ITPB1/415-368/07/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 12 października 2007 r. (data wpływu 17 października 2007) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku doliczenia do podatku zwrotu odliczonej w latach poprzednich ulgi na zakup lokalu mieszkalnego i opodatkowania przychodów uzyskanych z tytułu cesji wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 października 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku doliczenia do podatku za rok 2007 kwot uprzednio odliczonych z tytułu ulgi mieszkaniowej oraz konieczności opodatkowania przychodów uzyskanych z tytułu cesji wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 22 czerwca 2001 r. podpisał Pan umowę wstępną sprzedaży lokalu mieszkalnego z przedsiębiorstwem budowlanym. W dniu zawarcia umowy cena sprzedaży wspomnianego lokalu wynosiła 78.416 zł i podzielona została na pięć rat; przy czym ostatniej raty, tj. 25% ceny sprzedaży nie wpłacił Pan z uwagi na zaniechanie przez dewelopera prac budowlanych.

W dniu 13 września 2002 r. spisana została przedwstępna umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i jego sprzedaży. Wspomniana umowa sporządzona została w formie aktu notarialnego.

W latach 2001 - 2002 łączna kwota wydatków na zakup lokalu mieszkalnego wynosiła 56.408 zł 30 gr i począwszy od 2001 r. odliczał Pan przysługującą - na podstawie art. 27a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - ulgę na zakup lokalu mieszkalnego (w ramach tzw. dużej ulgi budowlanej). Do roku 2006 łączne odliczenia od podatku wyniosły 10.717 zł 60 gr (tj. 19% poniesionych wydatków).

Deweloper nie wywiązał się z umowy. Pomimo prób wznowienia budowy i szukania kolejnego inwestora deweloper do dnia dzisiejszego nie wykazuje chęci dokończenia inwestycji oraz nie zwrócił środków wniesionych na zakup lokalu mieszkalnego.

W dniu 27 kwietnia 2007 r. zawarł Pan umowę cesji wierzytelności z podmiotem gospodarczym, na który przeniesione zostało roszczenie do "prawa własności lokalu mieszkalnego". Tytułem tej umowy otrzymał Pan od nabywcy wierzytelności kwotę 30.000 zł.

W związku tym, że deweloper nie wybudował mieszkania postanowił Pan wybudować własny dom i w maju 2007 r. podpisany został akt notarialny nabycia przez Pana działki budowlanej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Kwota otrzymana w wyniku cesji wierzytelności nie stanowi żadnego zdarzenia, o którym mowa w art. 27a ust. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem przypadki w nim wymienione mają charakter katalogu zamkniętego, co oznacza, że wystąpienie innych okoliczności niż określone w tym przepisie nie może stanowić podstawy do dokonania przez Pana zwrotu ulgi mieszkaniowej wykorzystanej w latach 2001-2006. Według Pana kwota 30.000 zł nie stanowi zwrotu odliczonych uprzednio wydatków, a w związku z tym nie należy dokonywać doliczeń do podatku w zeznaniu rocznym za rok 2007.

Kwota uzyskana z tytułu cesji stanowi dla Pana przychód, w związku z niemożnością ustalenia daty nabycia lub wybudowania domu, jednocześnie koszty uzyskania tego przychodu wynoszące 56.408 zł 35 gr powodują powstanie straty, a w związku z tym nie powstanie obowiązek podatkowy, co wynika z treści art. 30e § 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Wprawdzie omówiony powyżej obowiązek wynika z przepisu ustawy obowiązującego przed 1 stycznia 2002 r., ma on jednak również zastosowanie do wymienionych w nim zdarzeń, które powstały po tym dniu, co wynika z treści art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509), w myśl którego art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2002 r. ma zastosowanie do wymienionych w nim zdarzeń, powstałych po dniu 1 stycznia 2002 r.. Powyższe oznacza, że skoro dokonując rozliczenia podatku za lata 2001-2002 skorzystał Pan z odliczenia od podatku ulgi z tytułu wydatków poniesionych na zakup mieszkania od dewelopera (na podstawie art. 27a ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a następnie w roku 2007 (tj. po roku, w którym dokonano odliczenia) otrzymał Pan zwrot części odliczonych uprzednio wydatków, to do podatku należnego za rok 2007 winien Pan doliczyć 19% od kwoty 30.000 zł - to znaczy część uprzednio odliczonej kwoty.

Należy uznać, że dokonując cesji wierzytelności i przenosząc roszczenia dotyczące wybudowania lokalu mieszkalnego na inny podmiot zrezygnował Pan z celu, jakiemu służyło zawarcie z tym deweloperem umowy i dokonywanie wpłaty zaliczek na poczet zakupu lokalu mieszkalnego. Analiza powyżej zacytowanych przepisów prowadzi do wniosku, że ustawodawca uzależnił utratę prawa do wykorzystanej ulgi, a tym samym obowiązek doliczenia do dochodu (przychodu) lub podatku uprzednio odliczonych kwot od rezygnacji z zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych; nieistotne jest przy tym od kogo otrzymał Pan zwrot środków poniesionych na zakup lokalu mieszkalnego - czy bezpośrednio od dewelopera, czy też od podmiotu, na który scedował Pan wierzytelność.

Ze względu na powyższe, przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy w zakresie braku obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych jest nieprawidłowe.

Natomiast art. 18 ustawy stanowi, iż za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Zawarte w tym przepisie wyliczenie praw majątkowych ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie "w szczególności". Jednocześnie treść tego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zarówno przychody z wykonania (wykorzystania) tych praw jak również z ich sprzedaży lub zamiany.

Wierzytelność jest prawem podmiotowym, które w stosunku zobowiązaniowym przysługuje wierzycielowi. Przy podziale praw na majątkowe i niemajątkowe podstawę będzie stanowił interes, jaki one realizują. Prawa majątkowe związane są z interesem ekonomicznym danego podmiotu. Będą to więc także wierzytelności, wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, w wysokości wartości świadczeń majątkowych (np. wierzytelności z tytułu umowy sprzedaży).

Instytucja zmiany wierzyciela została określona w art. 509 - 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przeniesienie takie w prawie cywilnym jest określane jako przelew wierzytelności (cesja). Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew wierzytelności powinien być dokonany też w formie pisemnej. W wyniku przeniesienia (przelewu, cesji) wierzytelności, wygasa u dotychczasowego wierzyciela (cedenta) stosunek zobowiązaniowy z dłużnikiem, powstają natomiast nowe stosunki zobowiązaniowe w rozumieniu cywilnoprawnym pomiędzy nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem) a dłużnikiem oraz pomiędzy zbywcą a nabywcą wierzytelności, jeżeli przeniesienie wierzytelności jest odpłatne. Na gruncie przepisów podatkowych transakcja odpłatnego zbycia wierzytelności jest zdarzeniem wywołującym określone skutki podatkowe.

Otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z dokonaną cesją wierzytelności stanowią przychód w rozumieniu art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z zasadą zawartą w art. 9 ust. 2 ww. ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego dokonał Pan wpłaty na poczet zawartej umowy na zakup lokalu mieszkalnego. Jednakże w związku z nie wywiązaniem się dewelopera z postanowień umowy podpisał Pan umowę cesji wierzytelności i z tego tytułu osiągnął przychód. W przedstawionym przez Pana stanie faktycznym nie wystąpił dochód, gdyż suma uzyskanego przychodu (30.000 zł) z tytułu cesji wierzytelności praw wynikających z umowy przedwstępnej sprzedaży lokalu mieszkalnego jest niższa aniżeli koszty związane z nabyciem, do których należeć będą kwoty wpłacone deweloperowi w związku z zawarciem umowy przedwstępnej tj. 56.408 zł 35 gr. Z tytułu odpłatnego zbycia praw majątkowych powstanie zatem strata, wobec tego nie wystąpi zobowiązanie podatkowe z tego tytułu.

W związku z zakwalifikowaniem przychodu, o którym mowa we wniosku do źródła przychodów wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych data ewentualnego nabycia nieruchomości lub wybudowania budynku mieszkalnego nie ma - wbrew Pana stanowisku - znaczenia dla oceny czy cesja wierzytelności powoduje powstanie przychodu. Prawidłowe jest jednakże - jak wykazano powyżej - stanowisko Pana że z tytułu cesji powstanie strata, a zatem czynność ta nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.