IS.I/2-4361/1/06 - Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn, darowizny części zakładu usługowego prowadzonego w formie spółki cywilnej dokonanej przez występującego wspólnika na rzecz wspólników pozostających.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), zmienia z urzędu postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dnia 18.11.2005 r. (znak: I US.VIII-436/3/2005) w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w ten sposób, że uznaje stanowisko strony przedstawione we wniosku z dnia 21.09.2005 r. (uzupełnionym w dniach: 24.10.2005 r. oraz 16.11.2005 r.) za nieprawidłowe.

Pismem z dnia 21.09.2005 r., uzupełnionym na wezwanie organu podatkowego w dniach: 24.10.2005 r. oraz 16.11.2005 r., pani Lidia F. zwróciła się do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie. Zapytanie dotyczyło wskazania, czy darowizna "części zakładu usługowego" świadczącego usługi polegające wyłącznie na wynajmie nieruchomości, prowadzonego w formie spółki cywilnej, dokonana przez ojca (występującego wspólnika) na rzecz córek (wspólników pozostających) jest objęta zwolnieniem z podatku na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Według stanowiska wnioskującej powyższa darowizna dokonana w wyniku zmiany umowy spółki polegającej na wystąpieniu wspólnika - darczyńcy, który zrzeknie się prawa do spłacenia go wynikającego z art. 871 Kodeksu cywilnego i podaruje swój udział we wspólnym majątku pozostałym wspólnikom, korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 10 powołanej wyżej ustawy, przy spełnieniu przesłanki prowadzenia zakładu w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia darowizny.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie postanowieniem z dnia 18.11.2005 r. (znak: I US.VIII-436/3/2005) uznał, że stanowisko przedstawione we wniosku jest prawidłowe. Wskazując na zapis art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn, stwierdził, że stan faktyczny przedstawiony we wniosku wyczerpuje hipotezę przepisu art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, dokonując analizy stanu faktycznego i prawnego sprawy, stwierdził, że w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania przepis art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którym zwalnia się od podatku nabycie przez małżonka lub zstępnych w drodze spadku lub darowizny zakładu wytwórczego, budowlanego, handlowego, usługowego lub jego części, pod warunkiem że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny. Powołany przepis nie definiuje pojęcia zakładu, zatem należy odnieść do tego pojęcia, określoną w art. 55¹ Kodeksu cywilnego definicję przedsiębiorstwa, rozumianego jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Z kolei spółką cywilną, w rozumieniu art. 860 k.c., jest stosunek obligacyjny oparty na umowie, w której wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, przez działanie w sposób oznaczony, a w szczególności przez wniesienie wkładów. W czasie trwania spółki cywilnej jej majątek jest odrębny od majątku osobistego każdego ze wspólników i ma charakter współwłasności łącznej. Wspólność łączna oznacza niepodzielność majątku oraz brak określenia wysokości udziałów przysługujących poszczególnym wspólnikom. Oczywistą konsekwencją niepodzielności majątku wspólnego jest jego nienaruszalność. Oznacza to, że wspólnik nie może rozporządzać ani udziałem w tym majątku, ani udziałem w poszczególnych jego składnikach (art. 863 § 1 k.c.). Wspólnikowi spółki cywilnej przysługują natomiast prawa majątkowe ściśle związane z uczestnictwem w spółce, w tym prawo żądania i wypłaty zysków (art. 868 k.c.), natomiast w przypadku wystąpienia ze spółki prawo do zwrotu w pieniądzu wartości wniesionego wkładu oraz takiej części wartości wspólnego majątku, która pozostała po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki (art. 871 k.c.). Następca prawny dotychczasowego wspólnika przyjmuje zatem prawa o charakterze majątkowym, które nie mieszczą się w pojęciu zakład (przedsiębiorstwo). Nabycie w drodze darowizny udziałów w spółce cywilnej (prawa majątkowego), nie jest tożsame z nabyciem określonej masy majątkowej (w tym wypadku zakładu) i konsekwencją tego jest jego opodatkowanie na zasadach ogólnych. Skoro zatem pojęcia zakładu lub jego części jako przedmiotu analizowanego zwolnienia nie sposób odnieść do udziału w spółce cywilnej, to jego nabycie nie mieści się w zakresie zwolnienia określonego w art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn.