IPTPP4/443-27/14-5/OS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 listopada 2013 r. (data wpływu do BKIP w Piotrkowie Tryb. 17 stycznia 2014 r.), uzupełnionym pismami z dnia 9 stycznia 2014 r. (data wpływu do BKIP w Piotrkowie Tryb. 17 stycznia 2014 r.) oraz z dnia 10 lutego 2014 r. (data wpływu) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania sprzedaży "Produktów" za dostawę towarów oraz stawki podatku VAT - jest prawidłowe.

W dniu 25 listopada 2013 r. do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

* uznania sprzedaży "Produktów" za dostawę towarów oraz stawki podatku VAT,

* w zakresie ustalenia czy sprzedaż artykułów kawiarnianych przy stoiskach kawiarnianych należy traktować jako świadczenie usług gastronomicznych.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismami z dnia 9 stycznia 2014 r. (data wpływu do BKIP w Piotrkowie Tryb. 17 stycznia 2014 r.) oraz z dnia 10 lutego 2014 r. (data wpływu).

W związku z § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, pismem z dnia 10 stycznia 2014 r., przesłało ww. wniosek Dyrektorowi Izby Skarbowej w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim (data wpływu 17 stycznia 2014 r.), celem załatwienia zgodnie z właściwością miejscową.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą na terytorium Polski. Wnioskodawca prowadzi na terenie kraju sieć punktów sprzedaży funkcjonujących pod marką "...". Wnioskodawca oferuje swoim klientom sprzedaż żywności oraz napojów zarówno w stanie przetworzonym, jak i nieprzetworzonym. Oznacza to, że klienci punktów sprzedażowych mogą w nich nabywać zarówno gotowe posiłki, jak i pojedyncze produkty.

W ramach oferty Wnioskodawcy można zakupić między innymi następujące produkty: napoje (np. soki, woda mineralna, coca-cola, herbata, kawa, napoje mleczne itp.), żywność w stanie nieprzetworzonym (np. jabłka), żywność w stanie przetworzonym (np. hamburgery, tortille z mięsem, sałatki, frytki, desery, itp.).

Opis niektórych produktów sprzedawanych przez Wnioskodawcę (w dalszej części wniosku będą łącznie zwane "Produktami"):

Oferta śniadaniowa (serwowana każdego dnia do 10:30)

1. Kanapki typu - podawane na ciepło tostowe bułki pszenne, przekrojone na pół; pomiędzy połowami bułki znajdują się, w zależności od konkretnego rodzaju bułki, wieprzowina, mięso z kurczaka, bekon, jajko (w jednym z rodzajów jajko sadzone jest jednym z dwóch składników obok żółtego sera, w pozostałych przypadkach jajko występuje obok składnika mięsnego), warzywa oraz ser żółty;

2. z szynką i z serem - podawany na ciepło croissant z pokrojoną w kostkę szynką i serem żółtym;

3. Tortilla Śniadaniowa - podawana na ciepło tortilla, w którą zawinięte są przyprawiony kotlet wieprzowy pokrojony w kawałki, omlet z jajka, żółty ser, pomidory i sałata;

4. Kanapki typu - podawane na ciepło dwa kawałki stostowanej bułki, a między nimi, w zależności od rodzaju, ser i szynka, ser i bekon;

5. Placek ziemniaczany - podawany na ciepło placek ziemniaczany wysmażany z ziemniaków.

6. Snack z jajecznicą

Oferta standardowa (serwowana każdego dnia od 10:30)

1. Kanapki z wkładem mięsnym - podawane na ciepło hamburgery, cheesburgery, tortilie i - są to produkty, które składają się, w zależności od rodzaju kanapki, z wołowiny, wieprzowiny, kurczaka łub ryby w bułce lub w placku tortilli z różnego rodzaju dodatkami (np....);

2. - podawane na ciepło kawałki kurczaka w panierce;

3. Sałatka sałatkowy, pomidorki koktajlowe, ser typu parmezan z kawałkami kurczaka (procentowa zawartość kurczaka w sałatkach przekracza 20%);

4. Frytki - duże, średnie, małe;

5. Pieczone kartofelki - produkt sezonowy.

Wszystkie wyżej wymienione produkty mogą wstępować osobno bądź też w zestawach, np. kanapka mięsna, frytki + napój, tortilla wieprzowa, pieczone ziemniaczki + napój (kwestia stawki VAT na napoje w zestawie nie jest przedmiotem niniejszego wniosku). Produkty sprzedawane są w postaci, w której nadają się do bezpośredniego spożycia przez klientów są w pełni przyrządzone, serwowane na ciepło itd.

Z uwagi na różne potrzeby klientów, Wnioskodawca prowadzi w ramach swojej działalności zróżnicowane sposoby sprzedaży produktów, tj.:

Niniejszy wniosek dotyczy jedynie sprzedaży Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy oraz sprzedaży artykułów kawiarnianych przy stoiskach kawiarnianych. Stąd też Wnioskodawca poniżej przedstawia elementy charakterystyczne tych rodzajów sprzedaży.

Sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy przebiega w następujący sposób:

a. W celu zamówienia danego produktu z oferty Wnioskodawcy klient, musi wybrać określony produkt z tablicy informacyjnej znajdującej się ponad kasami rejestrującymi. Na tablicy informacyjnej niektóre Produkty Wnioskodawcy prezentowane są w formie zdjęć/grafik opatrzonych nazwą handlową produktu wraz z podaniem ich cen detalicznych. Niektóre produkty nie są prezentowane w formie zdjęć i grafik, a jedynie poprzez wskazanie ich nazwy i ceny. Wnioskodawca przy prezentowaniu swoich Produktów nie posługuje się kartą dań w rozumieniu restauracyjnym. Stąd, klient Wnioskodawcy, celem wybrania określonego Produktu może kierować się jedynie obrazem i danymi przedstawionymi na tablicy informacyjnej, do której klient musi podejść w celu złożenia zamówienia.

b. Oferowane przez Wnioskodawcę produkty są, co do zasady, ściśle zdefiniowane. Klient Wnioskodawcy ma oczywiście prawo dokonać modyfikacji poszczególnych elementów zamówienia, np. dokupić dodatkowy/zmienić, czy inny składnik.

c. Klient ma styczność z personelem punktu sprzedaży wyłącznie w momencie wskazywania określonego Produktu z oferty przedstawionej na tablicy informacyjnej (co stanowi efektywnie złożenie zamówienia na Produkt). Zadaniem personelu jest zasadniczo sprawne przyjęcie zamówienia i wydanie Produktu po złożeniu tego zamówienia przy kasie rejestrującej. Personel Wnioskodawcy, co do zasady nie doradza klientowi, co do wyboru Produktów lub zestawu Produktów; jest natomiast pomocny w zakresie podstawowych informacji, np. wskazania, jakie składniki posiada dana kanapka z wkładem mięsnym, czy też które Produkty w danym momencie znajdują się w promocji cenowej itd.

Wnioskodawca planuje również wprowadzenie automatów wewnątrz punktów sprzedaży, przy których klient Wnioskodawcy będzie mógł w sposób całkowicie automatyczny dokonać zamówienia Produktów, dokonania płatności za nie, a następnie z uzyskanym paragonem odebrać Produkt przy ladzie.

