IS.II/1/4430-28/06 - Opodatkowanie podatkiem VAT usług świadczonych przez biegłych.

Pytanie podatnika

Zapytanie dotyczy kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności biegłego sądowego z listy Prezesa Sądu Okręgowego, który wykonuje opinie z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 ustawy z dn. 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dn. 30.01.2006 r., wniesionego przez M.G., na postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dn. 23.01.2006 r., znak: IIUS-II-443/1/2006, w sprawie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, w którym uznał stanowisko przedstawione przez Stronę za nieprawidłowe - odmawia zmiany przedmiotowego postanowienia.

Pismem z dn. 18.11.2005 r. M.G. zwrócił się do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług.

Zapytanie dotyczyło kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności biegłego sądowego z listy Prezesa Sądu Okręgowego, który wykonuje opinie z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów. Zdaniem Strony nie jest on podatnikiem podatku VAT, gdyż opinie sporządzane przez biegłego podlegają na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług wyłączeniu z opodatkowania VAT.

Postanowieniem z dn. 23.01.2006 r., znak: II-US-II-443/1/2006, Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie uznał za nieprawidłowe stanowisko Strony w sprawie będącej przedmiotem wniosku. Nie godząc się z wydanym rozstrzygnięciem, M.G. pismem z dn. 30.01.2006 r., złożył zażalenie, w którym uznał udzieloną interpretację przepisów za błędną.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, dokonując oceny zgodności z prawem wydanego postanowienia, po zapoznaniu się ze stanem faktycznym i prawnym, zważył co następuje.

Z treści przepisów art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dn. 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dn. 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Rozpatrując przedmiotową sprawę należy zauważyć, że mimo tego, iż czynności wykonywane przez biegłych sądowych są wymienione w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie może stanowić to samoistnej przesłanki, aby uznać je za nie podlegające podatkowi od towarów i usług. Jak już bowiem wskazano istotne znaczenie dla spornego zagadnienia ma kwestia odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Biegły odpowiada osobiście za wykonywane przez siebie czynności, niezależnie od tego czy do określonego działania zobowiązał go sąd, czy też inny organ. Sam fakt, iż wydanie opinii zleca sąd, czy też inny organ nie oznacza, że to on przyjmuje odpowiedzialność wobec osób trzecich. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym, podlegającym ocenie na równi z innymi dowodami, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Sąd ponosi odpowiedzialność jedynie za swoje rozstrzygnięcie, wydane w oparciu o ocenę wszystkich okoliczności w sprawie, w tym także tych, które wymagają wiadomości specjalnych, a nie za czynności biegłego. Sąd powołując biegłego w celu wydania ekspertyzy odwołuje się do jego specjalistycznej wiedzy, stąd wydana w oparciu o tę wiedzę opinia musi być w pełni samodzielna (przy czym na samodzielność w wydaniu opinii, rozumianej jako wyrażanie własnych, jako biegłego, poglądów w danym temacie nie wpływa fakt, iż biegły ma obowiązek stosować się do wskazówek organu zlecającego np. co do zakresu opinii). Także fakt, iż biegły sporządza opinię w oparciu o materiał (akta sprawy) przekazany przez zlecającego, nie może przesądzać o tym, iż nie jest on samodzielny. Tak więc, jak wykazano, nie dochodzi do przeniesienia na sąd odpowiedzialności za wyniki działań biegłego sądowego. To, że zarówno sąd jak i powołani biegli sądowi są uczestnikami tego samego procesu wymiaru sprawiedliwości, nie wprowadza bowiem jakichkolwiek zależności (co do treści opinii, ekspertyzy) między tymi podmiotami, chociaż występują tu niewątpliwie zdarzenia mogące być określone wzajemnymi relacjami. Prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego nabywane jest w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 24.01.2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133). Biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne jako rzeczoznawca w danej dziedzinie, potwierdzone stosownym dokumentem. Przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie, iż powierzone mu obowiązki wykonywać będzie z całą sumiennością i bezstronnością. Nikt zatem nie powinien mieć wpływu na treść jego pracy (sporządzenia stosownej opinii).

Konkludując, ponieważ przy sporządzaniu opinii przez biegłego sądowego nie jest spełniony warunek dotyczący odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności wobec osób trzecich, to sporządzenie takiej opinii stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Za prawidłowe uznać zatem należy stanowisko Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, iż sporządzenie opinii przez biegłego sądowego (a nie opinia jako taka) stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, ponieważ przy jej sporządzaniu nie jest spełniony warunek dotyczący odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności wobec osób trzecich.

W świetle tego zarzuty Strony dotyczące: błędnej interpretacji art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, pisma Ministra Finansów z dn. 29.04.2005 r., Nr PP3-812-130/2005/864, oraz braku jej odpowiedzialności w stosunku do osób będących uczestnikami postępowania należy uznać za niezasadne.