IS.II/2-443/209/06, IS.II/2-443/210/06 - Usługa cash poolingu a rozliczenia z tytułu VAT.

Pytanie podatnika

Kwestia opodatkowania usługi cash-poolingu, w skład której wchodzi sprzedaż wierzytelności. Czy usługi te wpływają na rozliczenie podatku od towarów i usług?

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 7 sierpnia 2006 r. wniesionego przez Spółkę C., na postanowienie Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dnia 31 lipca 2006 r. znak: PUS.II/443/71/2006/JZ, zmienia postanowienie organu I instancji, uznając stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 30 maja 2006 r. za prawidłowe.

Wnioskiem z dnia 30 maja 2006 r. C. S.A. wystąpiła do Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) - zwaną dalej ustawą VAT. Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca prowadzący działalność w zakresie obrotu hurtowego farmaceutykami, otrzymał od banku propozycję rozszerzenia współpracy o usługę cash-poolingu. Podatnik zaznaczył, iż usługa ta jest świadczona na podstawie umowy wielostronnej, w której w charakterze strony obok Spółki występują inne podmioty gospodarcze znajdujące się w tej samej co Spółka grupie kapitałowej. W ramach umowy cash-poolingu realizowana jest sprzedaż wierzytelności pomiędzy bankiem a podmiotami posiadającymi rachunki bieżące w tym banku. Usługa ta opiera się na zasadzie przelewu i zwrotu przelanych wierzytelności. Stroną obu tych transakcji jest bank, który wykonuje swoją podstawową działalność - usługi pośrednictwa finansowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa cash-poolingu świadczona przez bank nie ma wpływu na kalkulację i rozliczenia z tytułu podatku VAT dokonywane przez Spółkę, ponieważ wymieniona usługa jest usługą bankową, objętą zwolnieniem z opodatkowania tym podatkiem, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. W związku z tym Podatnik nie uwzględnia tej transakcji w deklaracji VAT-7 oraz przy wyliczaniu wskaźnika proporcji, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT.

Postanowieniem z dnia 31 lipca 2006 r. znak: PUS.II/443/71/2006/JZ, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 Ordynacji podatkowej, Naczelnik Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie uznał zaprezentowane przez Stronę stanowisko za nieprawidłowe. Zdaniem organu podatkowego, Spółka dokonując sprzedaży nabytych uprzednio wierzytelności, tj. praw do wartości niematerialnych i prawnych w okolicznościach opisanych w zapytaniu oraz na podstawie umowy, której projekt załączono do podania, świadczy usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. Z tytułu tego świadczenia powstanie u Podatnika jako usługodawcy obrót związany ze sprzedażą wierzytelności, jednakże z uwagi na przedmiotowe zwolnienie pozostanie ten fakt bez wpływu na podatek VAT należny. Podatnik powinien udokumentować sprzedaż tej usługi fakturą VAT. Natomiast w odniesieniu do skutków podatkowych związanych z rozliczeniem podatku naliczonego stwierdzono, iż stosownie do art. 90 ust. 6 ustawy VAT obrót z tytułu świadczenia usługi pośrednictwa finansowego należy uwzględnić przy wyliczaniu wskaźnika proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 tej ustawy.

Nie godząc się z interpretacją udzieloną przez Naczelnika Podkarpackiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, pismem z dnia 7 sierpnia 2006 r. znak: L.Dz. 40/08/2006, Strona wniosła zażalenie na wymienione postanowienie. Żądanie Jednostki dotyczyło uchylenia w całości zaskarżonego postanowienia i dokonania interpretacji zgodnej z wnioskiem Spółki z dnia 30 maja 2006 r. Do podania Spółka dołączyła wzór umowy oraz kserokopię postanowienia Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, wystosowane do Jednostki należącej do tej samej co Spółka C. grupy kapitałowej. Jednostka stwierdziła, iż postanowienie to zawiera stanowisko, które jest tożsame ze stanowiskiem Spółki i w tej sytuacji poszczególne podmioty, należące do tej samej Grupy posiadają odmienne interpretacje w tej samej sprawie.

Po rozpatrzeniu sprawy, Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie stwierdza, co następuje:

Przy rozstrzyganiu wniosku Jednostki wzięto po uwagę specyfikę umowy cash-poolingu, której stroną ma zostać Podatnik. Polega ona na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową, pozwalającą jego uczestnikom - należącym do jednej grupy kapitałowej (lub podmiotom powiązanym ekonomicznie w inny sposób) - na ograniczenie kosztów dla podmiotów posiadających zadłużenie wobec banku oraz podwyższenie oprocentowania dla podmiotów posiadających nadwyżki pieniężne.

Według Podatnika, w ramach oferowanej przez bank umowy cash-poolingu, realizowana będzie sprzedaż wierzytelności pomiędzy bankiem a podmiotami posiadającymi rachunki bieżące w tym banku. Na mocy tej umowy, na koniec każdego dnia roboczego posiadacze rachunków, na których jest saldo dodatnie, nabywają wierzytelności banku z tytułu kredytów udzielonych w rachunku bieżącym tym posiadaczom kont, na których saldo jest ujemne. Z tego wynika, że bank sprzedaje swoje wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu. Ceną nabycia wierzytelności jest wysokość salda dodatniego. Na początku następnego dnia roboczego bank dokonuje czynności odwrotnej, tj. odkupuje sprzedane w dniu poprzednim wierzytelności po tej samej cenie. Bank z tytułu świadczenia tej usługi ma pobierać wynagrodzenie określone w art. 8 umowy cash-poolingu.

Zdaniem Podatnika, na podstawie takiej umowy, bank świadczy usługę pośrednictwa finansowego, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. W myśl tego przepisu zwolnione od podatku od towarów i usług są usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, w tym wymienione w jego pozycji 3 usługi pośrednictwa finansowego (sekcja J PKWiU ex 65-67) z pewnymi wyjątkami.

Tutejszy organ, pismem z dnia 17 października 2006 r. znak: IS.II/2-443/209, 210/06 IS.II/2-443/238/06 (uzupełnionym pismem z dnia 9 listopada 2006 r.), wystąpił do Głównego Urzędu Statystycznego o wydanie opinii klasyfikacyjnej, odnośnie do zakwalifikowania do odpowiedniego grupowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, czynności wykonywanych przez uczestników umowy wielostronnej, na podstawie której realizowana jest sprzedaż wierzytelności pomiędzy bankiem a podmiotami posiadającymi rachunki bieżące w tym banku. W szczególności pytanie dotyczyło czynności realizowanych przez posiadaczy tych rachunków. Z treści wydanej opinii - pismo z dnia 19 grudnia 2006 r. znak: OB-02-22-5672/KU-650/2006/5803 - wynika, iż w opisanej przez tut. organ sytuacji, świadczeniem usług jest działanie jakie wykonuje podmiot zarządzający skoncentrowanymi środkami finansowymi uczestników umowy cash pooling'u. Usługi te mieszczą się w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 "Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej nie klasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych". Natomiast zgodnie z klasyfikacją wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. (Dz. U. Nr 42, poz. 264 ze zm.) usługi te zaliczyć należy do grupowania: PKWiU 65.23.10-00.00 "Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane".

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 8 ust. 1 ustawy VAT przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy. Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Jak wynika z przywołanych przepisów dostawa towarów oraz świadczenie usług (za wyjątkiem ściśle określonych w art. 7 ust. 2 i 3 oraz w art. 8 ust. 2 przypadków), podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Jednocześnie dostawa towarów lub świadczenie usług pod tytułem odpłatnym mogą zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich odbiorcą istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Odnosząc treść przytoczonych regulacji do sytuacji opisanej przez Jednostkę należy stwierdzić, iż w przedmiotowym przypadku w roli usługodawcy występuje bank, który za wykonywaną usługę ma pobierać stosowne wynagrodzenie. Usługa ta opiera się na zasadzie przelewu i zwrotu przelanych wierzytelności, a stroną obu tych transakcji jest bank. Z opisanego przez Stronę stanu faktycznego wynika bowiem, iż uczestnik umowy posiadający wolne środki nie wie czy środki te zostaną wykorzystane, a jeżeli będą, to w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Bank w ramach świadczonych usług dokonuje przelewów wierzytelności wobec podmiotów posiadających saldo ujemne na rzecz podmiotów posiadających saldo dodatnie według swobodnego wyboru. Przelew wierzytelności następuje bez konieczności zawierania odrębnych umów między tymi jednostkami.

Zatem podmiotem, u którego wystąpi obrót z tytułu wykonania usługi określanej mianem cash-poolingu jest bank, a nie Spółka, przyjmując, że nie nastąpi import takowej usługi. Jednocześnie z uwagi na fakt, iż nie wystąpi u Podatnika obrót z tytułu tej transakcji, Jednostka nie uwzględni jej przy wyliczaniu wskaźnika proporcji, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT.

Zgodnie bowiem z tym przepisem proporcję ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.