ITPB1/415-496/07/ENB - Czy umowa renty ustanowiona aktem notarialnym jest zwrotem darowizny i czy powinna podlegać podatkowi dochodowemu od osób fizycznych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 31 października 2007 r. (data wpływu 8 listopada 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania nieodpłatnej renty umownej - jest prawidłowe.

W dniu 8 listopada 2007 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania nieodpłatnej renty umownej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Razem z żoną, w dniu 22 maja 2001 r. darował Pan swojemu wnukowi mieszkanie. Wnuk zobowiązał się ustanowić na Państwa rzecz nieodpłatną dożywotnią służebność osobistą mieszkania, jednak przyrzeczonej służebności w Sądzie Rejonowym w S. nie ustanowił. Nastąpiło zajęcie komornicze i sprzedaż mieszkania na pokrycie długów. Okazało się, że Pana wnuk miał olbrzymie zadłużenie w gminie, banku i innych instytucjach. O zaistniałej sytuacji dowiedział się Pan w dniu 15 czerwca 2007 r. Postanowili Państwo odwołać darowiznę, gdyż wnuk okazał się niewdzięczny. W dniu 24 sierpnia 2007 r. został podpisany akt notarialny odwołujący darowiznę. Zdawał Pan sobie sprawę, że lepszym rozwiązaniem byłoby odwołanie darowizny wyrokiem sądowym, lecz stanowiło to za duże koszty. W związku z brakiem możliwości zwrotu mieszkania, wnuk zobowiązał się nieodpłatnie do okresowych świadczeń pieniężnych w wysokości 1.000 zł miesięcznie na rzecz Pana i Pana żony.

Zgodnie z aktem notarialnym, kwota ta będzie wypłacana w postaci renty alimentacyjnej, jednakże Pan uważa, że wypłacana kwota nie jest rentą, tylko zwrotem darowizny.

Urząd Skarbowy stoi na stanowisku, że od otrzymywanej kwoty, jako renty należy odprowadzić 19% podatek dochodowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Dlaczego Urząd Skarbowy odczytuje treść aktu notarialnego, jako umowę renty a pomija fakt, że jest to odwołanie darowizny?

Dlaczego Urząd Skarbowy w tak trudnej dla Państwa sytuacji widzi tylko swoją korzyść?

Na podstawie analizy treści wniosku stwierdzono, iż intencją Pana jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie czy, otrzymywana przez Pana renta podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa renty ustanowiona aktem notarialnym jest tylko zwrotem darowizny i nie powinna podlegać podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przepisów tejże ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

W niniejszej sprawie kluczowym zagadnieniem jest ustalenie, czy należności pieniężne wypłacane Wnioskodawcy na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Powołany akt notarialny zawiera oświadczenie Wnioskodawcy odnośnie odwołania darowizny poczynionej na rzecz wnuka - oraz w związku z brakiem możliwości zwrotu otrzymanego w darowiźnie mieszkania, zobowiązanie wnuka do nieodpłatnych, okresowych świadczeń w pieniądzu na rzecz Wnioskodawcy i Jego żony w postaci renty alimentacyjnej w kwocie 1.000 zł miesięcznie.

Ponieważ żaden z przepisów prawa podatkowego nie zawiera legalnej definicji renty, w celu ustalenia czy przedmiot umowy zawarty w akcie notarialnym spełnia kryterium przedmiotowe renty należy odwołać się w tym zakresie do regulacji zawartej w kodeksie cywilnym.

Zgodnie z art. 903 kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.), w umowie renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.

Za świadczenia okresowe uznaje się czynności powtarzające się cyklicznie w określonych odstępach czasu. Na świadczenie, jako przedmiot zobowiązania wynikającego z umowy renty, składa się szereg określonych świadczeń okresowych. Dla uznania świadczenia za okresowe, konieczne jest stwierdzenie, że w ramach jednego tego samego stosunku zobowiązaniowego, podmiot zobowiązany ma spełnić szereg świadczeń jednorazowych, a które nie mogą składać się na całość z góry określoną.

Okresowość świadczeń będąca jednym z wyróżników renty oznacza, że w określonych, powtarzających się okresach uprawniony ma otrzymywać oznaczone w umowie kwoty pieniężne lub ilości rzeczy oznaczonych tylko co gatunku. Świadczenia rentowe jako świadczenia okresowe wynikają z podstawowego prawa do renty jako całości, jednak pod pewnymi względami mają charakter samodzielny np. pod względem przedawnienia lub rozporządzania przedmiotem danego świadczenia okresowego.

Charakterystyczną cechą umowy renty jest więc to, że nie można z góry określić sumy wypłacanych świadczeń, które winien otrzymać uprawniony, nawet wtedy, gdy umowa renty została zawarta na czas określony. Wynika to z istoty stosunku renty. Rentodawca zobowiązuje się bowiem do spełniania określonych co do wysokości świadczeń w określonych odstępach czasu, a nie do spełnienia świadczenia w z góry określonej kwocie podzielonego na raty. Niemożność określenia z góry w umowie renty łącznej kwoty świadczeń wynika między innymi z uregulowania art. 905 kodeksu cywilnego, przewidującego ustanie stosunku prawnego renty w razie śmierci uprawnionego, co wynika z osobistego charakteru renty. Umowa renty rodzi po stronie rentodawcy zobowiązanie, istotą którego jest stałe spełnianie umówionego świadczenia w czasie trwania stosunku prawnego w regularnych odstępach czasu.

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie umowa zawarta w formie aktu notarialnego dotycząca nieodpłatnych, okresowych świadczeń w pieniądzu, ustanowiona na czas nieokreślony, tj. do czasu śmierci ostatniego z uprawnionych spełnia kryteria określone w kodeksie cywilnym dla umowy renty ustanowionej bez wynagrodzenia (nieodpłatnej).

Tym samym pogląd Wnioskodawcy, jakoby przedmiotowa umowa zawarta w formie aktu notarialnego w istocie nie stanowiła umowy renty, nie ma uzasadnienia ponieważ umowa ta spełnia wszystkie przesłanki charakteryzujące umowę renty.

W związku z powyższym, ponieważ otrzymywane przez Wnioskodawcę świadczenie w postaci nieodpłatnej renty alimentacyjnej będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn tym samym nie będzie podlegało podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

W zakresie podlegania umowy renty nieodpłatnej pod podatek od spadków i darowizn należy zauważyć, że na podstawie art. 4a ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie praw majątkowych przez wstępnych (w przedmiotowej sytuacji dziadków), jeżeli:

Ponadto w art. 4a pkt 4 cytowanej ustawy, ustawodawca podaje przypadki, w których nie jest wymagane zgłoszenie nabycia do urzędu skarbowego tj. gdy:

Reasumując, ustanowienie nieodpłatnej renty alimentacyjnej w opisanym przez Pana stanie faktycznym zwolnione będzie także od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, ponadto nie będzie Pan zobowiązany do zgłoszenia nabycia praw majątkowych w urzędzie skarbowym, ponieważ umowę zawarto w formie aktu notarialnego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.