ITPB1/415-607/14/AD - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania przyznanego z tytułu rozwiązania umowy o pracę na podstawie ugody sądowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 maja 2014 r. (data wpływu 29 maja 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 23 lipca 2014 r. (data wpływu 28 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika - jest prawidłowe.

W dniu 29 maja 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

Z uwagi na stwierdzone we wniosku braki formalne, pismem z dnia 17 lipca 2014 r. nr... wezwano Wnioskodawcę do ich usunięcia. Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 23 lipca 2014 r. (data wpływu 28 lipca 2014 r.).

W ww. wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca wręczył wypowiedzenie zmieniające swemu pracownikowi. Na skutek braku przyjęcia zaproponowanych nowych warunków pracy umowa o pracę z pracownikiem uległa rozwiązaniu. Pracownik odwołał się do sądu pracy od wręczonego mu wypowiedzenia zmieniającego. W dniu 6 maja br. Wnioskodawca wypłacił byłemu pracownikowi kwotę 120.000 zł brutto tytułem odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Wypłaty dokonał na podstawie protokołu z posiedzenia Sądu Pracy, które miało miejsce w dniu 25 kwietnia 2014 r., gdzie zawarto ugodę z byłym pracownikiem. Z ugody wynika zobowiązanie Wnioskodawcy do zapłacenia byłemu pracownikowi kwoty 120.000 zł tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. Nadto w treści ugody były pracownik oświadczył, że kwota ta w całości wyczerpuje jego roszczenie wobec pracodawcy, jak również roszczenie w zakresie programu dobrowolnych odejść.

Od powyższej kwoty na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Wnioskodawca potrącił podatek dochodowy w wysokości 18% tj. 21.865 zł, kwalifikując świadczenie pieniężne wynikające z ugody jako odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wnioskodawca uznał, że szkodą jest w tej sytuacji rozwiązanie umowy o pracę z byłym pracownikiem na skutek odmowy przyjęcia przezeń wypowiedzenia zmieniającego. Gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę były pracownik pracowałby nadal i mógłby skorzystać teoretycznie z obowiązującego programu dobrowolnych odejść. Kwota wynikająca z programu jest korzyścią, którą pracownik mógłby osiągnąć, gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę. Podatek został odprowadzony na konto urzędu skarbowego dnia 20 czerwca 2014 r. Były pracownik uznaje potrącenie podatku za bezprawne podając podstawę art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i kwalifikując, że do jego sytuacji pracowniczej nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podaje, że zasady ustalania i wysokość wskazanego we wniosku odszkodowania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od wypłaconego odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę, wynegocjowanego w ramach ugody należało potracić podatek dochodowy od osób fizycznych zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też nie potrącać podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Przedstawiając własne stanowisko Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych należy potrącić od odszkodowań otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przepis ten w ocenie Wnioskodawcy w świetle brzmienia "ugody" znajduje zastosowanie do sytuacji faktycznej związanej ze sprawą byłego pracownika. Szkodą jest w tej sytuacji rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem na skutek odmowy przyjęcia przezeń wypowiedzenia zmieniającego. Gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę powód pracowałby nadal i mógłby skorzystać teoretycznie z obowiązującego programu dobrowolnych odejść. Kwota wynikająca z programu jest korzyścią, którą pracownik mógłby osiągnąć, gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę. Zgodnie zatem z cytowanym wyżej przepisem ustawy podatkowej Wnioskodawca uważa, że należało od kwoty odszkodowania potrącić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisami art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ww. ustawy).

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" oznacza, iż przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów, ze stosunku pracy, za które uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne dokonane przez pracodawcę.

W myśl art. 31 cytowanej ustawy osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem wniosku o interpretację indywidualną oraz zacytowane powyżej przepisy prawa podatkowego, należy stwierdzić, że zapisy art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy nie pozwalają na zastosowanie tego artykułu do omawianego przypadku. W dyspozycji ostatnio wymienionego przepisu znajduje się sformułowanie, że zwolnione z opodatkowania są odszkodowania lub zadośćuczynienia, których podstawową cechą jest to, że ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że kwalifikacja tej cechy powinna nastąpić przez przysłówek "wprost", który definiuje, że wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą mieć charakter samoistny i muszą być określone w ustawie bezpośrednio. W analizowanym przypadku tak nie jest. Zgodnie z oświadczeniem zawartym we wniosku zasady ustalania i wysokość wskazanego we wniosku odszkodowania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Odnosząc się natomiast do dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy w świetle przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy należy zauważyć, że powołany przepis zwalnia od podatku inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia (niż wymienione w poprzednio cytowanym przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy), w dalszym ciągu tego przepisu chodzi jednak o należności powstałe na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej oraz w wysokości określonej w tym wyroku lub w tej ugodzie sądowej. Jednak i w tym przepisie zawarte są wyłączenia, które powodują, że kwoty otrzymane po spełnieniu wstępnych warunków nie będą podlegać zwolnieniu z uwagi na związek z prowadzoną działalnością lub gdy chodzi o korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, jeśliby mu szkody nie wyrządzono.

W rozpatrywanej sprawie należy zatem odnieść się do drugiej sytuacji i stwierdzić, że zwolnione mogą być jedynie te odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Oznacza to, że takie odszkodowanie (czyli to, które powoduje przysporzenie majątkowe) będzie podlegać opodatkowaniu, ponieważ gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści w postaci wypłaty należności bez udziału sądu, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Należy podkreślić, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na konkretnym ubytku w majątku i wówczas wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas. Strata może też dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać gdyby mu szkody nie wyrządzono i wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Uwzględniając powyższe stwierdzić zatem należy, że - w sytuacji przedstawionej we wniosku - kwota wypłacona pracownikowi wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, ma charakter umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Treść ugody zawiera zmianę trybu rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem na porozumienie stron, a kwota odszkodowania ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę oraz ewentualne świadczenia wynikające z programu dobrowolnych odejść.

W związku z tym, należy przyjąć kwalifikację tego świadczenia jako korzyści, które pracownik otrzymałaby, gdyby nie nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy przez pracodawcę i które wówczas podlegałyby opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu przychodów uzyskanych ze stosunku pracy. W związku z powyższym w sprawie nie znajduje także zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wskazano bowiem powyżej - w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ww. ustawy - zwolnienie od opodatkowania podatkiem dochodowym nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Tym samym wypłacone odszkodowanie na podstawie ugody sądowej zawartej z byłym pracownikiem stanowi dla niego przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Wnioskodawca był zobowiązany obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych zgodnie z art. 31, 32 i 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny załączonych do wniosku o interpretację dokumentów. Wobec powyższego załączony do wniosku protokół z przeprowadzonej rozprawy nie był przedmiotem merytorycznej analizy, a oceny stanowiska dokonano wyłącznie na podstawie opisu stanu faktycznego zawartego we wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.