ITPB1/415-269/10/DP - Możliwość opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym przychodów uzyskiwanych z tytułu najmu lokali użytkowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 10 marca 2010 r. (data wpływu 15 marca 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 31 maja 2010 r. (data wpływu 8 czerwca 2010 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie opodatkowania przychodów uzyskiwanych z najmu - jest prawidłowe.

W dniu 15 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie opodatkowania przychodów uzyskiwanych z najmu.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 31 maja 2010 r. (data wpływu 8 czerwca 2010 r.).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Do końca 2009 r. prowadził Pan działalność gospodarczą związaną z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno-rentowymi oraz w zakresie wynajmu nieruchomości na własny rachunek (podatkowa księga przychodów i rozchodów, podatek liniowy). Od początku 2010 r. podjął Pan decyzję o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej najmu jako przedmiotu działalności. W chwili obecnej podstawowym źródłem Pana dochodów jest działalność gospodarcza w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Jednocześnie osiąga Pan przychody z najmu dwóch lokali użytkowych, należących do majątku wspólnego małżonków, są to nieruchomości niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a przychody te rozliczane są na zasadzie ryczałtu według stawki 8,5%. W urzędzie skarbowym złożono pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodów osiągniętych z tego źródła przez jednego z małżonków - przez Pana. Stosownie do powyższego podpisane zostały umowy najmu.

Zgodnie z zawartymi umowami najmu, oprócz czynszu najmu, najemcy obciążani są również opłatami eksploatacyjnymi, tj. kosztami czynszu do spółdzielni, centralnego ogrzewania, wody i energii elektrycznej. Po otrzymaniu faktur od dostawców mediów, wystawia Pan na najemców faktury VAT (refaktury) zgodnie z faktycznym ich zużyciem bez doliczania jakiejkolwiek marży. W ten sposób najemcy zwracają wszelkie opłaty związane z korzystaniem z lokali.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Uważa Pan, iż uzyskiwane przychody z tytułu wynajmu nieruchomości mogą zostać zakwalifikowane jako najem prywatny. Pierwszym czynnikiem wpływającym na takie umiejscowienie w źródle przychodu jest fakt, iż najem nie jest przedmiotem prowadzonej przez Pana pozarolniczej działalności gospodarczej, czyli nie jest Pan z tego tytułu przedsiębiorcą. Wynajmowany składnik majątku nie jest związany z działalnością gospodarczą, został on wykreślony z ewidencji środków trwałych, nie należy więc do zasobów przedsiębiorstwa. W umowach zawartych z najemcami występuje Pan jako osoba fizyczna posługująca się adresem zamieszkania. Najem jest dodatkowym źródłem dochodów wspólnego gospodarstwa domowego małżonków.

Opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych będzie podlegała tylko kwota czynszu otrzymana od najemcy lokalu, gdyż z istoty umowy najmu wynika, iż to czynsz stanowi przysporzenie majątkowe dla wynajmującego. Jednocześnie z umowy wynika, że najemca jest zobowiązany do ponoszenia wydatków związanych z wynajmowanym lokalem (np. energia elektryczna, woda, opłaty czynszu do spółdzielni), więc zwrot przez najemcę tych opłat na Pana rzecz nie powoduje przysporzenia majątkowego, nie powinien więc powiększać podstawy, opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Podstawą opodatkowania zryczałtowanym podatkiem jest wyłącznie kwota czynszu najmu. Podstawa ta nie jest powiększana o refakturowane na najemcę koszty opłat eksploatacyjnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 3 i 6:

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych - prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej użyte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opiera się na trzech przesłankach:

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 11 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Wyżej wymieniony przepis koreluje z brzmieniem art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczącym źródła przychodu jakim jest najem, wykluczając z tego katalogu składniki majątku związane z działalnością gospodarczą.

Na tle przedstawionych regulacji prawnych stwierdzić należy, że najem stanowi odrębne od działalności gospodarczej źródło przychodu (art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), choć może także istnieć najem, który prowadzony jest w ramach działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy).

Co do zasady wybór kwalifikacji i sposób rozliczenia przychodów z najmu ustawodawca pozostawił osobie oddającej rzecz w najem. Jedynie w przypadku, gdy przedmiotem najmu są składniki majątku związane z działalnością gospodarczą, albo najem jest przedmiotem tej działalności, zgodnie z treścią cytowanego wcześniej art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynajmowanie nieruchomości traktowane jest jako pozarolnicza działalność gospodarcza.

Stosownie do treści art. 9a ust. 6 tejże ustawy, dochody osiągane przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6, są opodatkowane na zasadach określonych w ustawie, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Zgodnie z art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.), ustawa reguluje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów (dochodów) osiąganych przez osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - o czym stanowi art. 2 ust. 1a tej ustawy.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ww. ustawy, do przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5%.