Co do zasady, klient Wnioskodawcy, po złożeniu zamówienia (czy to obecnie u Personelu Wnioskodawcy, czy też w przyszłości za pomocą automatu) oczekuje na posiłek stojąc. W wyjątkowych sytuacjach (np. gdy zamówienie składa osoba niepełnosprawna o ograniczonych możliwościach ruchowych albo przygotowanie jednego lub kilku z zamówionych Produktów zajmie dłuższy czas) personel może przekroczyć próg lady sprzedażowej celem podejścia do klienta i podania mu zamówionego Produktu.

a. Produkty wydawane są klientowi bezpośrednio po złożeniu zamówienia, które składane jest przy kasie rejestrującej sprzedaż. Podawane są na plastikowej tacy, bez sztućców bądź zastawy (wyjątkowo, przy niektórych Produktach mogą zostać wydane klientowi plastikowe sztućce, np. przy sałatkach czy lodach).

b. Produkty pakowane są w papierowe lub kartonowe opakowania, w sposób umożliwiający łatwe spożycie produktu oraz swobodne poruszanie się z produktem. Klient ma więc możliwość skonsumowania produktu na terenie punktu sprzedaży bądź poza nim - taki system pakowania Produktów umożliwia spożycie ich w dowolnym miejscu.

c. Ceny Produktów są identyczne zarówno w sytuacji, w której klient odbierze od personelu Produkt poza obszar punktu sprzedażowego Wnioskodawcy czy też postanowi skonsumować go na miejscu (stojąc, opierając się o przygotowane w niektórych punktach podwyższenia czy siadając do stolika).

d. Produkty wydawane są przez personel klientowi bez względu na liczbę wolnych miejsc w punktach sprzedaży. W ramach modelu sprzedaży, jaki został przyjęty przez Wnioskodawcę, klienci nie mają możliwości "rezerwowania" stolików, czy uzgadniania z personelem konkretnego miejsca w punkcie sprzedaży Wnioskodawcy, w którym mogą spożyć Produkt (zasadniczo klienci nie mają możliwości nawet zapytania personelu o wolne miejsca na obszarze punktu sprzedaży, gdyż zasadniczą część czasu personel spędza przy kasie rejestrującej, przyjmując zamówienia od klientów i podając im produkty).

e. W trakcie spożywania Produktu klient nie otrzymuje żadnej obsługi ze strony pracowników Wnioskodawcy - aby nabyć kolejny Produkt klient musi ponownie udać się do kasy rejestrującej i przedstawić swoje zamówienie przedstawicielowi personelu.

f. Po spożyciu Produktu klient zobowiązany jest do uprzątnięcia pozostałości po nim - zasadniczo sprowadza się to do wyrzucenia papierowego lub kartonowego opakowania Produktu i odłożenia plastikowej tacy na wyznaczone przy koszu na odpadki miejsce.

g. Dostęp do punktów sprzedaży nie jest kontrolowany ani limitowany - w punkcie sprzedaży Wnioskodawcy (lokalu przez niego wykorzystywanym) mogą przebywać klienci nabywający Produkty Wnioskodawcy jak również osoby, które przyszły z tymi klientami "przy okazji", czy też osoby, które - podobnie jak w sklepach - po krótkotrwałej obserwacji oferty Wnioskodawcy (zaprezentowanej na tablicach informacyjnych) opuszczają punkt sprzedaży.

h. Wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy znajdują się stoliki oraz krzesełka, w niektórych punktach znajdują się dodatkowo kanapy pokryte skajem. Stoliki pozbawione są elementów dekoracyjnych, nie ma na nich obrusów, serwet, kwiatów, przyozdobień itd.

i. W punktach sprzedaży Wnioskodawcy brak jest szatni - wynika to z faktu, iż zgodnie z modelem sprzedaży przyjętym przez Wnioskodawcę, klient powinien po nabyciu Produktu spożyć go w krótkim okresie czasu i opuścić punkt sprzedaży umożliwiając kolejnym klientom skorzystanie z zajmowanego miejsca.

j. W punktach sprzedaży istnieje możliwość korzystania z darmowego dostępu do internetu, bez względu na fakt czy korzystający jest jednocześnie klientem Wnioskodawcy - dostęp do sieci nie wymaga podania specjalnego hasła dostępu.

k. W punktach sprzedaży istnieje możliwość skorzystania z toalety. W niektórych punktach jest to możliwe po wpisaniu kodu znajdującego się na paragonie wydanym klientowi. Toalety te są konieczne ze względu na wymagania regulacji sanitarnych.

I. Punkty sprzedaży są klimatyzowane latem i ogrzewane zimą, jak również Wnioskodawca odtwarza w nich muzykę - co zresztą jest standardem w każdym praktycznie sklepie.

m. Obsługa punktu sprzedaży, poza czynnościami związanymi ze sprzedażą Produktów polega na systematycznym zmywaniu podłogi, przecieraniu stolików i krzesełek, dbanie o czystość lady sprzedażowej i sanitariatów.

n. W punktach sprzedaży brak jest wyposażenia infrastrukturalnego takiego jak np. zmywarki - co wynika z faktu, iż produkty podawane klientom są opakowane w papierowe lub kartonowe opakowania jednorazowego użytku.

o. W niektórych punktach sprzedaży udostępniona jest strefa zabaw dla dzieci,

p. Wnioskodawca zapewnia klientom dostęp do prasy (codziennej lub periodyków).

Ponadto w niektórych punktach sprzedaży zlokalizowane są wyodrębnione stoiska kawiarniane, w których sprzedaż odbywa się na innych zasadach:

a. Przy stoiskach kawiarnianych oferowane są wyłącznie wspomniane wcześniej artykuły kawiarniane.

b. Stoiska kawiarniane dysponują odrębnym sprzętem kuchennym takim jak ekspresy kawowe, piece oraz lodówki.

c. Przy stoiskach kawiarnianych znajdują się zmywarki - wynika to z faktu, iż w ramach tego schematu sprzedaży Wnioskodawca zapewnia klientom możliwość skorzystania z zastawy wielokrotnego użytku - porcelanowych talerzyków, filiżanek, metalowych widelczyków czy glinianych kubków.

d. Przy nabywaniu artykułów kawiarnianych, klient korzysta z profesjonalnej obsługi - pracownicy Wnioskodawcy w ramach tego schematu sprzedaży doradzają klientom, co do wyboru określonych artykułów kawiarnianych, kompozycji zamówienia (np. jakie dodatki mogą najlepiej komponować się z wybraną przez klienta kawą czy herbatą - której wybór również był doradzany przez przedstawiciela personelu).

e. Zważywszy na zgoła odmienny charakter systemu sprzedaży (w ramach stoisk kawiarnianych Wnioskodawca dąży do zapewniania klientom wrażenia zbliżonego do oferowanych przez kawiarnie) - po złożeniu zamówienia na określony artykuł kawiarniany obsługa punktu może - na życzenie klienta - podać go do miejsca zajmowanego przez klienta.

f. W podobnym celu (tekst jedn.: stworzenia atmosfery kawiarni) w obrębie stoisk kawiarnianych Wnioskodawca zapewnia komfortowe meble - kanapy, fotele.

g. Po skonsumowaniu artykułów kawiarnianych zasadą jest, iż to obsługa (personel Wnioskodawcy) jest odpowiedzialna za zebranie, a następnie wyczyszczenie zastawy (talerzyków, sztućców, filiżanek itd.) i sprzątniecie stolika zajmowanego przez klienta. Możliwe jest również wyodrębnienie miejsca, do którego klienci Wnioskodawcy mają odnieść naczynia sami.

h. Stoiska kawiarniane mają odmienny od reszty punktu sprzedaży, w którym się znajdują wystrój wnętrz oraz wyposażone są w dodatkowe dekoracje. Elementy te zapewniają klientom możliwość spożycia produktów w relaksującej, kameralnej atmosferze.

Obecnie Wnioskodawca traktuje dla celów VAT sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży oraz sprzedaż artykułów kawiarnianych przy stoiskach kawiarnianych (znajdujących się wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy) jako świadczenie usługi gastronomicznej dla celów podatku VAT.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał:

Klasyfikacja Produktów sprzedawanych przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca wskazuje, iż nie występował do Ośrodka Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego z wnioskiem dotyczącym oferowanych przez niego Produktów.

