ITPB1/415-306/11/GR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 11 marca 2011 r. (data wpływu 18 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem nabyła w dniu 25 kwietnia 2008 r. do majątku wspólnego na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nieruchomość w postaci działki gruntu. Nieruchomość nie była składnikiem majątkowym służącym prowadzonej przez męża Wnioskodawczyni działalności gospodarczej, a wydatki poniesione na jej zakup i utrzymanie nie były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej męża. W dniu 13 kwietnia Sąd Rejonowy ogłosił upadłość męża jako przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą, obejmującą likwidację majątku. W skład masy upadłościowej na podstawie art. 124 Prawa upadłościowego i naprawczego weszła nieruchomość. W dniu 14 września 2009 r. syndyk masy upadłościowej zbył nieruchomość, uzyskując cenę przekraczającą koszt nabycia nieruchomości (brak nakładów zwiększających wartość nieruchomości). W tym stanie rzeczy powstał obowiązek podatkowy wynikający z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Od chwili ogłoszenia upadłości męża Wnioskodawczyni, małżonkowie pozostają w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej z mocy ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze.

Syndyk nie przekazał Wnioskodawczyni jakichkolwiek pieniędzy pochodzących ze sprzedaży nieruchomości. Ponadto żaden z wierzycieli masy upadłości nie jest wierzycielem Wnioskodawczyni i nie ponosi Ona odpowiedzialności za zobowiązania swojego męża w związku z prowadzoną przez niego osobiście działalnością gospodarczą.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Kto zobowiązany jest zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od dochodu osiągniętego ze sprzedaży nieruchomości: syndyk masy upadłości, czy też Wnioskodawczyni jako osoba fizyczna.

Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek od dochodu osiągniętego ze sprzedaży nieruchomości opisanej we wniosku, powinien zapłacić syndyk masy upadłościowej.

Artykuł 75 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze stanowi: jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły traci prawo zarządu i możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości. Jednakże ta okoliczność nie pozbawia upadłego statusu podatnika, do którego stosuje się prawa i obowiązki wynikające z ustaw podatkowych. Upadły pozostaje podmiotem praw i obowiązków podatkowych. Syndyk masy upadłości formalnie występuje w postępowaniu podatkowym, działając w imieniu własnym na rzecz upadłego przedsiębiorcy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości syndyk masy upadłości jest kierownikiem jednostki tj. przedsiębiorstwa upadłego. Syndyk masy upadłości jako kierownik przedsiębiorstwa upadłego obowiązany jest do sporządzania deklaracji podatkowych i do zapłacenia podatków wynikających z obowiązków podatkowych upadłego.

Jedynie zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym Wnioskodawczyni powinna złożyć zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (straty) w oparciu o informacje o dochodach (stratach) otrzymane od syndyka masy upadłości, w tym o wysokości przychodu ze sprzedaży nieruchomości. Powyższy przepis nie dotyczy jednak Wnioskodawczyni, jako małżonki upadłego, który pozostaje w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej. W odniesieniu do Jej sytuacji majątkowej nastąpiło faktyczne przymusowe wywłaszczenie tj. z mocy prawa udział Wnioskodawczyni w nieruchomości wszedł do masy upadłości. Nastąpiło więc faktyczne przeniesienie własności nieruchomości bez ekwiwalentu pieniężnego. Wnioskodawczyni nie otrzymała więc w zamian za udział w 1/2 części nieruchomości żadnego dochodu. Jedyne przysporzenie nastąpiło na rzecz masy upadłości i teoretycznie Wnioskodawczyni może mieć jedynie roszczenie w stosunku do masy upadłości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w dniu 14 września 2009 r. - w związku z upadłością męża Wnioskodawczyni jako przedsiębiorcy - syndyk masy upadłości sprzedał nieruchomość nabytą do majątku małżeńskiego w 2008 r. Nieruchomość ta nie była wykorzystywana w działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, iż sprzedaż przedmiotowej nieruchomości nastąpiła przed upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym ją nabyto, zatem w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, sprzedaż ta stanowi źródło przychodów. Dochód z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 19% podstawy opodatkowania stosownie do art. 30e ust. 1 i 4 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r. Zgodnie z powołanymi przepisami, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku i jest płatny w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie. Przepis art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316), stanowi bowiem, że do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Zgodnie z art. 156 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.), syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.

Upadły zaś traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości, co wynika z art. 75 ust. 1 ww. ustawy - to jest majątkiem należącym do niego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabytym w toku postępowania upadłościowego (art. 62 ustawy). Obowiązany jest wskazać ten majątek oraz wydać syndykowi wszystkie dokumenty dotyczące jego działalności majątku i rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych a nawet korespondencję, co statuuje art. 57 ust. 1 ww. ustawy.

Z kolei, w myśl art. 160 ust. 1 tej ustawy, w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności na rachunek upadłego lecz w imieniu własnym. Przepis art. 173 ww. ustawy stanowi, że syndyk niezwłocznie obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem go przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji.

W świetle cytowanych przepisów, upadły z mocy prawa traci zarząd oraz możliwość korzystania i rozporządzania majątkiem należącym do niego, jednakże ta okoliczność nie pozbawia upadłego statusu podatnika, do którego stosuje się prawa i obowiązki wynikające z przepisów obowiązujących ustaw podatkowych.

We wszelkich postępowaniach, stroną w znaczeniu materialnym pozostaje upadły - to on jest podmiotem praw i obowiązków, natomiast syndykowi przysługuje legitymacja formalna do występowania w tych postępowaniach; jest on stroną w znaczeniu formalnym. W zakresie prawnopodatkowym działanie syndyka należy potraktować jako działanie przez pełnomocnika z wszystkimi prawnymi tego stanu rzeczy konsekwencjami. W świetle powyższego syndyk masy upadłości jest osobą odpowiedzialną w czasie trwania postępowania upadłościowego za realizację wszystkich obowiązków podatnika i płatnika przez upadłego.

Syndyk sprawujący zarząd nad majątkiem upadłego, w celu jego likwidacji poprzez sprzedaż, dokonuje szeregu czynności prawnych i faktycznych, które powodują powstanie określonych zobowiązań. Zobowiązania takie, powstałe w trakcie trwania upadłości stanowią wydatki niezbędne do osiągnięcia celu postępowania (art. 230 ust. 1 ustawy). Stosownie do art. 230 ust. 3 pkt 4 ww. ustawy do wydatków postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego należą m.in. podatki i inne daniny publiczne należne za okres po ogłoszeniu upadłości.

Podkreślić należy, że ogłoszenie upadłości nie pozbawia upadłego podmiotowości prawnej ani prawa do własnego majątku, powoduje jedynie brak możliwości zarządu oraz możności korzystania i rozporządzania tym majątkiem.

Oznacza to, że obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od dochodu z tytułu sprzedaży nieruchomości nie może być przypisany syndykowi masy upadłości i spoczywa na osobach fizycznych będących uprzednio właścicielami nieruchomości.

W myśl art. 6 ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.

Stosownie do treści art. 31 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga z małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Artykuł 33 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zalicza do majątku osobistego każdego z małżonków, między innymi przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Ustrój wspólności ustawowej, obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami. W myśl art. 196 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), współwłasność jest współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną, zgodnie z art. 197 ustawy - Kodeks cywilny domniemywa się, że udziały we współwłasności małżeńskiej są równe.

W związku z powyższym, sprzedaż przez syndyka nieruchomości niewykorzystywanej w prowadzonej działalności gospodarczej, a stanowiącej wspólną własność małżonków skutkuje powstaniem przychodu, opodatkowanego odrębnie u każdego z małżonków (współwłaścicieli) w równych częściach.

Reasumując należy stwierdzić, iż sprzedaż przez syndyka nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego małżonków, spowoduje powstanie po stronie Wnioskodawczyni dochodu (w części wynoszącej 1/2), który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19% podstawy obliczenia podatku i jest płatny w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, o czym stanowi art. 30e ust. 1 i ust. 4 tejże ustawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87 - 100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.