IS.II/2-4430/307/05 - Przekazanie nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa w użytkowanie wieczyste na podstawie decyzji administracyjnej a podatek od towarów i usług; opodatkowanie opłat z tyt. wieczystego użytkowania gruntu

Pytanie podatnika

1. Czy przekazanie nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa w użytkowanie wieczyste na podstawie decyzji administracyjnej, podlega ustawie z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług?

2. Kwestia opodatkowania opłat z tyt. wieczystego użytkowania gruntu, pobierane przez starostwo powiatowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), art. 15 ust. 6 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), z urzędu zmienia postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Lubaczowie z 12.09.2005 r., znak: US-IIa-005/15/2005, w ten sposób, że uznaje za prawidłowe stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 17.08.2005 r.

Wnioskiem z dnia 17.08.2005 r., Starosta zwrócił się o udzielenie pisemnej interpretacji o zakresie stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, poprzez wyjaśnienie, czy przekazanie nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa w użytkowanie wieczyste na podstawie decyzji administracyjnej, podlega ustawie z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług. Opłaty z tyt. wieczystego użytkowania gruntu, pobierane przez Starostwo Powiatowe, określone są w decyzjach administracyjnych wydanych przez "Urząd Rejonowy" na podstawie art. 80 ust. 2 ustawy z 29.04.1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz przez "Wojewodę" na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z 29.09.1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości - stwierdzających nabycie z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa.

Zdaniem Wnioskodawcy opłaty te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Argumentując swoje stanowisko Starosta wskazał, iż aczkolwiek oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste jest świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, to jednak na mocy art. 15 ust. 6 tej ustawy, organy władzy publicznej oraz obsługujące je urzędy są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Postanowieniem z 12.09.2005 r., znak: US-IIa-005/15/2005, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 Ordynacji podatkowej, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Lubaczowie uznał, że zaprezentowane przez Stronę stanowisko jest niezasadne. W uzasadnieniu postanowienia, organ podatkowy wyjaśnił, iż oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste jest świadczeniem usług oraz wszystkie opłaty pobierane z tytułu wieczystego użytkowania gruntów, wnoszone po 30.04.2004 r. podlegają regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług z 11.03.2004 r. i opodatkowane są stawką podstawową. Jedynie w odniesieniu do czynności oddania w wieczyste użytkowanie nieruchomości gruntowych przeznaczonych na cele rolnicze, ustawodawca wprowadził (z dniem 19.10.2004 r.) zwolnienie na mocy § 8 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia wykonawczego.

Od rozstrzygnięcia Naczelnika Urzędu Skarbowego w Lubaczowie - z uchybieniem terminowi - zostało wniesione zażalenie. Postanowienie w trybie art. 228 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej wydane zostało przez Dyrektora tut. organu 15.11.2005 r.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie zważył, co następuje:

W myśl postanowień art. 14a § 1 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego (...) na pisemny wniosek podatnika (...) ma obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

W niniejszej sprawie kwestią wymagającą interpretacji było wyjaśnienie, czy opłata za wieczyste użytkowanie gruntu, pobierana przez Podatnika, a która określona została w decyzji wydanej na podstawie art. 80 ust. 2 ustawy z 29.04.1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 ze zm.) i art. 2 ust. 1 ustawy z 29.09.1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 ze zm.) - podlega opodatkowaniu na gruncie ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 80 ust. 2 ustawy o gospodarce gruntami, posiadaczom gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy (którzy w dniu 1.08.1988 r. nie legitymowali się dokumentami o przekazaniu gruntów wydanymi w formie prawem przewidzianej i nie wystąpili w terminie do 31.12.1988 r. o uregulowanie stanu prawnego), mogły być przekazane grunty będące w ich posiadaniu - odpowiednio w zarząd, użytkowanie lub użytkowanie wieczyste. Przekazanie następowało na podstawie decyzji rejonowych organów rządowej administracji ogólnej (w odniesieniu do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa) lub zarządów gmin (w odniesieniu do gruntów stanowiących własność gmin).

Natomiast art. 2 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości stanowił, iż grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy (związku międzygminnego), z wyłączeniem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, będące w dniu 5.12.1990 r. w zarządzie państwowych osób prawnych innych niż Skarb Państwa stawały się z tym dniem z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego. Stwierdzenie nabycia prawa użytkowania wieczystego wskazanych gruntów, następowało w drodze decyzji wojewody w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub decyzji zarządu gminy w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy (ust. 3 cyt. artykułu). Na podstawie art. 241 i 242 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (p. t. Dz. U. z 1997 r. Nr 115, poz. 741) ww. akty prawne z dniem 1.01.1998 r. utraciły moc.

Jak wynika z przywołanych regulacji, decyzje stwierdzające nabycie z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntu należącego do Skarbu Państwa, wydawał rejonowy organ rządowej administracji ogólnej lub wojewoda. Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług został zawarty w art. 5 ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) - zwanej dalej ustawą. Zgodnie z pkt 1 tego przepisu, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa to-warów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany odpowiednio w art. 7 i art. 8 ustawy. Podkreślić w tym miejscu należy, iż zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług, reguluje powołany przepis art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług; czynności tam nie wymienione nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 6 tejże ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Dla stwierdzenia zatem, czy opłaty za wieczyste użytkowanie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zasadnicze znaczenie ma ustalenie, czy zadania w zakresie gospodarki nieruchomościami wykonywane są przez Wnioskodawcę na podstawie przepisów prawa nakładających ich realizację, czy też podstawą stosunku prawnego łączącego podmioty jest czynność cywilnoprawna. Organy władzy publicznej oraz obsługujące je urzędy są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych, stanowiąc działalność gospodarczą.

Odnosząc się już do analizowanej sprawy wskazać należy, iż choć podstawowym sposobem oddania gruntu w użytkowanie wieczyste jest zawarcie umowy cywilnoprawnej (art. 239 Kodeksu cywilnego), ustawodawca dopuścił jednak wyjątki w tym zakresie, i dotyczy to m.in. sytuacji, gdy ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nastąpiło z mocy prawa, a stwierdzone zostało przez właściwy organ decyzją administracyjną wydaną na podstawie art. 80 ust. 2 ustawy z 29.04.1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości lub art. 2 ust. 1 ustawy z 29.09.1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.

W rozpatrywanej sytuacji nie występuje umowa cywilnoprawna, lecz jednostronny akt o charakterze administracyjnym, bowiem wydając decyzje stwierdzające nabycie z mocy prawa wieczystego użytkowania gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa, właściwy organ wykonuje władztwo publiczne wynikające z pełnionej przez niego funkcji, co na mocy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, wyklucza go z kręgu podatników podatku od towarów i usług z tytułu wykonywania wyżej wymienionych czynności.

Wobec tego, prezentowane przez Stronę stanowisko, iż nie podlegają ustawie o podatku od towarów i usług opłaty wnoszone tytułem prawa wieczystego użytkowania gruntu należącego do Skarbu Państwa, co zostało stwierdzone decyzją administracyjną - uznaje się za prawidłowe.