Zdaniem Wnioskodawcy, oferowane przez niego Produkty powinny, w świetle Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (dalej: "PKWiU") wprowadzonej Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. z dnia 29 października 2008 r. (Dz. U. Nr 207, poz. 1293 z późn. zm.), znajdującej od dnia 1 stycznia 2011 r. zastosowanie przy kwestiach ustalania stawki podatku VAT, zostać zakwalifikowane następująco:

A. Produkty z Oferty Śniadaniowej (serwowane każdego dnia do 10:30):

1. Kanapki typu,

2. z szynką i z serem,

3. Tortilla Śniadaniowa,

4. Kanapki typu,

5. Placek ziemniaczany,

6. Snack z jajecznicą,

- do grupowania 10.85.1 Polskiej Klasyfikacji Wyrobowi Usług (dalej: "PKWiU") - "Gotowe posiłki i dania".

B. Produkty z Oferty Standardowej (serwowane każdego dnia od 10:30):

1. Kanapki z wkładem mięsnym,

2. - podawane na ciepło kawałki kurczaka w panierce,

3. Sałatka, pomidory koktajlowe, ser typu parmezan z kawałkami kurczaka (procentowa zawartość kurczaka w sałatkach przekracza 20%),

4. Frytki - duże, średnie, małe,

5. Pieczone kartofelki - produkt sezonowy.

* pkt 1, 4, 5 - do grupowania 10.85.1 PKWiU - "Gotowe posiłki i dania",

* pkt 2 i 3 - do grupowania 10.1 PKWiU - "Mięso i wyroby z mięsa, zakonserwowane".

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy, w świetle okoliczności przedstawionych w stanie faktycznym, począwszy od 1 stycznia 2011 r., na podstawie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 5a w zw. z art. 41 ust. 2a ustawy o VAT, sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy należy traktować jako dostawę towarów - gotowych posiłków i dań (poz. 28 załącznika nr 10 do ustawy o VAT) dla potrzeb VAT, opodatkowaną stawką VAT... (oznaczone we wniosku jako pytanie nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle okoliczności przedstawionych w stanie faktycznym, począwszy od 1 stycznia 2011 r., na podstawie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 5a w zw. z art. 41 ust. 2a ustawy o VAT, sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy należy traktować jako dostawę towarów - gotowych posiłków i dań (poz. 28 załącznika nr 10 do ustawy o VAT) dla potrzeb VAT, opodatkowaną stawką VAT 5%.

W kontekście udzielenia odpowiedzi, co do ujęcia z punktu widzenia VAT sprzedaży Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy kluczowe jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy sprzedaż ta powinna być traktowana jako dostawa towarów, czy też jako świadczenie usługi gastronomicznej dla potrzeb VAT.

1. Sprzedaż Produktów wewnątrz punktu sprzedaży jako dostawa towarów dla potrzeb VAT

Dostawa towarów w ustawie o VAT oraz Dyrektywie 112.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, ustawodawca zdefiniował co należy rozumieć przez "dostawę towarów", o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, a mianowicie jest to przeniesienie prawa do rozporządzani towarami jak właściciel. W ustawie o VAT zdefiniowano również pojęcie "towarów", przez które to pojęcie należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (aa. 2 pkt 6 ustawy o VAT). W poszukiwaniu definicji legalnej pojęcia "rzeczy", należy posłużyć się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny gdzie art. 45 sianowi, że "Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne".

Mając na uwadze powyżej przytoczone przepisy prawa, aby daną transakcję można było uznać za dostawę towarów na gruncie ustawy o VAT niezbędnym jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek:

Powyżej powołane przepisy ustawy o VAT nie odbiegają od regulacji przewidzianych w Dyrektywie 112. Zgodnie z art. 2 ust. 1 Dyrektywy 112, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. Z kolei art. 14 ust. 1 Dyrektywy 112 wskazuje, że jako dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy krajowe Jak i unijne, zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż Produktów wewnątrz punktu sprzedaży stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W przedmiotowej transakcji są spełnione łącznie obydwie przesłanki, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT oraz art. 14 ust. 1 Dyrektywy 112, tj. (i) przedmiotem transakcji są towary (Produkty - jeden lub kilka) oraz (ii) dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami (rzeczami) jak właściciel. Czynności o charakterze usługowym, jakie pojawiają się przy dostawie Produktów wewnątrz punktu sprzedaży (np. obróbka cieplna i podanie Produktów, umożliwienie ich spożycia przy stolikach) są tylko elementami wspomagającymi całą transakcję polegającą na dostawie towarów.

Istotne znaczenia dla zdefiniowania pojęcia "dostawy towarów" dla potrzeb VAT ma również definicja "świadczenia usługi", która (usługa) jako druga główna czynność wymieniona w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art, 7 ustawy o VAT.

Tym samym, poprzez użycie definicji negatywnej, ustawodawca zdecydował, iż jako świadczenie usług powinno się rozumieć każdą transakcję, która nie może zostać uznana za dostawę towarów (pomijając oczywiście pozostałe czynności opodatkowane VA7 wymienione w art. 5 ustawy o VAT).

Mając na względzie przytoczoną powyżej definicję świadczenia usług (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT), proces analizy - czy w danej sytuacji mamy do czynienia z dostawą towarów, czy świadczeniem usług - powinien wyglądać następująco:

1. W pierwszej kolejności proces ten należy zawsze rozpocząć od analizy czy dane świadczenie może zostać uznane za dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT;

2. Dopiero w sytuacji, w której dane świadczenie nie spełnia definicji dostawy towarów, wówczas należy rozważyć, czy dane świadczenie powinno zostać uznane za usługę dla ce)ów VAT;

3. W sytuacji natomiast, w której zostanie rozstrzygnięte, że danemu świadczeniu należy przypisać atrybut dostawy towarów dla potrzeb VAT, w tym momencie proces analizy się kończy. Nie jest bowiem uzasadnione dalsze rozpatrywanie czy dane świadczenie jest usługą dla celów VAT, jako że za usługę można uznać jedynie takie świadczenie, które nie jest dostawą towarów.

Usługa gastronomiczna a dostawa gotowych posiłków/dań w orzecznictwie TSUE

Za uznaniem omawianej transakcji sprzedaży za dostawę towarów dla potrzeb VAT przemawia również (obok wykładni przepisów ustawy o VAT oraz Dyrektywy 112, o której była mowa powyżej) istniejący dorobek orzeczniczy TSUE.

Wnioskodawca wskazuje, że TSUE kilkakrotnie wypowiada! się w przedmiocie kryteriów, które powinny zostać wzięte pod uwagę przy kwalifikowaniu danego świadczenia dla potrzeb VAT jako dostawy towarów, bądź świadczenia usług. Stanowisko TSUE dotyczyło każdorazowo przepisów wspólnotowych regulujących zakresy pojęć "dostawa towarów" i "świadczenie usług". Ze względu na tożsamość tych przepisów wspólnotowych z art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT (definiującymi odpowiednio dostawę towarów świadczenie usług), stanowisko TSUE pozostaje aktualne w procesie pro-wspólnotowej wykładni przepisów ustawy o VAT, do czego zobowiązane są organy podatkowe w każdym państwie członkowskim, w tym w Polsce.

Przykładowo w wyroku z dnia 2 maja 1996 r. w sprawie C-231/94 Faaborg-Gelting Linien A/S, TSUE stwierdził, że aby uznać daną transakcję za dostawę towarów lub świadczenie usług, należy uwzględnić wszystkie okoliczności zawarcia transakcji.

Trybunał argumentował: "W tym względzie należy stwierdzić, że dostawa golowych dań i napojów do bezpośredniej konsumpcji jest wynikiem serii usług począwszy od gotowania potraw, na obsłudze u odbiorcy skończywszy, podczas gdy infrastruktura, włącznie z salą restauracyjną wraz z dodatkowymi pomieszczeniami (szatnie, itd.), meblami i naczyniami stołowymi, jest pozostawiono do dyspozycji klienta. W danym przypadku osoby fizyczne, których działalność zawodowa polega na wykonywaniu tych transakcji restauracyjnych będą musiały wykonać takie czynności jak nakrycie stołów, polecanie klientowi dań oraz objaśnianie dań i napojów w menu, usługiwanie przy stole i sprzątanie ze stołu po posiłku".

