ITPB1/415-217/14/AD - Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania wypłaconego przez gminę za niedostarczenie lokalu socjalnego, na podstawie ugody sądowej.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 26 maja 2014 r. Izba Skarbowa w Bydgoszczy ITPB1/415-217/14/AD Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania wypłaconego przez gminę za niedostarczenie lokalu socjalnego, na podstawie ugody sądowej.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 lutego 2014 r. (data wpływu 4 marca 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 26 marca 2014 r. (data wpływu 31 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego przez Urząd Miasta za niedostarczenie lokalu socjalnego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego przez Urząd Miasta za niedostarczenie lokalu socjalnego.

Z uwagi na stwierdzone we wniosku braki formalne, pismem z dnia 21 marca 2014 r. Nr.. wezwano Wnioskodawczynię do ich usunięcia. Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 26 marca 2014 r. (data wpływu 31 marca 2014 r.).

W ww. wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 17 lipca 2002 r. Wnioskodawczyni nabyła za kwotę 86.000 zł (na kredyt) mieszkanie. W mieszkaniu tym w zamian za obietnicę regularnego płacenia czynszu zamieszkiwał syn wraz z rodziną. W trakcie 2011 r. małżeństwo syna się rozpadło. Wnioskodawczyni stwierdziła, że w spółdzielni mieszkaniowej z tytułu nieuregulowania opłat czynszowych nastąpiło zadłużenie w wysokości 5.059 zł. Wnioskodawczyni otrzymuje emeryturę w wysokości 1.911 zł. Postanowiła spłacać zadłużenie w spółdzielni mieszkaniowej oraz przejęła również na siebie płatności z tytułu kredytu jak i opłat czynszowych. Wysłała również pismo do lokatorów aby uregulowali długi. Pismo nie przyniosło zamierzonego skutku. W sierpniu 2011 r. Wnioskodawczyni wystąpiła do sądu o eksmisję lokatorów. W dniu 29 listopada 2011 r. został ogłoszony wyrok, na mocy którego synowa wraz z córką otrzymały prawo do lokalu socjalnego. Pozostałym pozwanym takie prawo nie przysługiwało. Po uprawomocnieniu się wyroku Wnioskodawczyni wystąpiła do Urzędu Miasta z wnioskiem o przyznanie lokalu socjalnego. Uzyskała informację, że czas oczekiwania na lokal socjalny może przedłużyć się do około 6 lat. W dniu 6 maja 2013 r. Wnioskodawczyni na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, wystąpiła do Sądu Rejonowego o odszkodowanie tytułem zadośćuczynienia za poniesione koszty w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego. W dniu 22 listopada 2013 r. została podpisana w sądzie ugoda pomiędzy Wnioskodawczynią a Urzędem Miasta, na mocy której otrzymała zadośćuczynienie w wysokości 19.800 zł za okres od 17 stycznia 2012 r. do 31 maja 2013 r. W styczniu 2014 r. otrzymała zadośćuczynienie w wysokości 8.400 zł za okres od 1 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. Otrzymane zadośćuczynienie Wnioskodawczyni przeznaczyła na zapłatę zaległego czynszu i kredytu za mieszkanie. Od 2011 r. Wnioskodawczyni jest na utrzymaniu córki, u której mieszka, gdyż emerytura nie wystarcza na wszystkie opłaty. Do czynszu za zajęte mieszkanie dopłaca ok 300 zł (czynsz 740 zł). Rata kredytu konsumpcyjnego zaciągniętego na spłatę zaległości czynszowych i kredytowych wynosi 235 zł. Rata kredytu hipotecznego wynosi ok 600 zł. Koszt leków miesięcznie to ok 200 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana, w jakiej wysokości i na jakich zasadach odprowadzić podatek od sumy ugody sądowej.

Zdaniem Wnioskodawczyni, ponieważ wydatki na utrzymanie mieszkania były wyższe od sumy otrzymanego odszkodowania, nie powinna płacić podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy, zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z punktem 9 tego artykułu źródłem przychodów są "inne źródła". Stosownie do art. 20 ust. 1 za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Do przychodów z innych źródeł należy zatem zaliczyć każdy przychód, który spełnia łącznie dwa warunki: po pierwsze - nie jest zaliczany do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy, a po drugie - nie jest wyłączony z przedmiotowego zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z kolei, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wskazać przy tym należy, że art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych. Przepis ten, jako stanowiący odstępstwo od zasady równości opodatkowania, powinien być więc interpretowany w pierwszej kolejności według reguł wykładni językowej, gramatycznej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

a.

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b.

odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c.

odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d.

odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g.

odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań w tym przepisie wymienionych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a.

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b.

dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego - na podstawie cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 - korzystają bowiem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie. Z kolei zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie lub zadośćuczynienia z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie lub zadośćuczynienia z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 6 maja 2013 r. Wnioskodawczyni na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, wystąpiła do Sądu Rejonowego o odszkodowanie za poniesione koszty w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego przez Urząd Miasta. W dniu 22 listopada 2013 r. została podpisana w sądzie ugoda pomiędzy Wnioskodawczynią a Urzędem Miasta, na mocy której otrzymała zadośćuczynienie.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150) jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Z przepisu art. 417 § 1 ww. Kodeksu cywilnego wynika, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 ww. ustawy).

Powołany powyżej art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego regulują jedynie możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania. Zatem odszkodowanie wypłacone przez Urząd Miasta właścicielowi lokalu z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przytoczonych przepisów wynika ponadto, że odszkodowanie, o którym mowa nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością.

W konsekwencji, otrzymane od Gminy odszkodowanie nie podlega również zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, skoro otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych, należy stwierdzić, że otrzymane kwoty z tego tytułu stanowią przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany dochód z powyższego tytułu należy wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy, w którym został uzyskany i opodatkować według skali podatkowej.

Nie można również zgodzić się z zawartym we wniosku argumentem, że Wnioskodawczyni nie powinna płacić podatku ponieważ wydatki na utrzymanie mieszkania były wyższe od sumy otrzymanego odszkodowania. Wydatki te nie mogą bowiem być uznane za koszty uzyskania przychodu z tytułu odszkodowania.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

* pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* być właściwie udokumentowany.

W sytuacji przedstawionej we wniosku, odszkodowanie wypłacone zostało przez Urząd Miasta z tytułu niewywiązania się przez Urząd z obowiązku zapewnienia lokalu socjalnego osobie uprawnionej, nie zaś jako np. czynsze związane z użytkowaniem (w tym bezprawnym) lokali przez najemców. Tym samym poniesione przez Wnioskodawczynię wydatki na utrzymanie mieszkania pozostają bez związku przyczynowym z przychodem z tytułu wypłaconego przez Urząd Miasta odszkodowania z tytułu zadośćuczynienia za poniesione koszty w związku z niedostarczeniem lokali socjalnych osobom uprawnionym na mocy ugody sądowej. Jak wynika z wniosku, rzeczone koszty Wnioskodawczyni była/jest zobowiązana ponieść niezależnie od tego czy "zadośćuczynienie" zostałoby Jej wypłacone, czy nie. Jak już wyżej wskazano, następstwem ich poniesienia nie jest otrzymanie zadośćuczynienie. Zostało one bowiem wypłacone na podstawie ugody sądowej w oparciu o przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, a fakt jego wypłacenia na rzecz Wnioskodawczyni nie był uzależniony od poniesienia ww. wydatków. Wydatki te mają charakter osobisty. To oznacza, że nie ma żadnych podstaw prawnych, aby wydatki wymienione we wniosku zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu tytułem otrzymanego od Urzędu Miasta odszkodowania.

Mając na uwadze przedstawioną wykładnię przepisów prawa podatkowego, stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej zaprezentowanego we wniosku stanu faktycznego uznać należało za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 15-950 Białystok po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl