IPTPP2/443-54/14-2/PR - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności pośrednictwa w zakresie usług finansowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2014 r. (data wpływu 23 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług dotyczących pośrednictwa finansowego - jest prawidłowe.

W dniu 23 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług dotyczących pośrednictwa finansowego i ubezpieczeniowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej: "Wnioskodawca") jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca prowadzi działalność w zakresie świadczenia usług pośrednictwa finansowego dla spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

System SKOK (Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych) funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy z 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 855 z późn. zm., dalej: "Ustawa o SKOK"). Zgodnie z art. 9a ust. 1 Ustawy o SKOK kasa może, w drodze umowy agencyjnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu pośrednictwo w zawieraniu i zmianie umów o wykonywanie czynności, o których mowa w art. 3 ust. 1 Ustawy o SKOK, tj. umów dotyczących: gromadzenia środków pieniężnych wyłącznie członków SKOK, udzielania im pożyczek i kredytów, przeprowadzania na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia. Ponadto, na podstawie art. 9b Ustawy o SKOK, kasa może powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności faktycznych związanych z wykonywaniem czynności określonych w art. 3 ust. 1 Ustawy o SKOK, tj. czynności faktycznych związanych z gromadzeniem środków pieniężnych członków SKOK, udzielaniem im pożyczek i kredytów, przeprowadzaniem na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczeniem przy zawieraniu umów ubezpieczenia.

Stosownie do art. 9a ust. 2 Ustawy o SKOK, powierzenie wykonywania czynności agentowi nie może prowadzić do naruszenia przepisów prawa ani wpływać niekorzystnie na ostrożne i stabilne zarządzanie kasą, możliwość wykonywania obowiązków przez biegłego rewidenta upoważnionego do badania sprawozdań finansowych kasy na podstawie zawartej z kasą umowy oraz ochronę tajemnicy prawnie chronionej. Zakres powierzonych czynności nie może natomiast obejmować: zarządzania kasą, a w szczególności zarządzania ryzykiem związanym z prowadzeniem działalności kasy, w tym zarządzania aktywami i pasywami, dokonywania oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego; a także funkcji kontroli wewnętrznej w kasie (art. 9c pkt 1 i 2 Ustawy o SKOK).

Wnioskodawca jest spółką utworzoną przez jedną ze spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, należących do systemu SKOK, która wniosła do spółki Wnioskodawcy wkład niepieniężny w postaci Oddziału Sprzedaży, realizującego zadania w zakresie sprzedaży produktów finansowych członkom SKOK w zakresie określonym w art. 9a ust. 1 i 9b Ustawy o SKOK. Wnioskodawca zawarł ze spółdzielczą kasą oszczędnościowo-kredytową umowę, na podstawie której Wnioskodawca w oparciu o otrzymany aportem zespół materialnych i niematerialnych składników majątkowych, w tym zobowiązań oraz pracowników, a także posiadane własne zasoby majątkowe i osobowe, świadczy na rzecz kasy usługi pośrednictwa (agencyjne) w zakresie produktów finansowych oferowanych przez SKOK, zgodnie z poniższym opisem.

1. Usługi agencyjne dla SKOK

W ramach zawartej ze SKOK umowy, Wnioskodawca świadczy na rzecz SKOK kompleksowe usługi agencyjne dotyczące pośrednictwa we wszystkich świadczonych przez SKOK usługach finansowych na rzecz członków SKOK. Usługi te Wnioskodawca wykonuje w imieniu i na rzecz SKOK - w oparciu o otrzymane pełnomocnictwa. Kompleksowe usługi agencyjne obejmują szereg czynności (opisanych poniżej), których celem jest pozyskanie nowego członka (klienta) dla SKOK oraz obsługa obecnych członków (klientów) SKOK w zakresie świadczonych przez SKOK usług finansowych (m.in. lokaty, depozyty, pożyczki i kredyty).