Powyższą konkluzję TSUE podsumował w sposób następujący: "Tym samym, transakcje takie (jak usługi gastronomiczne/restauracyjne - przyp. Wnioskodawcy) charakteryzuje zespół cech i działań, z których dostarczanie żywności jest tylko jednym składnikiem, i w których usługi stanowią zdecydowaną większość. Należy je więc traktować jako świadczenie usług w rozumieniu art. 6 ust. 1 Szóstej dyrektywy".

Doniosłe znaczenie w niniejszej sprawie ma również wyrok TSUE z dnia 10 marca 2011 r. (sprawy połączone C- 497/09, C-499/09, C-501/09 oraz C-502/09), gdzie TSUE dostarczył kompleksowej informacji odnośnie tego, kiedy dane świadczenie powinno być traktowane jako świadczenie usługi gastronomicznej, a kiedy jako dostawa gotowych posiłków.

Trybunał stwierdził m.in., że: "Ustalenie, czy świadczenie złożone, jak w sprawach przed sądem krajowym, należy zakwalifikować jako dostawę towarów, czy jako świadczenie usług wymaga wzięcia pod uwagę wszelkich okoliczności, w jakich następuje transakcja, w celu określenia jej elementów charakterystycznych i dominujących".

W dalszej części uzasadnienia TSUE dodał, że elementy charakterystyczne i dominujące powinny być badane z perspektywy konsumenta. Badać się również powinno, według kryteriów jakościowych, a nie tylko ilościowych elementy świadczenia usługi w stosunku do elementów dostawy towarów.

Na tej podstawie TSUE dokonał oceny transakcji, będącej przedmiotem jego analizy, tj. sprzedaży w przyczepach i stanowiskach gastronomicznych kiełbasek, frytek, hot dogów, świadczenia usług cateringowych (wraz z obsługą kelnerską i bez niej), sprzedaży produktów w kinach itd., jako dostawy towarów. W tym kontekście TSUE argumentował: "Należy w tej kwestii stwierdzić po pierwsze, że sprzedaż tego rodzaju produktów (hot dogi, kiełbaski, frytki - przyp. Wnioskodawcy) zakłada ich gotowanie lub podgrzanie, co stanowi usługę, którą należy wziąć pod uwagę w ramach całościowej oceny transakcji w celu jej zakwalifikowania jako dostawa towarów lub świadczenie usług".

Ponadto Trybunał podniósł, że: "Przygotowanie ciepłego produktu gotowego ogranicza się zaś w istocie do czynności pobieżnych i znormalizowanych i zwykle nie następuje na życzenie konkretnego klienta, lecz w sposób stały i regularny, w zależności od popytu możliwego do przewidzenia w sposób ogólny. Nie stanowi to więc przeważającego elementu omawianej transakcji i nie może samo z siebie powodować uznania tej transakcji za świadczenie usługi" (podkreślenie Wnioskodawcy).

" (...) w działalności będącej przedmiotem postępowań w sprawach €-497/09 i C-501/09 (m.in. przygotowanie i sprzedaż gotowych posiłków i dań w postaci kiełbasek, frytek, hot dogów - przyp. Wnioskodawcy) nie występują kelnerzy, nie doradza się w rzeczywistości klientom, nie ma serwisu w ścisłym znaczeniu, polegającego na przekazywaniu zamówienia do kuchni, układaniu dań na talerzach i podawaniu ich klientom, brak zamkniętych i ogrzewanych lokali przeznaczonych do konsumpcji dostarczonych produktów, brak szatni i toalet, brak też co do zasady naczyń, mebli i nakryć stołowych" (pogrubienie Wnioskodawcy).

Wnioskodawca podkreśla, że TSUE wskazuje tym samym na elementy, które łącznie mogłyby ewentualnie wskazywać, że w danym przypadku mamy do czynienia ze świadczeniem usługi gastronomicznej, a nie ze sprzedażą (dostawą) gotowego dania.

Reasumując, na podstawie powyższych ustaleń TSUE uznał, że w rozpoznawanych sprawach dochodziło do dostaw towarów (gotowych posiłków/dań), a nie do świadczenia usług gastronomicznych (restauracyjnych lub cateringowych).

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę w niniejszym wniosku stwierdzić należy, że sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży towarzyszą jedynie podstawowe, niezindywidualizowane czynności mające na celu przygotowanie tych Produktów do sprzedaży (tekst jedn.: poddanie ich obróbce cieplnej, zapakowanie w odpowiednie opakowanie, nalanie napoju do kubka itd.) oraz umożliwienie spożycia Produktu przez klienta. Oczywiście dotyczy to tylko tych Produktów, które takich czynności wymagają (wszelkiego rodzaju kanapki, frytki, wrapy serwowane na gorąco). Pozostałe Produkty (żywność w stanie nieprzetworzonym, napoje zamknięte fabrycznie) nie wymagają podejmowania nawet tych drobnych dodatkowych czynności, mających na celu przygotowanie ich do sprzedaży.

Co do obsługi kelnerskiej należy wskazać, iż Wnioskodawca nie zatrudnia kelnerów. W wyjątkowych przypadkach, takich jak długi czas oczekiwania na przygotowanie produktu, czy w razie niepełnosprawności klienta, personel obsługujący kasy rejestrujący donosi zamówione produkty bezpośrednio do stolika klienta. Należy zauważyć, iż w analogicznych sytuacjach występujących podczas sprzedaży w systemach "drive in", "walk through" oraz "food court", personel obsługujący kasy rejestrujące również doniesie zamówione produkty bezpośrednio do klienta (np. do samochodu zaparkowanego w wyznaczonym przy punkcie sprzedażowym miejscu).

Jak zostało to już wskazane w stanie faktycznym, system sprzedaży Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy polega na sprzedaży Produktów na rzecz klientów w wyznaczonych do tego celu lokalach, gdzie znajdują są stoliki, krzesła służące klientom do spożycia zakupionych Produktów. W punktach sprzedaży znajdują się także toalety. Niemniej jednak powyżej wskazane okoliczności (obecność stolików, krzeseł i toalet, w wyjątkowych sytuacjach - donoszenie dań do klienta) nie przesądzają o przewadze elementów usługowych nad towarowymi w omawianym świadczeniu (tekst jedn.: sprzedaży Produktów w punktach sprzedaży). Nadal bowiem nie występuje infrastruktura oraz obsługa, której obecność TSUE uznał za niezbędną, aby można było mówić o działalności restauracyjnej.

Mając na uwadze kryteria rozróżnienia wypracowane przez TSUE, w analizowanym stanie faktycznym:

W konsekwencji powyższego, brak elementów działalności restauracyjnej, które sformułował TSUE w sprzedaży Produktów wewnątrz punktów sprzedaży przesądza o jej charakterze na gruncie podatku VAT tj. o tym, że nie stanowi ona usługi restauracyjnej, ale dostawę towarów.

Obecność stolików, krzeseł i toalet jest jedynie elementem towarzyszącym dostawie towarów, ale nie przesądzającym o usługowym charakterze sprzedaży Produktów wewnątrz punktów sprzedaży.

Co do obecności toalet w punktach sprzedaży dodać jeszcze należy, że są one zaopatrzone w urządzenia podstawowe, służące zaspokojeniu elementarnych potrzeb klientów oraz innych osób przebywających w punkcie sprzedaży (z wyłączeniem miejsc, w których konieczne jest wpisanie kodu z paragonu). W większości przypadków toalety mogą być użytkowane przez wszystkie osoby przebywające w punktach sprzedaży, które nie kupiły gotowego posiłku (tu: Produktów); nie są one natomiast przeznaczone jedynie dla klientów dokonujących zakupu. Oprócz toalet, w punktach sprzedaży występują również inne elementy np. muzyka, wentylacja, klimatyzacja i ogrzewanie, które podobnie jak toalety są wykorzystywane przez wszystkie osoby przebywające w punkcie sprzedaży, zarówno tych, którzy kupili któryś z Produktów, jak i tych, którzy nie kupili żadnego produktu (jak również personel Wnioskodawcy). Co więcej nie służą one zagwarantowaniu specjalnej, przyjemnej atmosfery, a jedynie zapewnieniu normalnych, godnych warunków spożywania nabytych Produktów.

