ITPB1/415-320/10/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 19 marca 2010 r. (data wpływu 24 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych w 2008 r. odsetek od kredytu - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych w 2008 r. odsetek od kredytu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W styczniu 2008 r. Wnioskodawca zawarł umowę z bankiem, w której bank zobowiązał się umorzyć odsetki od kredytu mieszkaniowego po spłaceniu całości zadłużenia. W końcu lutego 2008 r. została całość spłacona. Bank umorzył odsetki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy odsetki umorzone są przychodem Wnioskodawcy, czy są obojętne podatkowo.

Zdaniem Wnioskodawcy, Ministerstwo Finansów z dnia w piśmie 13 stycznia 1999 r. PB3-5912-722-604/HS/98 wyjaśniło: " (...) podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie odsetek niezapłaconych o ich umorzeniu, odroczeniu terminów płatności odsetek (prolongowaniu), obniżeniu oprocentowania, całkowitym lub częściowym zaniechaniu naliczania odsetek zarówno u wierzyciela, jak i u dłużnika są podatkowo obojętne, chyba że zachodzą okoliczności określone w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (...)" - chodzi o powiązania kapitałowe wykorzystywane do zaniżania dochodów.

Pismo to dotyczyło ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ale ze względu na jednakowe brzmienie przepisów ma zastosowanie także w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdzają: Małopolski Urząd Skarbowy w Krakowie (postanowienie z dnia 5 września 2007 r., nr PO1/423-93/07/72873), Urząd Skarbowy Warszawa-Praga (postanowienie z 26 czerwca 2007 r., nr 1434/Dd2/415/17/2007) oraz Łódzki Urząd Skarbowy (postanowienie z dnia 14 marca 2007 r., nr ŁUS-II-2-415/13/07/AG); (...) umorzone odsetki od kredytu nie stanowią jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego kredytobiorcy, a jedynie zmniejszają lub likwidują zobowiązanie pieniężne wobec kredytodawcy. Wartość umorzonych odsetek nie stanowi więc przychodu z innych źródeł, który zgodnie z art. 42a ww. ustawy należy wykazać w informacji PIT-8C (...)".

Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w postanowieniu z dnia 8 sierpnia 2007 r., nr 1471/DPF/415/37/07/MJ uznał, że przychód podatkowy powstanie jedynie wówczas, gdy odsetki zostały umorzone osobie prowadzącej działalność gospodarczą: (...) w przypadku umorzenia odsetek od kredytu osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie dochodzi do powstania przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń, ponieważ umorzenie, ww. odsetek nie stanowi przysporzenia majątkowego dla kredytobiorcy, a jedynie zmniejsza lub likwiduje zobowiązanie pieniężne wobec kredytodawcy. W związku z powyższym należy uznać, iż w przypadku umorzenia odsetek od kredytu osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie wystąpi również obowiązek podatkowy, zatem po stronie wierzyciela nie wystąpi również obowiązek określania dłużnikom przychodu z ww. tytułu i wystawiania informacji PIT-8C (...) Kredyt Wnioskodawcy nie był przeznaczony na działalność gospodarczą, a na zakup mieszkania. Zatem z powyższego jasno wynika, że umorzone odsetki są obojętne podatkowo.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy - w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r. - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog poszczególnych źródeł przychodów zawiera art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z tym, że istnieją przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy, ustawodawca stworzył źródło przychodów nazwane "innymi źródłami" (pkt 9).

Stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

Z kolei tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Jeżeli zaś umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że bank umorzył odsetki od kredytu na podstawie ugody, w której Wnioskodawca zobowiązał się spłacić całość zadłużenia.

Reasumując, w następstwie umorzenia przez bank odsetek - jeżeli były to odsetki, których termin płatności upłynął lub ewentualnie odsetki karne wynikające z umowy - doszło po stronie Wnioskodawcy do powstania, przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie można wiec zgodzić się ze stanowiskiem, że umorzenie odsetek od kredytu nieprzeznaczonego na działalność gospodarczą jest obojętne podatkowo.

Odnośnie powołanych we wniosku pism urzędowych, na które powołał się Wnioskodawca, organ podatkowy wyjaśnia, że zostały one wydane w indywidualnej sprawie i nie wiążą organu podatkowego właściwego do wydania interpretacji indywidualnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.