W ramach kompleksowej usługi agencyjnej na zlecenie SKOK realizowane są następujące czynności:

1. Obsługa klientów (członków) dla SKOK, obejmujące m.in. działania takie jak:

1.1. organizowanie spotkań biznesowych,

1.2. przygotowywanie ofert obejmujących oferowane przez SKOK produkty finansowe,

1.3. promowanie i zachęcanie do skorzystania z produktów finansowych SKOK - zgodnie z wytycznymi i planami opracowanymi przez SKOK,

1.4. tworzenie kont w systemach informatycznych (np. otwarcie rachunku, lokaty) wraz ze zgromadzeniem i przetworzeniem wymaganej przez SKOK dokumentacji w tym zakresie.

2. Identyfikowanie potrzeb członków i udzielanie informacji o oferowanych przez SKOK usługach finansowych.

3. Obsługa depozytów członków (klientów).

4. Obsługa wniosków pożyczkowych członków (klientów):

4.1. Analiza potrzeb pożyczkowych członka (klienta) oraz dopasowanie odpowiadającego tym potrzebom produktu finansowego oferowanego przez SKOK.

4.2. Przekazanie członkowi (klientowi) informacji o istotnych parametrach oferowanego produktu finansowego.

4.3. Skompletowanie wymaganych do weryfikacji dokumentów.

4.4. Przygotowanie wniosku pożyczkowego.

4.5. Weryfikacja wniosku pożyczkowego pod kątem formalnym (kompletność, umieszczenie podpisów we właściwych miejscach, itp.).

4.6. Przekazanie wniosku pożyczkowego do SKOK.

5. Obsługa wniosków kredytowych:

5.1. Analiza potrzeb kredytowych członka (klienta) oraz dopasowanie odpowiadającego tym potrzebom produktu finansowego oferowanego przez SKOK.

5.2. Przekazanie członkowi (klientowi) informacji o istotnych parametrach oferowanego produktu finansowego.

5.3. Skompletowanie wymaganych do weryfikacji dokumentów.

5.4. Przygotowanie wniosku kredytowego.

5.5. Weryfikacja wniosku pożyczkowego pod kątem formalnym (kompletność, umieszczenie podpisów we właściwych miejscach, itp.).

5.6. Przekazanie wniosku kredytowego do SKOK.

6. Zawieranie z klientami (członkami SKOK) umów o świadczenie usług finansowych SKOK (w przypadku produktów wymagających oceny ryzyka kredytowego, po uzyskaniu od SKOK decyzji kredytowej/pożyczkowej) na podstawie i w zakresie posiadanych pełnomocnictw.

7. Dokonywanie operacji kasowych takich jak: wpłaty, wypłaty, przelewy na podstawie zleceń klientów (członków) - w tym zakresie Spółka na bieżąco zarządza stanem posiadanej gotówki tak, aby zapewnić płynną obsługę członków (klientów) SKOK.

W ramach świadczonej usługi, Spółka jest zobowiązana także do sporządzania i przekazywania do SKOK raportów (np. raport o sprzedaży zawierający informacje o ilości i wartości sprzedanych produktów SKOK, raport jakościowy zawierający informacje o przestrzeganiu procedur, norm i wytycznych SKOK w zakresie świadczenia usług agencyjnych) - zgodnie z otrzymanymi od SKOK wytycznymi oraz postanowieniami umowy pośrednictwa (agencyjnej).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy usługi agencyjne (pośrednictwa) w zakresie usług finansowych, świadczone na rzecz SKOK, opisane w punkcie I opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, podlegają zwolnieniu z VAT... (oznaczone we wniosku ORD-IN jako pytanie nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi agencyjne (pośrednictwa) w zakresie usług finansowych, świadczone na rzecz SKOK, opisane w punkcie I opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, podlegają zwolnieniu z VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwolnieniu z VAT podlegają m.in. usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Zgodnie natomiast z art. 43 ust. 1 pkt 40 ww. ustawy, zwolnione z VAT są również usługi pośrednictwa w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli.

Powyższe regulacje stanowią implementację do polskiego porządku prawnego postanowień prawa wspólnotowego w tym zakresie, a w szczególności art. 135 ust. 1 lit. b oraz lit. d Dyrektywy 2006/112/WE (dalej: Dyrektywa VAT) oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) wydanego w oparciu o te regulacje.

Jak wynika z przytoczonych przepisów ustawy o VAT oraz Dyrektywy VAT, zwolnione od podatku są nie tylko usługi stricte finansowe, takie jak: udzielanie kredytów lub pożyczek pieniężnych, czy przyjmowanie depozytów środków pieniężnych, prowadzenie rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcje płatnicze, przekazy i transfery pieniężne, etc. (dalej jako: "usługi podstawowe"), ale także usługi pośrednictwa do tych usług. Przy tym, co zdaniem Wnioskodawcy warto podkreślić, żaden przepis ww. ustawy, ani Dyrektywy VAT nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem "pośrednictwa" użytego we wskazanych przepisach.

W ocenie Wnioskodawcy, zakres przedmiotowy pojęcia pośrednictwa, użytego we wskazanych przepisach powinien być interpretowany w oparciu o wydane w tej kwestii orzecznictwo TSUE. W orzeczeniu w sprawie C-2/95 (SDC) analizując powyższy problem, TSUE orzekł, że ani sposób wykonywania usług, ani charakter prawny usługodawcy (np. brak statusu banku czy instytucji finansowej), ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień z VAT, przewidzianych w przepisach VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. b-d Dyrektywy VAT), pod warunkiem że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta instytucji finansowej postrzegane jako element otrzymywanej usługi finansowej. Podobne stanowisko zostało zaprezentowane przez TSUE w orzeczeniu w sprawie C-453/05 (Volker Ludwig). W orzeczeniu tym TSUE wskazał na rozumienie pojęcia "pośrednictwa" do usług finansowych uznając, że pojęcie to obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W tym kontekście - zdaniem TSUE - celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy (podobnie wyrok TSUE w sprawie C-235/00 CSC Financial Services).

W kontekście rozumienia pojęcia pośrednictwo, użytego w przepisach ww. ustawy oraz Dyrektywy VAT, wskazać należy, że usługi opisane w pkt 1 opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, które wykonuje Wnioskodawca na rzecz SKOK, stanowią właśnie pośrednictwo w świadczeniu przez SKOK różnego rodzaju usług finansowych (udzielanie pożyczek, kredytów, depozyty, przelewy, itp.). Wnioskodawca prowadzi bowiem z jednej strony działania zmierzające do przekonania klienta (potencjalnego klienta) do zawarcia określonej umowy ze SKOK, dotyczącej konkretnego produktu finansowego, jak również pomaga takiemu klientowi skompletować odpowiednie (wymagane przez SKOK) dokumenty - przy jednoczesnej wstępnej weryfikacji ich prawidłowości i kompletności. Ostateczną jednak decyzję w zakresie zawarcia umowy z klientem (członkiem) podejmuje zawsze SKOK - jako instytucja świadcząca usługi podstawowe - w oparciu o przekazaną przez Wnioskodawcę dokumentację. Zainteresowany, na podstawie decyzji SKOK, jest następnie uprawniony do zawarcia umowy na podstawie pełnomocnictw udzielonych przez SKOK. Umowy takie, zanim zostaną podpisane i zrealizowane, muszą jednak zawsze zostać zaakceptowane i zatwierdzone do wypłaty przez SKOK (w przypadku umów kredytów/pożyczki).

Innym przejawem działalności Wnioskodawcy jest pośrednictwo w zakresie przyjmowania depozytów, wpłat, wypłat, lokat i innych produktów finansowych oferowanych przez SKOK. Również w tym zakresie - działając w oparciu o stosowne pełnomocnictwa - Wnioskodawca wykonuje wskazane wyżej czynności tak, iż z perspektywy klienta świadczącym usługę finansową jest zawsze SKOK.

Zdaniem Wnioskodawcy, pojęcie "pośrednictwo" zostało użyte w rozpatrywanych przepisach ustawy o VAT i Dyrektywy VAT w znaczeniu szerokim i obejmuje także świadczenie usług, które wyczerpują się w czynnościach faktycznych zmierzających lub sprzyjających zawarciu umowy na świadczenie usług podstawowych. A więc usług, których istotę można określić jako kojarzenie stron umowy. Oczekiwanym następstwem podejmowanych przez takiego pośrednika starań jest doprowadzenie do spotkania się stron i podpisania umowy na dany produkt bankowy/finansowy (w tym zakresie SKOK reprezentowany jest przez Wnioskodawcę w oparciu o stosowne pełnomocnictwo).

Takie rozumienie "pośrednictwa" bliskie jest pojęciu agencji w ujęciu cywilistycznym. Zgodnie z art. 758 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej: "K.c,"), przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Usługi agenta w ramach pośrednictwa sprowadzają się do wykonywania czynności faktycznych, które tworzą zachowanie określane mianem "pośredniczenie", obejmujące np.: wyszukiwanie osób, z którymi można zawierać umowy danego rodzaju, ułatwianie spotkań z takimi osobami, nakłanianie do skorzystania z oferty, przekazywanie prospektów, informowanie o warunkach umów, doręczanie ofert, pomoc w przygotowaniu i weryfikację formalną wniosków, przekazywanie ich instytucji finansowej, jak również pośredniczenie w obsłudze depozytów, wpłat, wypłat, przelewów, itp. - czyli tych wszystkich czynności, które są wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz SKOK (opisanych w pkt 1 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego). Jak z powyższego wynika, istotą działalności agenta (tutaj: Wnioskodawca) jest stałe pośredniczenie przy zawieraniu umów.

Zatem, w ocenie Wnioskodawcy, opisane w pkt 1 opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego usługi stałego pośredniczenia przy zawieraniu z klientami różnego rodzaju umów, dotyczących oferowanych przez SKOK usług finansowych na rzecz SKOK, jak i wykonywanie różnych czynności w związku ze świadczeniem tych usług, mieszczą się w zakresie zwolnienia z VAT, przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca podkreślił, że wskazane wyżej rozumienie przywołanych przepisów prezentuje Minister Finansów i działające w jego imieniu organy podatkowe. W zasadniczo analogicznym stanie faktycznym, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający z upoważnienia Ministra Finansów wydając interpretację prawa podatkowego (interpretacja z dnia 24 czerwca 2011 r., nr IPPP2/443-328/11-3/MM) wskazał, że: "Biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenie przyszłe, a także obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. organ podatkowy stwierdza, iż stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe. Kluczową rolę w rozwiązaniu wskazanego we wniosku problemu odgrywają przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38 - 40 ustawy o podatku od towarów i usług. Z przepisów tych wynika, iż zwalnia się od podatku usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, usługi pośrednictwa w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, usługi pośrednictwa w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli. W ocenie tut. Organu podatkowego Zainteresowany wykonuje czynności pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, bowiem wykonywanie różnego rodzaju czynności faktycznych zmierzające do zawarcia umowy między Bankiem a klientem Banku, w tym dotarcie do klienta zainteresowanego oferowanym przez Bank produktem bankowym, weryfikację, czy klient ten spełnia określane przez Bank wymagania, przedstawienie klientowi procedur i warunków finansowych obowiązujących w Banku dotyczących oferowanego produktu, przekazanie danych klienta Bankowi itp., stanowią usługę, która w sposób nierozerwalny wiąże się z usługą główną świadczoną przez Bank. Czynności te mają na celu kwalifikację klienta pod kątem zawarcia przez niego konkretnej umowy z Bankiem na określony produkt przez ten Bank oferowany. Zawarcie umowy przez klienta z Bankiem poprzedzane jest wyborem odpowiedniej oferty. Zaproponowanie klientowi odpowiedniego produktu uzależnione jest przede wszystkim od zbadania jego indywidualnych potrzeb oraz kondycji finansowej. Znajomość podstawowych informacji na temat konsumenta usługi oferowanej przez Bank, jest więc elementem niezbędnym do zawarcia w przyszłości określonej umowy z Bankiem. Z tego też względu, czynności opisane powyżej są niezbędne, w celu doprowadzenia do zawarcia przez klienta odpowiednich umów z Bankiem". Podobne stanowisko w odniesieniu do usług analogicznych do opisanych przez Wnioskodawcę w pkt 1 opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego prezentowane jest również przez inne organy podatkowe, działające z upoważnienia Ministra Finansów, przykładowo: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 15 lutego 2012 r. (nr ITPP1/443-1629/11/BJ), interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 18 stycznia 2012 r. (nr IPPP1/443-1550/11-2/PR) oraz z dnia 19 sierpnia 2011 r. (nr IPPP1-443-982/11-4/IGo).

