IS.I/2-415/128/04 - Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych zwrotu kosztów dojazdu syndyka

Pytanie podatnika dotyczy opodatkowania otrzymanego przez syndyka zwrotu kosztów przejazdów własnym samochodem w celach służbowych z miejsca zamieszkania do siedziby masy upadłości oraz z siedziby masy upadłości do sądów i urzędów

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), dokonuje zmiany informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego udzielonej przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dnia 13 kwietnia 2004 r. (znak: L.I US.XVII/415/26/04) w następujący sposób:

Z przedstawionego przez spółkę w piśmie z dnia 18 lutego 2004 r. stanu faktycznego wynika, iż syndyk masy upadłości na podstawie postanowienia sądu otrzymał zgodę na zwrot kosztów przejazdów własnym samochodem w celach służbowych z miejsca zamieszkania do siedziby masy upadłości oraz z siedziby masy upadłości do sądów i urzędów, według stawek za kilometr przebiegu w oparciu o rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. W związku z przedstawionym wyżej stanem faktycznym spółka wnosi o wyjaśnienie wątpliwości odnośnie opodatkowania tych należności.

Na podstawie art. 536 ustawy z dnia 18 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.) do spraw, w których upadłość ogłoszono przed dniem wejścia w życie tej ustawy, tj. 1 października 2003 r. (taka sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie), stosuje się przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 z późn. zm.). Stosownie do treści art. 14 § 1 pkt 3 prawa upadłościowego sąd powołuje syndyka masy upadłości w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. Z kolei art. 122 prawa upadłościowego stanowi, iż syndyk masy upadłości ma prawo do wynagrodzenia za swoją działalność oraz do zwrotu uzasadnionych wydatków, które wyłożył z powodu swoich czynności. Wysokość wynagrodzenia wstępnie określa sąd na wniosek syndyka i na przedstawienie sędziego - komisarza, w terminie miesiąca od dnia złożenia przez syndyka spisu inwentarza i bilansu upadłego. Wysokość ta stanowi podstawę do zaliczkowych wypłat w miarę dokonywanych czynności. Wraz z zaliczkami sąd przyznaje zwrot wydatków (art. 123 § 1 prawa upadłościowego).

Na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), działalność wykonywana osobiście została wymieniona w art. 10 ust. 1 pkt 2 jako jedno ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Katalog przychodów kwalifikujących się do tego źródła przychodu został sprecyzowany w art. 13 ww. ustawy, przy czym w ust. 1 pkt 6 powołanego przepisu za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się m.in. przychody osób, którym sąd na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności.

W związku z tym, iż syndyk wyznaczony postanowieniem sądu o ogłoszeniu upadłości ma z urzędu objąć majątek upadłego i przeprowadzić jego likwidację, a zatem wykonać czynności zlecone przez sąd, to uzyskane przez niego przychody z tytułu pełnienia funkcji, należy zakwalifikować na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Generalną zasadą funkcjonującą na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest powszechność opodatkowania, która została wyrażona w sposób bezpośredni w art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a tej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13 ustawy, zgodnie z którym powyższy przepis stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:

- w celu osiągnięcia przychodów,

- w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, lub

- przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub

- przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji.

W odniesieniu do tej kategorii podatników pojęcia "podróż", nie można utożsamiać z pojęciem "podróż służbowa" użytym w odniesieniu do pracowników. W związku z tym należy stwierdzić, iż pojęcie "podróż" obejmuje również dojazd syndyka masy upadłości z miejsca zamieszkania do siedziby spółki oraz z siedziby spółki do sądów, urzędów itp. W konsekwencji należności stanowiące zwrot kosztów używania przez syndyka pojazdu samochodowego, stanowiącego jego własność, w celu odbycia podróży, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ze zwolnienia korzystają jedynie należności do wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990), która stosownie do brzmienia § 5 ww. rozporządzenia ustalana jest jako iloczyn przejechanych kilometrów oraz stawek za jeden kilometr przebiegu.