ITPB1/415-135/14/DP - Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w ujęciu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatków poniesionych w związku ze zgłoszeniem wynalazku wytworzonego we własnym zakresie w celu uzyskania prawa ochronnego, a także opłat ponoszonych w okresie jego ochrony.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. z. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 30 stycznia 2014 r. (data wpływu 11 lutego 2014 r.) uzupełnione pismem z dnia 13 maja 2014 r. (data wpływu 15 maja 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 11 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 13 maja 2014 r. (data wpływu 15 maja 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą na własne imię i nazwisko w zakresie prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych związanych z technologią oczyszczania ścieków. W ramach prowadzonej działalności wytworzył wynalazek we własnym zakresie.

W grudniu 2013 r. Wnioskodawca dokonał zgłoszenia wynalazku w celu uzyskania prawa ochronnego. W związku z powyższym wiąże się to z koniecznością ponoszenia określonych kosztów, na które składają się wydatki związane z przygotowaniem i rejestracją wniosku oraz opłaty za ochronę prawa wynalazku.

Wydatki związane z przygotowaniem i rejestracją wniosku, to przede wszystkim: wydatki na obsługę prawną w procesie rejestracji wynalazku, opłatę za zgłoszenia, koszty badania zdolności do ochrony, wynagrodzenie rzecznika. Natomiast opłaty za ochronę wynalazku są związane z okresem jego ochrony.

W złożonym do wniosku uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że wynalazek będzie wykorzystany w technologii B. przy budowie niezbędnej infrastruktury technicznej gwarantującej prawidłowe funkcjonowanie oczyszczalni ścieków. Infrastruktura techniczna będzie wytwarzana przez firmę kierowaną przez Wnioskodawcę i dostarczana wraz z montażem na konkretne oczyszczalnie ścieków.

Wydatki poniesione w celu uzyskania prawa ochronnego wynalazku oraz ponoszone w okresie jego ochrony wpłyną na zabezpieczenia źródła przychodów i zwiększenie uzyskanych przychodów. Na przychody będą składały się wytworzone we własnym zakresie urządzenia, wchodzące w skład infrastruktury technicznej oraz licencje na prawo do korzystania z technologii B. której newralgiczną częścią będzie wynalazek.

Wyniki uzyskane w okresie badawczym zostały wysoko ocenione przez gremia naukowe i praktykę zajmującą się gospodarką oczyszczania ścieków.

Technologią B. zainteresowane są ośrodki europejskie i amerykańskie, czego wyrazem są realizowane umowy na technologię B. jak również duże zainteresowanie na targach w Monachium w 2014 r., w których udział wzięła firma Wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe, celem poniesionych wydatków jest zagwarantowanie ochrony wynalazku przed nieuczciwą konkurencją, a tym samym zabezpieczenie źródła przychodu oraz zwiększenie uzyskiwanych przychodów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wydatki poniesione w związku ze zgłoszeniem wynalazku wytworzonego we własnym zakresie w celu uzyskania prawa ochronnego oraz opłaty ponoszone w okresie jego ochrony, są kosztem uzyskania przychodu w roku podatkowym, w którym zostały poniesione, niezależnie od daty uzyskania prawa ochronnego do wynalazku.

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatki związane z rejestracją wynalazku wytworzonego we własnym zakresie, stanowią koszty uzyskania przychodów w okresie w którym zostały poniesione jako koszty pośrednie, ponieważ spełnione będą warunki określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj.:

1. Koszty stanowią koszty uzyskania przychodów, ponieważ są poniesione w celu osiągnięcia przychodów, tj. zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy.

2. Koszty nie mogą być uznane jako koszty bezpośrednie związane z przychodem, gdyż w dacie ich poniesienia nie są znane konkretnie przychody z nimi związane i nie można powiązać wydatków na wytworzenie prawa ochronnego do wynalazku z konkretnymi przychodami osiągniętymi przez Wnioskodawcę.

3. W związku z powyższym koszty rejestracji wynalazku należy zaliczyć do kosztów pośrednich, tj. zgodnie z art. 22 ust. 5c ww. ustawy.

4. Prawa własności do wynalazku wytworzonego we własnym zakresie nie mogą być amortyzowane, co wyklucza art. 22b ust. 1 ww. ustawy.

5. Koszty rejestracji wynalazku wytworzonego we własnym zakresie są potrącane w dacie ich poniesienia, tj. zgodnie z art. 22 ust. 5c ww. ustawy.

6. Opłaty z tytułu ochrony prawa do wynalazku, w przypadku gdy wydatek ten dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy, należy rozliczyć proporcjonalnie do długości okresu którego dotyczą, tj. art. 22 ust. 5c ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy, ewentualnie jeżeli wydatek ten służy zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodu.

I tak, w świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

* jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Wyrażenie "w celu osiągnięcia przychodu" zawarte we wskazanym przepisie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Zauważyć należy, że przez sformułowanie "w celu" należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot "celowości". Zatem, możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu.

