ITPB1/415-354/09/MM - Możliwość rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko w sytuacji otrzymywania renty uczniowskiej przez syna podatnika.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 23 kwietnia 2009 r. (data wpływu 27 kwietnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanych dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanych dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Jest Pani osobą samotnie wychowującą dziecko - od 27 lat jest Pani rozwiedziona i ma na utrzymaniu syna pełnoletniego, który od wielu lat jest całkowicie niezdolny do pracy i otrzymuje z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Syn ze względu na stan zdrowia nigdy nie pracował, a inwalidztwo jego istnieje od dzieciństwa.

Od roku 2008 r. uzyskuje Pani emeryturę i obecnie rozważa możliwość rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, gdyż zamieszkuje Pani razem z synem i faktycznie syn pozostaje na Pani utrzymaniu i pod Pani opieką. Z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że do preferencyjnego opodatkowania upoważnia renta socjalna lub dodatek pielęgnacyjny. Z uwagi na to, że syn uzyskuje tzw. rentę uczniowską nie występowała Pani do ZUS-u o rentę socjalną dla niego. W Pani przekonaniu syn spełnia wszystkie warunki do uzyskania renty socjalnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Z pisma uzupełniającego z dnia 9 lipca 2009 r. wynika, że wnioskowała Pani o wydanie interpretacji dotyczącej możliwości dokonania rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Zdaniem Wnioskodawczyni, powinno przysługiwać jej prawo do wyboru opodatkowania w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, gdyż pełnoletni syn - całkowicie niezdolny do pracy od dzieciństwa uzyskał, na mocy poprzednio obowiązujących przepisów, tzw. rentę uczniowską. Wnioskodawczyni uważa, że gdyby przy spełnieniu tych przesłanek, na podstawie których ZUS przyznał synowi rentę uczniowską syn złożył wniosek o rentę socjalną, to renta ta zostałaby jemu przyznana, tym bardziej, że obecnie renta uczniowska nie jest już przyznawana. W Pani ocenie nie znajduje uzasadnienia dyskryminacja osób znajdujących się w takich samych sytuacjach tylko z uwagi na to, że w okresie kiedy przyznawane były świadczenia w związku z całkowitą niezdolnością do pracy obowiązywały przepisy dotyczące rent uczniowskich, a nie rent socjalnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci:

Należy podkreślić, iż nowe brzmienie ww. artykułu ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2008 r. (art. 14 pkt 1 ustawy zmieniającej).

W myśl art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Ponadto zgodnie z art. 6 ust. 8 i 10 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym oraz w przypadku, gdy podatnik wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w art. 6 ust. 4, złoży po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 tejże ustawy.

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

Zaznaczyć należy, iż warunki wynikające z przytoczonych przepisów muszą zostać spełnione łącznie. Dopiero bowiem wtedy osoba wskazana w art. 6 ust. 5, spełniająca warunki przewidziane w art. 6 ust. 4 i 8, która faktycznie w roku podatkowym samotnie wychowywała dziecko, czyli sprawowała nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim, po zgłoszeniu swojej woli we wniosku wyrażonym w zeznaniu rocznym, złożonym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, ma prawo do opodatkowania na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Z treści art. 6 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy wynika, że z możliwości preferencyjnego opodatkowania może skorzystać osoba, która samotnie wychowuje dziecko niepełnosprawne, bez względu na wiek, które otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268 z późn. zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

Natomiast z treści art. 4 ust. 2 ww. ustawy wynika, że osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1, przysługuje:

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że świadczenie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych od dzieciństwa wielokrotnie zmieniało swój charakter prawny. Zgodnie z treścią art. 63 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 z późn. zm.) uczniom szkół ponadpodstawowych, studentom szkół wyższych uczestnikom studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, którzy stali się inwalidami I grupy inwalidów lub II grupy inwalidów w czasie uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów, przysługiwało prawo do renty inwalidzkiej (tzw. renta uczniowska). Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.), nie przewidziała utrzymania instytucji renty uczniowskiej. Jednakże ze względu na zasadę ochrony praw nabytych w art. 180 ust. 1 tej ustawy przewidziano, że osoby, którym w dniu wejścia w życie ustawy przysługują emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne na podstawie przepisów, o których mowa w art. 195, zachowują prawo do tych świadczeń w wysokości ustalonej przed dniem wejścia w życie ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2-5 i z uwzględnieniem ust. 6-9.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i prawny oraz powyższe wyjaśnienia stwierdzić należy, że to organy rentowe - po dokonaniu weryfikacji wniosku - decydują o przyznaniu osobie niepełnosprawnej określonego rodzaju świadczenia. Zatem nie jest zasadne - w kontekście prawa podatkowego - utożsamianie tzw. renty uczniowskiej z rentą socjalną, tym bardziej, że podstawy prawne do przyznawania obu świadczeń są różne.

Samotne wychowywanie pełnoletniego, niepełnosprawnego syna oznacza, iż spełnia Pani tylko część warunków uprawniających do rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4, tj. warunek samotnego wychowywania dziecka niepełnosprawnego. Nie jest to jednak wystarczające dla możliwości wyboru omawianego sposobu opodatkowania, ponieważ, w sytuacji, gdy syn nie otrzymuje ani zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego, ani renty socjalnej, nie został spełniony kolejny warunek przewidziany w treści art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy. W opisanej sytuacji nie przysługuje więc Pani prawo do korzystania z preferencyjnego sposobu rozliczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Niezależnie od powyższego, mając na uwadze treść art. 6 ust. 10 ww. ustawy podkreślić należy, że wyboru rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko za rok 2008, należało dokonać do dnia 30 kwietnia 2009 r.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.