Do obecności stolików bądź toalet odniósł się także TSUE w powyższej przywołanym wyroku stwierdzając, iż: "(...) udostępnienie podstawowych urządzeń pozwalających ograniczonej liczbie klientów na konsumpcję na miejscu ma charakter wyłącznie dodatkowy i drugorzędny".

Sprzedaż Produktów wewnątrz punktu sprzedaży ponad wszelką wątpliwość powinna stanowić dostawę towarów dla potrzeb VAT, jako że w całości świadczenia dominujący jest element "towarowy", podczas gdy element usługowy ma charakter poboczny i służy jedynie przygotowaniu towaru (Produktu) do sprzedaży w formie oczekiwanej przez klienta oraz umożliwieniu mu spożycia Produktu przy stoliku (ocena okoliczności z punktu widzenia klienta, o której mówi TSUE). Czynności te, w ocenie Wnioskodawcy, mając na uwadze stanowisko TSUE, nie stanowią dominującego elementu całości świadczenia (transakcji sprzedaży). Tym samym nie powodują one, że przestajemy mieć do czynienia ze sprzedażą (dostawą) towaru w postaci Produktów, a powinniśmy kwalifikować to świadczenie jako usługę gastronomiczną.

W tym miejscu warto podkreślić, że różne są oczekiwania klientów restauracji, a inne klientów takich punktów sprzedaży jak prowadzone przez Wnioskodawcę. Klienci restauracji oczekują bowiem wyświadczenia przez dany podmiot kompleksowej usługi zawierającej w sobie:

Klienci restauracji nie tylko chcą zjeść posiłek, ale przede wszystkim chcą miło spędzić czas w odpowiednim miejscu i atmosferze.

Natomiast klienci punktów sprzedaży Wnioskodawcy nie oczekują od podmiotów oferujących swoje produkty żywnościowe zapewnienia im odpowiedniej infrastruktury restauracyjnej (i związanych z tym elementów usługowych). W związku z faktem, iż nie ma ograniczeń w dostępie do punktów sprzedaży, a zapewnione przez Wnioskodawcę udogodnienia mają charakter podstawowy, oczekiwania klientów sprowadzają się jedynie do otrzymania gotowego posiłku/dania (Produktu), który mogą spożyć od razu po otrzymaniu. Patrząc więc z perspektywy klientów, czego wymaga TSUE w swoim orzecznictwie, w wariancie sprzedaży Produktów w punkcie sprzedaży na plan dalszy schodzi element usługowy świadczenia (stoliki, krzesła, toalety), bowiem na pierwszym pianie pojawia się chęć kupienia i skonsumowania towaru (Produktu - jednego lub kilku). Stąd też również te elementy usługowe są zdecydowanie bardziej ograniczone niż w typowej restauracji (tutaj w szczególności brak obsługi kelnerskiej, brak zastawy, podawanie gotowych posiłków i dań w postaci, w której z powodzeniem mogłyby zostać wzięte na wynos itd.).

Wnioskodawca jest świadomy istnienia interpretacji indywidualnych dotyczących sprzedaży w systemie "food court", w której organ potwierdził, że sprzedaż Produktów w takich systemie "należy traktować jako dostawę gotowych posiłków i dań (poz. 28 załącznika nr 10 do ustawy o VAT) opodatkowanych stawką VAT 5% na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy o VAT.

Przedstawiony w niniejszym wniosku stan faktyczny różni się od przedstawionego we wspomnianej interpretacji jedynie:

a. toaletami - w przypadku sprzedaży w systemie "food court" korzystają z nich wszyscy klienci galerii handlowych, natomiast w przypadku punktów sprzedaży Wnioskodawcy z toalet korzystają wszystkie osoby przebywające w danym punkcie, bądź, w niektórych przypadkach - tylko klienci - gdy wymagany jest kod z paragonu fiskalnego. Toalety te wyposażone są w podstawowe urządzenia, służące zaspokojeniu elementarnych potrzeb ludzkich.

b. Wentylacją, klimatyzacją, ogrzewaniem - w przypadku sprzedaży w systemie "food court", wskazane elementy infrastruktury dostarczane są przez centrum handlowe, z kolei w omawianych punktach sprzedaży dostarcza je Wnioskodawca. Nie występuje jednak żadna różnica jakościowa między tymi elementami. Korzystają z nich wszystkie osoby przebywające na terenie punktu sprzedaży, bez względu na fakt dokonania zakupu.

c. Dostępem do obszaru zabaw dla dzieci - co nie może zostać zapewnione przy systemie "food court" ze względu na bezpieczeństwo dzieci (brak możliwości pełnego kontrolowania przez rodzica co się w danym momencie dzieje z jego dzieckiem).

Konkludując powyższe, pomimo iż przedstawione w niniejszym wniosku świadczenie (tekst jedn.: sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży) różni się od sprzedaży Produktów w systemie "food court" to w swych kluczowych aspektach te dwa schematy sprzedaży są identyczne, a występujące przy nich elementy usługowe maja charakter drugorzędny (w obu systemach to towar stanowi determinantę ujęcia świadczenia dla celów podatkowych nie zaś czynności dodatkowe podejmowane w celu dostarczenia towaru). Tym samym, sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży powinna stanowić dla celów VAT dostawę towarów w postaci gotowych posiłków i dań. W świadczeniu tym, zarówno z perspektywy klienta, jak i Wnioskodawcy, chodzi o sprzedaż Produktów i ewentualnie udostępnienie klientowi miejsca do ich spożycia, a nie o wyświadczenie na rzecz klienta usługi restauracyjnej zawierającej te wszystkie elementy, o których wspomina TSUE w cytowanym powyżej orzecznictwie, a które kojarzą się przeciętnemu konsumentowi z korzystaniem z restauracji.

Definicja usług restauracyjnych i cateringowych w kontekście doprecyzowanych przepisów wspólnotowych

W tym kontekście Wnioskodawca wskazuje również na Rozporządzenie Wykonawcze Rady (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: "Rozporządzenie"), którego celem jest zapewnienie jednolitego stosowania obecnego systemu VAT poprzez określenie przepisów wykonawczych do Dyrektywy 112, w szczególności w odniesieniu do podatników, dostawy towarów i świadczenia usług oraz miejsca transakcji podlegających opodatkowaniu.

Przepisy rozporządzenia powinny być stosowane bezpośrednio w Państwach Członkowskich (w tym w Polsce), na co wskazuje wyraźnie punkt 4 preambuły do Rozporządzenia in fine.

W świetle art. 6 ust. 1 Rozporządzenia zdefiniowano usługi restauracyjne oraz cateringowe wprowadzając jednocześnie jedno kryterium odróżniające te usługi: "Usługi restauracyjne i cateringowe oznaczają usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów lub żywności i napojów stanowi jedynie element większej całości, w której muszą przeważać usługi. Usługi restauracyjne polegają na świadczeniu takich usług w lokalu należącym do usługodawcy, podczas gdy usługi cateringowe polegają na świadczeniu takich usług poza lokalem usługodawcy". Przepis art. 6 Rozporządzenia stanowi dostosowanie przepisów materialnego prawa wspólnotowego m.in. do orzecznictwa TSUE, które było cytowane powyżej. Z tego też względu należy podkreślić, że użycie sformułowania "przeważające" w treści art. 6 ust. 1 Rozporządzenia ma tutaj znaczenie kluczowe. Oznacza ono bowiem, że z usługami restauracyjnymi lub cateringowymi będziemy mieli do czynienia w sytuacji, w której obok dostawy towarów w postaci gotowych dań/posiłków będą również występować elementy natury usługowej I te elementy będą przeważać w całości świadczenia.

Z dostawą towarów w postaci gotowych posiłków/dań będziemy zaś mieli do czynienia:

Mając więc na uwadze brzmienie art. 6 Rozporządzenia oraz cytowane tezy orzecznictwa TSUE stwierdzić należy, że sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy stanowi dostawę towarów w postaci gotowych posiłków/dań z elementami natury usługowej (obróbka cieplna pakowanie, nalewanie napojów, udostępnienie kilku stolików do zjedzenia). Niemniej jednak elementem dominującym tego świadczenia jako całości jest dostawa towarów, a nie elementy usługowe.

Wnioskodawca zauważa, że sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy posiada wiele cech wspólnych charakterystycznych dla spraw rozpatrywanych przez TSUE w cytowanym orzecznictwie. Jedna ze spraw dotyczyła bowiem sprzedaży posiłków z przyczep gastronomicznych, które dodatkowo wyposażone były w pewną infrastrukturę umożliwiającą spożywanie nabywanych posiłków na miejscu. Mimo tego TSUE stwierdził, że w rozpatrywanym przypadku nie może być mowy o przewadze elementu usługowego w całości świadczenia. Podobnie, nie może być mowy o takiej dominacji w przypadku Wnioskodawcy, gdzie podobnie jak w sprawie rozpatrywanej przez TSUE istnieją elementy usługowe w postaci udostępnienia podstawowej infrastruktury ułatwiającej konsumpcję (tekst jedn.: stoliki i krzesła), ale jednocześnie przy sprzedaży Produktów wewnątrz punktów sprzedaży przeważającym elementem całości świadczenia jest dostawa towarów.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na art. 6 ust. 2 Rozporządzenia, który stanowi że:"Za usługi cateringowe i restauracyjne w rozumieniu ust. 1 nie uznaje się dostawy gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo dostawy gotowej lub niegotowej albo dostawy gotowej lub niegotowej żywności i napojów wraz z ich transportem lub bez niego, ale bez żadnych innych usług wspomagających".

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonując wykładni art. 6 ust. 2 Rozporządzenia, w zgodzie z ust. 1 tego artykułu (co jest konieczne z punktu widzenia postulatu racjonalności prawodawcy wspólnotowego oraz logicznej koherencji art. 6 jako całości), sformułowanie "bez żadnych innych usług wspomagających" należy odnieść do innych usług, aniżeli te, które z definicji są elementem świadczenia w postaci dostawy towarów. Sformułowanie to, z punktu widzenia logiki przepisu art. 6 Rozporządzenia, nie może być interpretowane w taki sposób, że z dostawą towarów mamy do czynienia jedynie w sytuacji, w której dostawie tej nie towarzyszą żadne elementy usługowe.

Innymi słowy, już w ust. 1 art. 6 Rozporządzenia prawodawca wspólnotowy uznaje za truizm, że w dostawie towarów mogą występować pewne elementy usługowe (samo przygotowanie gotowych posiłków lub dań jest przecież elementem usługowym, a jednak nadal możemy mówić o dostawie gotowych posiłków lub dań). Z tego też względu, mało prawdopodobne wydaje się, aby następnie w art. 6 ust. 2 Rozporządzenia intencją prawodawcy było wskazanie, że dostawa towarów (żywności i napojów) ma miejsce jedynie wtedy, kiedy nie towarzyszą jej żadne elementy usługowe. Prowadziłoby to bowiem w konsekwencji do wyraźnej sprzeczności pomiędzy postanowieniami ust. 1 i ust. 2 art. 6 Rozporządzenia.

Mając na uwadze powyższe, art. 6 ust. 2 Rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że z usługami restauracyjnymi lub cateringowymi nie będziemy mieli do czynienia w sytuacji, w której:

Mając na uwadze powyższe, art. 6 ust. 2 Rozporządzenia, podobnie jak ust. 1 tego przepisu potwierdza, że sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy, powinna być traktowana jako dostawa towarów dla potrzeb VAT. Należy bowiem uwzględnić, że każda dostawa towarów w istocie rzeczy zawiera w sobie elementy "usługowe", co jednak nie może skutkować automatycznym przypisaniem takiej czynności charakteru usługowego i tym samym wyłączyć jej spod zakresu zastosowania przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT (tym bardziej, gdy chodzi o usługę restauracyjną, którą jak zostało wskazane powyżej musi charakteryzować zespół cech, elementów usługowych, które w opisanym stanie faktycznym po prostu nie występują: np. szeroko pojmowana obsługa kelnerska, zastawa itd.).

Podsumowanie

Mając na uwadze brzmienie przepisów ustawy o VAT, intencją prawodawcy unijnego oraz judykaturę TSUE powołaną powyżej, sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy powinna być traktowana jako dostawa towarów dla potrzeb VAT. Zdaniem Wnioskodawcy, dostawa Produktów (sprzedaż wewnątrz punktu sprzedaży Wnioskodawcy) powinna być na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy o VAT opodatkowana 5% stawką VAT w związku z pozycją 28 załącznika nr 10 do tej ustawy.

2. Praktyka organów podatkowych w podobnych sprawach

Ma poparcie swojego stanowiska, Wnioskodawca zaznacza ponadto, że znane są mu interpretacje indywidualne potwierdzające powinność traktowania sprzedaży gotowych posiłków i dań w określonych okolicznościach jako dostawy towarów, opodatkowanej 5% stawką VAT. Przykładowo, działający z upoważnienia Ministra Finansów Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, w interpretacji indywidualnej z dnia 16 maja 2013 r. (sygn. akt ILPP2/443-177/13-4/MR), odwołując się do orzeczeń TSUE, uznał, że: "(...) sprzedaż gotowych wyrobów, tj.: kebabów, hot-dogów, hamburgerów, sałatek oraz frytek stanowi dostawę towarów, a nie świadczenie usług. Klienci ww. produktóvj zarówno w lokalu firmy. Jak i zamawiający posiłki z dostawą na wskazany adres nie oczekują dodatkowych świadczeń poza zakupem ww. produktów oraz nie mają zapewnionej obsługi kelnerskiej". (podkreślenie Wnioskodawcy)

Ponadto, organ podniósł, iż "W przypadku klientów spożywających gotowe posiłki w lokalu firmy nie ma możliwości zamówienia posiłku do stolika, informacje o produktach znajdują się na tablicy, a nie na karcie dań podawanej klientowi. Oczekiwania klientów sprowadzają się jedynie do otrzymania gotowych posiłków, poddanych obróbce termicznej, które można spożyć od razu po otrzymaniu z plastikowych pojemników. Bez wpływu na przedstawiona ocenę prawnopodatkową pozostaje fakt, iż ze sprzedażą tych towarów wiąże się wykonywanie prostych czynności, takich jak: podgrzewanie, zapakowanie i dostawa na wskazany adres, czy komponowanie posiłków z półproduktów, smażenie półproduktów itp., jak również fakt zapewnienia przez Wnioskodawczynię wydzielonego miejsca, przeznaczonego na spożycie zakupionych przez klientów produktów oraz fakt wydawania klientom do oferowanych produktów jednorazowych plastikowych pojemników, sztućców papierowych. Powyższym czynnościom, w całym świadczeniu, nie można przypisać charakteru dominującego, przeważającego, pozwalającego na uznanie całości wykonywanych czynności za świadczenie usług". (podkreślenie Wnioskodawcy)

Wnioskodawca w pełnym zakresie podziela stanowisko Ministra Finansów zaprezentowane w powyższej Interpretacji indywidualnej. W szczególności zasadne było odwołanie się przez organ podatkowy do orzecznictwa TSUE. Takie działanie nie tylko realizuje ustawowy obowiązek uwzględniania dorobku orzeczniczego tego sądu w procesie interpretacji przepisów prawa podatkowego, lecz również czyni zadość zasadzie jednolitego stosowania prawa Unii Europejskiej we wszystkich jej Państwach Członkowskich, dokonuje bowiem kwalifikacji podatkowej transakcji o tożsamym charakterze jako dostawy towarów, a więc w sposób zgodny ze wspomnianym orzecznictwem TSUE.

Ponadto, potwierdzeniem stanowiska Wnioskodawcy są również interpretacje indywidualne z dnia 15 kwietnia 2013 r. (sygn. akt IPPP2/443-158/13-2/DG) wydana przez Dyrektora izby Skarbowej w Warszawie oraz interpretacja indywidualna z dnia 2 maja 2012 r. (sygn. akt IPTPP4/443-55/12-4/OS) wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi. Jak wskazano w stanach faktycznych powyższych interpretacji, wnioskodawcy prowadzili sprzedaż produktów typu fast-food, umożliwiając ich spożycie w prowadzonych przez siebie lokalach. Lokale te wyposażone były w stoliki i krzesła przeznaczone do konsumpcji wskazanych produktów. Zarówno Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, jak i Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznali, iż sprzedaż produktów typu fast-food w lokalach wnioskodawców stanowi dostawę gotowych posiłków i dań (poz. 28 załącznika nr 10 do ustawy o VAT) opodatkowanych stawką VAT5% na podstawie art. 41 ust. 2a ustawy o VAT.

Obecność infrastruktury takiej jak toalety i stoliki z krzesłami zostały uznane jedynie za elementy towarzyszące dostawie towarów, a nie przeważające w całości świadczenia. Stan faktyczny przedstawiony w powyższych wnioskach nie różni się zasadniczo od sprzedaży Produktów wewnątrz punktów sprzedaży Wnioskodawcy.

W związku z powyższym Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl przepisu art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jak wynika z art. 2 pkt 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), opodatkowaniu VAT podlegają (...) odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. Przepis ten odpowiada art. 2 pkt 1 Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz.Urz.UE.L Nr 145, s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej podlega dostawa towarów lub usług świadczona odpłatnie na terytorium kraju przez podatnika, który jako taki występuje.

Z treści natomiast art. 14 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, wynika, iż "dostawa towarów" oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Pojęcie "dostawy towarów" w Szóstej Dyrektywie definiował art. 5 ust. 1, który stanowił, iż "dostawa towaru" oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania dobrami materialnymi jako właściciel.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, "świadczenie usług" oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów. Natomiast w świetle art. 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy, termin "świadczenie usług" oznacza każdą transakcję niestanowiącą dostawy towarów w rozumieniu art. 5.

Z treści art. 6 ust. 1 Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 77, s. 1) wynika, iż "usługi restauracyjne i cateringowe oznaczają usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów lub żywności i napojów stanowi jedynie element większej całości, w której muszą przeważać usługi. Usługi restauracyjne polegają na świadczeniu takich usług w lokalu należącym do usługodawcy, podczas gdy usługi cateringowe polegają na świadczeniu takich usług poza lokalem usługodawcy". Zgodnie z art. 6 ust. 2, za usługi cateringowe i restauracyjne w rozumieniu ust. 1 nie uznaje się dostawy gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo dostawy gotowej lub niegotowej żywności i napojów, wraz z ich transportem lub bez niego, ale bez żadnych innych usług wspomagających.

Powyższe uregulowania, które na mocy art. 65 tego rozporządzenia weszły w życie z dniem 1 lipca 2011 r., określają cechy charakterystyczne oraz sposób identyfikacji usług cateringowych i restauracyjnych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą na terytorium Polski. Wnioskodawca oferuje swoim klientom sprzedaż żywności oraz napojów zarówno w stanie przetworzonym, jak i nieprzetworzonym. Oznacza to, że klienci punktów sprzedażowych mogą w nich nabywać zarówno gotowe posiłki, jak i pojedyncze produkty.

Z uwagi na różne potrzeby klientów, Wnioskodawca prowadzi w ramach swojej działalności zróżnicowane sposoby sprzedaży produktów, tj.:

Wnioskodawca planuje również wprowadzenie automatów wewnątrz punktów sprzedaży, przy których klient Wnioskodawcy będzie mógł w sposób całkowicie automatyczny dokonać zamówienia Produktów, dokonania płatności za nie, a następnie z uzyskanym paragonem odebrać Produkt przy ladzie. Co do zasady, klient Wnioskodawcy, po złożeniu zamówienia (czy to obecnie u Personelu Wnioskodawcy, czy też w przyszłości za pomocą automatu) oczekuje na posiłek stojąc.

Z analizy powyższego wynika zatem, iż rozstrzygając czy w konkretnej sprawie mamy do czynienia z jednym bądź wieloma świadczeniami istotne jest dokonanie tej analizy z punktu widzenia klienta, odbiorcy tych czynności. Poza tym ustalenie czy świadczenie złożone należy zakwalifikować jako dostawę towarów, czy jako świadczenie usług, wymaga wzięcia pod uwagę wszelkich okoliczności, w jakich następuje transakcja, w celu określenia jej elementów charakterystycznych i dominujących.

Uwzględniając powyższe w kontekście przedstawionego opisu sprawy stwierdzić należy, że dostawa gotowych do spożycia produktów, stanowi dostawę towarów, a nie świadczenie usług. Klienci Wnioskodawcy nie mają zapewnionej obsługi kelnerskiej, a serwis pracowników ograniczony jest jedynie do przekazywaniu zamówień do kuchni, układaniu dań na talerzu i podawaniu ich klientom - Produkty (opakowane w papier lub umieszczone w kartoniku) są przygotowane tak, aby klient mógł spożyć je w punkcie sprzedaży Wnioskodawcy lub zabrać ze sobą do ręki/zadaniem obsługi (personelu klienta) jest zapakowanie. Ponadto brak jest kelnerów, których zadaniem jest wspieranie klienta przy komponowaniu swojego zamówienia. Oczekiwania klientów sprowadzają się jedynie do otrzymania gotowego posiłku (Produktu), klient oczekuje na zamówione Produkty stojąc.

Bez wpływu na przedstawioną ocenę prawnopodatkową pozostaje fakt, iż klient może spożyć posiłek w lokalu znajdującym się w strefie tzw. "food court", gdzie znajdują się stoliki i krzesła należące do centrum handlowego oraz możliwość skorzystania z szatni, która jest elementem infrastruktury centrum handlowego. Klient może bowiem spożyć posiłek w dowolnie wybranym przez siebie miejscu. Powyższym czynnościom, w całym świadczeniu, nie można przypisać charakteru dominującego, przeważającego, pozwalającego na uznanie całości wykonywanych czynności za świadczenie usług. Przemawiają za tym także okoliczności, że w lokalu nie ma obsługi kelnerskiej, brak jest również możliwość "rezerwowania" stolików, czy uzgadniania z personelem konkretnego miejsca w punkcie sprzedaży, które to elementy są charakterystyczne dla typowej usługi gastronomicznej (restauracyjnej). W związku z powyższym należy uznać, iż w stanie wskazanym przez Wnioskodawcę mamy do czynienia z kompleksową dostawą towarów.

Stanowisko powyższe pozostaje w zgodzie m.in. z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 2 maja 1996 w sprawie C-231/94 Faaborg-Gelting Linien, w którym Trybunał wprowadził rozróżnienie na transakcje dotyczące działalności restauracyjnej i transakcje dotyczące żywności na wynos. Zgodnie z tym orzecznictwem transakcje dotyczące działalności restauracyjnej (świadczenia usług)"charakteryzuje ciąg elementów i czynności, od przygotowania posiłku do jego fizycznego podania", wśród których dostawa artykułów żywnościowych stanowi tylko jeden ze składników, a przeważa zdecydowanie świadczenie usług. Z żywnością na wynos (dostawą towarów) mamy do czynienia, jeżeli poza dostawą artykułów żywnościowych "transakcji nie towarzyszą usługi mające na celu organizację konsumpcji na miejscu w odpowiednim otoczeniu".

W pkt 14 ww. wyroku Trybunał orzekł, iż działalność restauracyjną charakteryzuje szereg elementów i czynności, wśród których dostawa żywności jest tylko jedną ze składowych i gdzie zdecydowanie przeważają usługi. (...) Odwrotnie jest natomiast, gdy transakcja dotyczy artykułów żywnościowych na wynos i nie wiąże się ze świadczeniem usług służących organizacji konsumpcji na miejscu w odpowiednich warunkach".

Do powyższego wyroku odniósł się również TSUE w orzeczeniu z dnia 10 marca 2011 r. w sprawach połączonych C-497/09, C-499/09, C-501/09 i C-502/09 podtrzymując argumentację przedstawioną w wyroku w sprawie Faaborg-Gelting Linien. W przedmiotowym orzeczeniu Trybunał odnosząc się do kwestii określenia czy sprzedaż w przyczepach i na stoiskach gastronomicznych kiełbasek, frytek i innych gotowych produktów do spożycia na miejscu na ciepło wskazał, iż "w działalności będącej przedmiotem postępowań w sprawach C-497/09 i C-501/09 nie występują kelnerzy, nie doradza się w rzeczywistości klientom, nie ma serwisu w ścisłym znaczeniu, polegającego na przekazywaniu zamówienia do kuchni, układaniu dań na talerzach i podawaniu ich klientom, brakuje zamkniętych i ogrzewanych lokali przeznaczonych do konsumpcji dostarczonych produktów, brakuje szatni i toalet, brakuje też co do zasady naczyń, mebli i nakryć stołowych." W pkt 70 ww. orzeczenia Trybunał podkreślił, iż "elementy świadczenia usług wskazane przez sąd krajowy polegają bowiem jedynie na istnieniu podstawowych urządzeń, to jest prostych kontuarów do konsumpcji bez miejsc siedzących, pozwalających ograniczonej liczbie klientów na konsumpcję na miejscu, na świeżym powietrzu. Tego rodzaju podstawowe urządzenia wymagają jedynie nieznacznej działalności ludzkiej. Zatem elementy te stanowią jedynie świadczenia dodatkowe w minimalnym zakresie i nie zmieniają dominującego charakteru świadczenia głównego, jakim jest dostawa towarów".

Ponadto Trybunał zauważył, iż "przeważającym elementem tych transakcji w ich całościowym ujęciu jest dostawa gotowych dań lub artykułów żywnościowych (...), a udostępnienie podstawowych urządzeń pozwalających ograniczonej liczbie klientów na konsumpcję na miejscu ma charakter wyłącznie dodatkowy i drugorzędny. (...) konsumpcja na miejscu, która nie stanowi zasadniczej cechy owej transakcji nie może determinować jej charakteru".

Orzeczenia TSUE wskazane powyżej potwierdzają stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym sprzedaż Produktów wewnątrz punktów sprzedaży, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem w powyższym zakresie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do stawki podatku VAT dla sprzedawanych przez Wnioskodawcę Produktów należy wskazać, że zgodnie z przepisem art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Wyjaśnić należy, iż klasyfikacją, do której odwołują się przepisy ustawy, jest Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzona w życie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.). Należy wskazać, iż to podatnik jest zobowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z prawidłowym zdefiniowaniem wykonywanych czynności.

Ze złożonego wniosku wynika, iż Wnioskodawca klasyfikuje sprzedawane przez siebie produkty do grupowania PKWIU 10.85.1 "Gotowe posiłki i dania" oraz grupowania PKWiU 10.1 "Mięso i wyroby z mięsa, zakonserwowane".

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, zarówno w przepisach ustawy, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej, przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku w stosunku do niektórych czynności.

Stosownie do przepisu art. 41 ust. 2 ustawy, dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Stosownie do art. 146a pkt 1 i 2 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f:

Jednocześnie, zgodnie z art. 41 ust. 2a ustawy, dla towarów wymienionych w załączniku nr 10 do ustawy stawka podatku wynosi 5%.

Pod pozycją 24 załącznika nr 3 do ww. ustawy o VAT wymieniono towary o symbolu PKWiU ex 10.1., tj. "Mięso i wyroby z mięsa, zakonserwowane, z wyłączeniem:

natomiast w poz. 42 tegoż załącznika, wymieniono towary o symbolu PKWiU ex 10.85.1 "Gotowe posiłki i dania z wyłączeniem produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2%".

Należy w tym miejscu wskazać, iż z treści art. 2 pkt 30 ustawy wynika, że przez zapis "PKWiU ex" rozumie się zakres wyrobów lub usług węższy niż określony w danym grupowaniu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Umieszczenie tego dopisku przy konkretnym symbolu statystycznym ma na celu zawężenie stosowania zwolnienia, obniżonej stawki podatku lub wyłączenia tylko do wyrobów należących do wymienionego grupowania statystycznego, spełniających określone warunki sprecyzowane przez ustawodawcę w rubryce - nazwa wyrobu. Wynikająca z konkretnego załącznika stawka VAT, zwolnienie bądź wyłączenie dotyczy wyłącznie danej usługi z danego grupowania - konkretnej usługi wymienionej obok symbolu PKWiU.

Ponadto zauważa się, iż w świetle objaśnienia do powołanego wyżej załącznika nr 3 do ustawy, ww. wykaz nie ma zastosowania dla zakresu sprzedaży towarów i usług zwolnionych od podatku lub opodatkowanych stawkami niższymi niż stawka, której dotyczy.

W poz. 17 załącznika nr 10 do ww. ustawy o VAT, wymienione zaś zostały towary o symbolu PKWiU ex 10.1. "Mięso i wyroby z mięsa, zakonserwowane, z wyłączeniem:

natomiast w poz. 28 tegoż załącznika, wymienione zostały towary o symbolu PKWiU ex 10.85.1 "Gotowe posiłki i dania z wyłączeniem produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2%".

W objaśnieniach do tego załącznika zaznaczono, iż symbol "ex" dotyczy tylko danego wyrobu z danego grupowania, a także ww. wykaz nie ma zastosowania dla zakresu sprzedaży towarów zwolnionych od podatku lub opodatkowanych stawką 0%.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż będące przedmiotem zapytania Produkty, sprzedawane przez Wnioskodawcę w postaci gotowych posiłków i dań sklasyfikowanych w grupowaniu 10.85.1 PKWiU, podlegają opodatkowaniu stawką podatku VAT w wysokości 5%, na mocy wyżej powołanego art. 41 ust. 2a ustawy.

W konsekwencji powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zastosowania do sprzedaży wszystkich, opisanych we wniosku produktów, stawki podatku VAT 5%, należało uznać za prawidłowe.

Należy jednakże zauważyć, iż w przypadku wymienionych we wniosku Produktów zaklasyfikowanych przez Wnioskodawcę do grupowania PKWiU 10.1, podstawę zastosowania stawki podatku VAT 5% stanowi art. 41 ust. 2a ustawy o VAT, w związku z poz. 17 załącznika nr 10 do ustawy, a nie jak wskazał Wnioskodawca w związku z poz. 28 tegoż załącznika.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż w przedmiotowej interpretacji nie rozstrzygano poprawności zaklasyfikowania opisanych we wniosku produktów do symbolu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, lecz przyjęto wskazany przez Wnioskodawcę symbol PKWiU, dla wymienionych we wniosku produktów, jako element opisu sprawy.

Należy bowiem w tym miejscu zauważyć, iż zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje towary i usługi według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach wprowadzonych rozporządzeniem Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej.

W przypadku trudności w ustaleniu właściwego grupowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zainteresowany podmiot może zwrócić się o udzielenie informacji w tym zakresie do Urzędu Statystycznego w Łodzi. Tak więc to Wnioskodawczynię obciąża obowiązek i ryzyko prawidłowego sklasyfikowania wyrobu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w zakresie uznania sprzedaży "Produktów" za dostawę towarów oraz stawki podatku VAT.

Natomiast wniosek w pozostałej części został rozpatrzony odrębnymi rozstrzygnięciami.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.