Wnioskodawca zwrócił uwagę, że sposobu traktowania na gruncie VAT usług agencyjnych (pośrednictwa) opisanych w pkt 1 opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego nie zmienia okoliczność, iż w ramach ich świadczenia, Wnioskodawca zobowiązany jest do przygotowywania i przesyłania do SKOK raportów ze swojej działalności (zgodnie z wytycznymi i wymogami SKOK oraz postanowieniami umowy pośrednictwa).

W ocenie Wnioskodawcy, przygotowywanie i przesyłanie tych raportów nie stanowi samo w sobie usługi świadczonej na rzecz SKOK. Jest to jedynie forma informowania SKOK o bieżącej sytuacji dotyczącej sprzedaży i innych wskaźników związanych ze świadczeniem usług pośrednictwa (agencyjnych) na rzecz SKOK. Raportowanie do SKOK jest zatem wyłącznie elementem pozwalającym na właściwe wyświadczenie usługi na rzecz SKOK, a samo w sobie taką usługą nie jest. Jak wynika z szerokiego orzecznictwa TSUE (przykładowo, C-349/96 Card Protection Plan, C-461/08 Don Bosco), polskich sądów administracyjnych, jak również interpretacji organów podatkowych, jeżeli dana czynność nie stanowi dla nabywcy celu samego w sobie, a jedynie służy prawidłowemu wykonaniu usługi, wówczas nie powinna ona być sztucznie oddzielana od tej usługi. W ocenie Wnioskodawcy, przygotowywanie omawianych raportów z wykonania usług dla SKOK nie jest dla nabywców (SKOK) celem samym w sobie. Istotą świadczenia Wnioskodawcy wobec SKOK jest wykonywanie usługi agencyjnej (pośrednictwa) w odniesieniu do oferowanych przez SKOK usług finansowych. Fakt, że Wnioskodawca podsumowuje swoje prace na rzecz SKOK w formie raportów (przygotowywanych zgodnie z wytycznymi i wymogami SKOK) nie powoduje, że czynność ta jest odrębną od usługi agencyjnej (pośrednictwa) usługą na gruncie VAT.

Podobnie, wykonywane przez Wnioskodawcę czynności, polegające na promowaniu, reklamowaniu, czy zachęcaniu do skorzystania z usług finansowych SKOK nie stanowią odrębnych usług, lecz służą wyłącznie jak najlepszemu świadczeniu usług agencyjnych na rzecz SKOK. Wnioskodawca bowiem - jako agent - ma za zadanie aktywnie pozyskiwać klientów i sprzedawać produkty finansowe, trudno zatem oczekiwać, że będzie jedynie biernie czekał na klienta. Aktywność Wnioskodawcy w tym zakresie stanowi zatem element usługi agencyjnej, a nie cel sam w sobie z perspektywy SKOK. Również z perspektywy Wnioskodawcy, im więcej produktów finansowych sprzeda na rzecz SKOK, tym wyższe uzyska wynagrodzenie z tego tytułu, a zatem aktywne promowanie i polecanie produktów finansowych jest również w interesie Wnioskodawcy. Nie są to jednak usługi reklamowe, czy też marketingowe, które byłyby świadczone na rzecz SKOK - SKOK bowiem nie nabywa od Wnioskodawcy takich świadczeń, a jedynie jest zainteresowany nabyciem usługi agencyjnej (pośrednictwa) w zakresie oferowanych produktów finansowych.

Zaprezentowane własne stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacjach prawa podatkowego, przykładowo w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. (nr IPPP1-443-982/11-4/IGO) oraz interpretacjach wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w odniesieniu do analogicznie określonych usług pośrednictwa świadczonych na rzecz innych SKOK z 12 października 2012 r. nr ITPP1/443-928a/12/AT oraz z 26 października 2012 r. nr ITPP1/443-927a/12/BJ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W myśl art. 5a tej ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Wskazać należy, iż na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Według art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić także należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Artykuł 43 ust. 1 pkt 38 ustawy stanowi, iż zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Natomiast, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Przepisy powyższe stanowią implementację do polskiego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. b i lit. d Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę, jak również transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

W oparciu o przepis art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Zaznaczenia wymaga, że terminy używane do określenia zwolnień od podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być również ściśle interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany (2002) ECR I-5811, paragraf 43).

Zwolnienia te stanowią niezależne pojęcia prawa wspólnotowego, którego celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem "pośrednictwa", warto odnieść się do wyroku w sprawie sygn. C-453/05, gdzie TSUE stwierdził, że "pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową".

Natomiast w sprawie C-235/00 TSUE wskazał, w kwestii znaczenia słowa "negocjacje", w kontekście art. 13B (d) (5) VI Dyrektywy, iż "odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem".

Kontynuując kwestię odróżnienia pośrednictwa od innych usług, warto przytoczyć wyrok w sprawie Volker Ludwig (wyrok TSUE z dnia 21 czerwca 2007 r., C-453/05). Niemiecki podatnik był subagentem, działającym na rzecz spółki DVAG, która z kolei występowała w imieniu instytucji kredytowej. Zakres czynności V. Ludwiga obejmował wyszukiwanie klientów, prowadzenie z nimi rozmów, przedstawienie oferty. W przypadku zawarcia umowy kredytu DVAG otrzymywała prowizję od instytucji kredytowej V. Ludwig zaś - prowizję od DVAG. Zdaniem TSUE ani okoliczność działania podatnika jako subagenta, ani dokonywanie dodatkowo doradztwa majątkowego (które jeśli ma charakter pomocniczy, to dzieli skutki podatkowe pośrednictwa kredytowego) - zwolnienia nie wykluczają. Trybunał wyszedł też z zasady neutralności VAT, zauważając, że podatnicy muszą mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który ekonomicznie byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na opodatkowanie czynności (wyrok TSUE z dnia 25 lutego 1999 r., C-349/96).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca, będący zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, prowadzi działalność w zakresie świadczenia usług pośrednictwa finansowego dla spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Wnioskodawca jest spółką utworzoną przez jedną ze spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, należących do systemu SKOK, która wniosła do spółki Wnioskodawcy wkład niepieniężny w postaci Oddziału Sprzedaży, realizującego zadania w zakresie sprzedaży produktów finansowych członkom SKOK w zakresie określonym w art. 9a ust. 1 i 9b Ustawy o SKOK. Wnioskodawca zawarł ze spółdzielczą kasą oszczędnościowo-kredytową umowę, na podstawie której Wnioskodawca w oparciu o otrzymany aportem zespół materialnych i niematerialnych składników majątkowych, w tym zobowiązań oraz pracowników, a także posiadane własne zasoby majątkowe i osobowe, świadczy na rzecz kasy usługi pośrednictwa (agencyjne) w zakresie produktów finansowych oferowanych przez SKOK.