Jednakże warunkiem skorzystania z tej formy opodatkowania jest, zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy, złożenie pisemnego oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany rok podatkowy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego, natomiast podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Jeżeli do dnia 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy opodatkowania, uważa się, że nadal prowadzi działalność opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Przychody z najmu uzyskiwane przez małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, co do zasady, podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Wskazuje na to treść art. 12 ust. 5 cyt. ustawy, zgodnie z którym przychody z udziału w spółce w odniesieniu do każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Przy czym w myśl art. 12 ust. 6 ww. ustawy zasada, o której mowa w ust. 5, ma również zastosowanie do małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a, chyba że złożą pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodu przez jednego z małżonków.

Zgodnie z art. 6 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów, stosuje się art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.

Przychodem w myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Oznacza to, że określenia wysokości przychodu z najmu zaliczanego do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc najmu niestanowiącego pozarolniczej działalności gospodarczej, należy dokonywać w oparciu o postanowienia ww. art. 11 ustawy.

Zgodnie z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Podstawą generowania przychodów z tytułu najmu jest zawarcie pomiędzy stronami stosownej umowy. Strony umowy określają w niej wysokość czynszu oraz ustalają w jaki sposób będą płacone wszelkie opłaty eksploatacyjne. Czynsz ten stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym. Jednakże, aby powstał przychód po stronie wynajmującego muszą zaistnieć przesłanki określone w wyżej powołanym art. 11 ustawy, czyli czynsz oraz wszelkie opłaty eksploatacyjne związane z przedmiotem najmu muszą zostać otrzymane lub postawione do dyspozycji, o ile z umowy wynika, iż to wynajmujący zobowiązany jest do ich ponoszenia.

Składnikiem przychodu osiąganego z najmu przez wynajmującego nie będą więc ponoszone przez najemcę wydatki (opłaty) związane z przedmiotem najmu, jeśli z umowy wynika, że najemca jest zobowiązany do ich ponoszenia. Opłaty te nie mieszczą się w pojęciu "świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń", o których mowa w art. 6 ust. 1a ustawy, jak również nie powodują przysporzenia majątkowego po stronie wynajmującego. Przychód w rozumieniu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne powstaje jedynie wówczas, gdy ma miejsce przysporzenie majątkowe.

Z opisu stanu faktycznego wynika, iż w 2010 r. wybrał Pan na formę opodatkowania uzyskiwanych przychodów z tytułu najmu ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zgodnie z zawartymi przez Pana umowami najmu koszty związane z bieżącą eksploatacją przedmiotu najmu, np. opłata za centralne ogrzewanie, wodę, energię elektryczną obciążają ostatecznie najemców. Po otrzymaniu faktur od dostawców mediów wystawia Pan na najemców faktury VAT (refaktury) zgodnie z faktycznym ich zużyciem bez doliczania jakiejkolwiek marży. W ten sposób najemcy zwracają wszelkie opłaty związane z korzystaniem z lokali.

Podkreślenia wymaga, że pojęcie refakturowania nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa. Jednak przyjęta praktyka, jak i orzecznictwo dopuszczają sytuacje, gdy koszty niektórych usług, których odbiorcą jest inny podmiot niż podmiot obciążony przez ich wykonawcę, mogą być w ramach umów przenoszone na faktycznego odbiorcę poprzez wystawienie tzw. refaktur. Refakturowanie polega na odsprzedaży usług bez doliczania jakiejkolwiek marży. Celem refakturowania jest przeniesienie poniesionych kosztów przez refakturujący podmiot na podmiot, który z danych usług faktycznie korzystał.

Biorąc pod uwagę zaprezentowany we wniosku opis stanu faktycznego oraz przepisy prawne w tym zakresie należy stwierdzić, że w związku z tym, iż dokonał Pan wykreślenia najmu z ewidencji działalności gospodarczej, a tym samym przedmiotem najmu nie będą składniki majątku związane z działalnością gospodarczą - najem nieruchomości stanowi źródło przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody uzyskiwane z najmu mogą być opodatkowane - zgodnie z wolą podatnika - na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Ponadto uznać należy, iż przychód do opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym stanowi otrzymana kwota czynszu wynikająca z umowy najmu. Natomiast należności z tytułu opłat uiszczanych przez najemcę na podstawie wystawianych przez Pana refaktur nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W przedmiotowej sprawie nie można jednak tracić z pola widzenia, faktu iż decyzja o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej najmu i opodatkowaniu dotychczas wykorzystywanych składników majątku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych według stawki 8,5% - jako najmu prywatnego - mogła zostać podjęta jedynie w celu optymalizacji opodatkowania uzyskiwanych dochodów z tego źródła. Zatem jeżeli - nawet pomimo dokonanego wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej najmu - okaże się, że uzyskiwane przychody będą przedmiotem działalności gospodarczej, to będą stanowiły źródło określone w art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej. Wobec powyższego należy dodać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby pełną ocenę pozwalającą na jednoznaczne zakwalifikowanie uzyskiwanych przychodów z tytułu najmu.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.