. Jej umorzenie nie spowoduje powstania po stronie Kredytobiorców przysporzenia majątkowego. Nie można uznać, iż Kredytobiorcy uzyskują w ten sposób nieodpłatne świadczenie, koszty sądowe nie są bowiem należnościami związanymi ze świadczeniem ekwiwalentnym (odpłatnym) i wzajemnym, ich umorzenia nie można w związku z tym zakwalifikować jako zwolnienia dłużnika z długu powstałego w ramach łączącego go z wierzycielem stosunku cywilnoprawnego.

Reasumując, zwolnienie z długu skutkujące umorzeniem odsetek, stanowi przychód z innych źródeł. Z kolei umorzenie kosztów sądowych nie wywołuje skutków podatkowych i nie stanowi dla Pani i Jej byłego męża przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie mając na uwadze, że Pani jest stroną wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych zaznacza się, iż interpretacja nie ma mocy wiążącej dla Pani byłego męża, który chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.