W ramach zawartej ze SKOK umowy, Wnioskodawca świadczy na rzecz SKOK kompleksowe usługi agencyjne dotyczące pośrednictwa we wszystkich świadczonych przez SKOK usługach finansowych na rzecz członków SKOK. Usługi te Wnioskodawca wykonuje w imieniu i na rzecz SKOK - w oparciu o otrzymane pełnomocnictwa. Kompleksowe usługi agencyjne obejmują szereg czynności, których celem jest pozyskanie nowego członka (klienta) dla SKOK oraz obsługa obecnych członków (klientów) SKOK w zakresie świadczonych przez SKOK usług finansowych (m.in. lokaty, depozyty, pożyczki i kredyty).

W ramach kompleksowej usługi agencyjnej na zlecenie SKOK realizowane są następujące czynności: obsługa klientów (członków) dla SKOK, identyfikowanie potrzeb członków i udzielanie informacji o oferowanych przez SKOK usługach finansowych, obsługa depozytów członków (klientów), obsługa wniosków pożyczkowych członków (klientów), obsługa wniosków kredytowych, zawieranie z klientami (członkami SKOK) umów o świadczenie usług finansowych SKOK (w przypadku produktów wymagających oceny ryzyka kredytowego, po uzyskaniu od SKOK decyzji kredytowej/pożyczkowej) na podstawie i w zakresie posiadanych pełnomocnictw, dokonywanie operacji kasowych takich jak: wpłaty, wypłaty, przelewy na podstawie zleceń klientów (członków) - w tym zakresie Spółka na bieżąco zarządza stanem posiadanej gotówki tak, aby zapewnić płynną obsługę członków (klientów) SKOK.

W ramach świadczonej usługi, Spółka jest zobowiązana także do sporządzania i przekazywania do SKOK raportów (np. raport o sprzedaży zawierający informacje o ilości i wartości sprzedanych produktów SKOK, raport jakościowy zawierający informacje o przestrzeganiu procedur, norm i wytycznych SKOK w zakresie świadczenia usług agencyjnych) - zgodnie z otrzymanymi od SKOK wytycznymi oraz postanowieniami umowy pośrednictwa (agencyjnej).

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, iż kluczową rolę w rozwiązaniu wskazanego we wniosku problemu odgrywają przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy. Z przepisów tych wynika, iż zwalnia się od podatku usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, usługi pośrednictwa w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli. W ocenie tut. Organu Wnioskodawca wykonuje czynności pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, bowiem wykonywanie różnego rodzaju czynności faktycznych, sprowadzające się do zawarcia umowy między SKOK a jego członkami, w tym dotarcie do klienta zainteresowanego oferowanym przez SKOK produktem finansowym, weryfikację, czy klient (członek) ten spełnia określane przez SKOK wymagania, przedstawienie klientowi informacji o istotnych parametrach oferowanego produktu finansowego, przekazanie danych klienta SKOK, itp., stanowią usługę, która w sposób nierozerwalny wiąże się z usługą główną świadczoną przez SKOK. Czynności te mają na celu kwalifikację klienta pod kątem zawarcia przez niego konkretnej umowy z SKOK na określony produkt przez ten SKOK oferowany. Zawarcie umowy przez klienta z SKOK poprzedzane jest wyborem odpowiedniej oferty. Zaproponowanie klientowi odpowiedniego produktu uzależnione jest przede wszystkim od zbadania jego indywidualnych potrzeb oraz kondycji finansowej. Znajomość podstawowych informacji na temat konsumenta (członka/klienta) usługi oferowanej przez SKOK, jest więc elementem niezbędnym do zawarcia określonej umowy z SKOK. Z tego też względu, czynności opisane powyżej są niezbędne, w celu doprowadzenia do zawarcia przez klienta odpowiednich umów z SKOK.

Reasumując, należy stwierdzić, że skoro - jak wynika z treści wniosku - przedmiotowe usługi są/będą usługami pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, Wnioskodawca działając jako agent ma/będzie miał prawo stosować do tych usług zwolnienie od podatku przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowana ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej zwolnienia od podatku VAT usług w zakresie pośrednictwa finansowego. Natomiast wniosek w części dotyczącej zwolnienia od podatku VAT usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego, został rozpatrzony interpretacją Nr IPTPP2/443-54/14-3/PR.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.