W myśl art. 22b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych związanych z technologią oczyszczania ścieków. W ramach prowadzonej działalności wytworzył wynalazek we własnym zakresie. W grudniu 2013 r. Wnioskodawca dokonał zgłoszenia wynalazku w celu uzyskania prawa ochronnego, co wiązało się z koniecznością poniesienia następujących wydatków, tj.: wydatków związanych z przygotowaniem i rejestracją wniosku (obsługa prawna w procesie rejestracji wynalazku, opłata za zgłoszenia, koszty badania zdolności do ochrony, wynagrodzenie rzecznika) oraz opłat za ochronę prawa wynalazku (opłaty związane są) z okresem jego ochrony. Wytworzony przez Wnioskodawcę wynalazek wykorzystany będzie przy budowie niezbędnej infrastruktury technicznej gwarantującej prawidłowe funkcjonowanie oczyszczalni ścieków. Infrastruktura techniczna będzie wytwarzana przez firmę kierowaną przez Wnioskodawcę i dostarczana wraz z montażem na konkretne oczyszczalnie ścieków. Wydatki poniesione w celu uzyskania prawa ochronnego wynalazku oraz ponoszone w okresie jego ochrony wpłyną na zabezpieczenia źródła przychodów i zwiększenie uzyskanych przychodów. Na przychody będą składały się wytworzone we własnym zakresie urządzenia, wchodzące w skład infrastruktury technicznej oraz licencje na prawo do korzystania z ww. technologii, której newralgiczną częścią będzie wynalazek. Celem poniesionych wydatków jest zagwarantowanie ochrony wynalazku przed nieuczciwą konkurencją, a tym samym zabezpieczenie źródła przychodu oraz zwiększenie uzyskiwanych przychodów.

W odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że w katalogu przepisu art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarto zakazu, ani jakiegokolwiek ograniczenia co do możliwości zaliczenia wymienionych w treści wniosku wydatków z tytułu zgłoszenia wynalazku wytworzonego we własnym zakresie w celu uzyskania prawa ochronnego oraz opłat ponoszonych w okresie jego ochrony - - do kosztów uzyskania przychodów. W konsekwencji, wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z rejestracją wynalazku mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, jeśli spełniają dyspozycję art. 22 ust. 1 ustawy. Ponadto wskazać należy, że prawo ochronne na wytworzony przez Wnioskodawcę we własnym zakresie wynalazek - zgodnie z treścią cytowanego uprzednio przepisu art. 22b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - nie stanowi wartości niematerialnej i prawnej.

Odnosząc się natomiast do momentu zaliczenia wydatków w ciężar kosztów uzyskania przychodów, wskazać należy, że to podatnik powinien rozpoznać rodzaj powiązania kosztów z przychodami. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania koszty podatkowe można podzielić na:

* bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód); klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru;

* inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie); pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, które nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika - brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Do tego rodzaju kosztów zalicza się m.in. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną, ubezpieczenia, świadczenia na rzecz pracowników, koszty promocji i reklamy.

Moment potrącalności kosztów został natomiast uregulowany przez ustawodawcę w art. 22 ust. 5-5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawierającym odrębne zasady dotyczące ustalania momentu rozpoznania danego kosztu kwalifikowanego jako koszt uzyskania przychodu. Są nimi m.in.:

* zasada dotycząca kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z przychodami - zgodnie z art. 22 ust. 5 ustawy, u podatników prowadzących księgi rachunkowe koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 5a i 5b;

* zasada dotycząca kosztów uzyskania przychodów innych niż koszty bezpośrednio związane z przychodami - art. 22 ust. 5c ustawy stanowi, że są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 5d ww. ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Wobec powyższego, mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące w tym zakresie uregulowania prawne stwierdzić należy, wydatki związane z rejestracją wynalazku wytworzonego we własnym zakresie w celu uzyskania prawa ochronnego oraz opłaty ponoszone w okresie jego ochrony należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami. Tym samym będą one podlegały zaliczeniu w ciężar kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

Podkreślenia jednakże wymaga, że o tym co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący tę działalność, lecz nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodu i jako taki podlegać odliczeniu od postawy opodatkowania. Działalność gospodarcza, co do zasady, nastawiona jest na zysk, czyli osiąganie dochodu. Skutki podejmowanych nietrafionych decyzji gospodarczych nie mogą w każdym przypadku być przerzucane na Skarb Państwa poprzez obniżanie podstawy opodatkowania, dlatego każda decyzja związana ponoszeniem kosztu winna być odpowiednio uzasadniona i udokumentowana.

W związku z tym, należy podkreślić, że aby można było zaliczyć ponoszone wydatki do kosztów uzyskania przychodów podatnik musi udowodnić i udokumentować, że w momencie ich ponoszenia były celowe z punktu widzenia prowadzonej działalności gospodarczej. Podatnik powinien - w toku ewentualnego postępowania podatkowego czy kontrolnego - udowodnić, że w momencie ponoszenia wydatków celem ich było osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów oraz że jego działanie było staranne i racjonalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.