IPTPP2/443-498/11-2/JN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 19 lipca 2011 r. (data wpływu do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim dnia 22 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania podmiotu za podatnika podatku Vat z tytułu odszkodowania otrzymanego w następstwie wywłaszczenia gruntu - jest prawidłowe.

W dniu 25 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania podmiotu za podatnika podatku Vat z tytułu odszkodowania otrzymanego w następstwie wywłaszczenia gruntu.

Pismem z dnia 19 sierpnia 2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, w związku z § 5a ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego, przesłał ww. wniosek Dyrektorowi Izby Skarbowej w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim (data wpływu 22 sierpnia 2011 r.), celem załatwienia zgodnie z właściwością miejscową.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Aktem notarialnym z dnia 1 marca 2003 r. Wnioskodawca wraz z żoną zakupił, od osoby fizycznej do majątku osobistego, działkę o powierzchni 2,6680 ha. Z dniem 1 lipca 2004 r. część działki o powierzchni 5.000 m ² Zainteresowany wprowadził do działalności gospodarczej prowadzonej w formie przedsiębiorstwa jednoosobowego. Na działce tej Wnioskodawca wybudował zakład produkcyjny. W ramach tej inwestycji wybudował drogę dojazdową od trasy krajowej do zakładu. Droga powyższa została oddana do użytkowania w 2005 r. Ponieważ droga służyła wyłącznie temu celowi (dojazd do zakładu), koszt jej wybudowania podwyższył wartość budynku. Całość była amortyzowana w działalności gospodarczej Zainteresowanego.

W dniu 19 listopada 2008 r. Urząd Wojewódzki wszczął postępowanie wywłaszczeniowe dla realizacji celu publicznego, jakim była rozbudowa drogi krajowej do parametrów drogi ekspresowej. 12 grudnia 2008 r. Wojewoda wydał decyzję o zajęciu gruntu pod inwestycję drogową. Decyzja ta - której nadano rygor natychmiastowej wykonalności - została doręczona w styczniu 2009 r. Formalne wywłaszczenie nastąpiło w sierpniu 2010 r. na podstawie decyzji Wojewody.

W październiku 2010 r. zapłacono na konto bankowe Wnioskodawcy i jego żony odszkodowanie, które obejmowało wywłaszczony grunt o powierzchni 3.402 m ² oraz nakłady poniesione na wybudowanie drogi dojazdowej do zakładu. Wywłaszczony grunt związany jest z majątkiem osobistym Zainteresowanego i jego żony. Nakłady na drogę były zaś związane z działalnością gospodarczą i były ujęte w ewidencji środków trwałych. Otrzymane odszkodowanie odrębnie określa wartość rynkową gruntów oraz wycenę poniesionych nakładów na drogę. Wnioskodawca wskazuje, iż na wywłaszczonym gruncie utrzymywał zasiew traw w celu otrzymywania dotacji unijnych, nie był on jednak przedmiotem produkcji rolnej. Nie uzyskiwano także innych pożytków np. dzierżawy

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca z tytułu powyższej dostawy - polegającej na wywłaszczeniu gruntu - zrealizowanej w 2009 r. jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, w systemie VAT podatnikiem jest osoba prowadząca działalność gospodarczą. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., definiuje podatnika w art. 15 ust. 1. Jest nim, zgodnie z tym przepisem, osoba (fizyczna, prawna lub jednostka niemająca osobowości prawnej) prowadząca działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. U.p.t.u. definiuje w art. 15 ust. 2 działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Powyższa definicja ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występują w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Przez zamiar częstotliwości prowadzenia działalności należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzonej działalności.

Wnioskodawca został wywłaszczony z części gruntu, który nabył w 2003 r. do majątku osobistego. Na części wywłaszczonego gruntu znajdowała się wybudowana przez Wnioskodawcę droga dojazdowa do jego zakładu. Za zajęty w 2008 r. grunt Wnioskodawca otrzymał w 2010 r. odszkodowanie. Obejmowało ono także zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie drogi dojazdowej. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą - jest czynnym podatnikiem VAT. Jednakże wywłaszczona część gruntu nie była związana z działalnością gospodarczą w rozumieniu u.p.t.u. Wnioskodawca nie prowadził działalności gospodarczej w zakresie obrotu nieruchomościami. Nie prowadził także działalności rolniczej. Nie miał zamiaru także dokonywania dostawy nieruchomości stanowiącej majątek prywatny, objęty współwłasnością małżeńską, w drodze jego wywłaszczenia. Tym samym dla tej transakcji - w odniesieniu do części gruntu niezabudowanej drogą dojazdową, nie można uznać, iż działał jako podatnik VAT.

Bez znaczenia dla uznania statusu Wnioskodawcy jako podatnika VAT ma fakt, iż wywłaszczony grunt był przeznaczony pod zabudowę, przemysłowo-usługową. W odniesieniu do części gruntu zabudowanej drogą dojazdową należy uznać, iż Wnioskodawca dokonał dostawy towaru. Zgodnie z art. 2 pkt 6 u.p.t.u. towarami są rzeczy oraz ich części. Niewątpliwie droga, jako budowla w sensie prawa budowlanego, jest rzeczą. Wybudowana droga stanowi część majątku Wnioskodawcy związanym z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą. W tym zakresie należy uznać, iż Wnioskodawca jest podatnikiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Przez towary - w myśl art. 2 pkt 6 ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 r. - rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Natomiast, w świetle art. 2 pkt 6 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r. wprowadzonym ustawą z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 226, poz. 1476), przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z przywołanego przepisu wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną - objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Czynność wykonywana przez organ dokonujący wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru. Podmiotem, który dokonuje dostawy towaru jest dotychczasowy właściciel nieruchomości.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

W myśl art. 128 ust. 1 ww. ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

W myśl art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 4a cyt. ustawy, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Decyzję ww. wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b powołanej ustawy).

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Chociaż ustawa nie definiuje pojęcia "częstotliwości", przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności. O kwestii częstotliwości nie decyduje czasookres wykonywania czynności (rok, dwa czy pięć lat), ani ilość dokonanych transakcji. Decydującym kryterium jest powtarzalność czynności. Dlatego też, w każdym przypadku należy indywidualnie rozstrzygnąć, czy intencją wykonującego określoną czynność, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było dokonywanie tej czynności wielokrotnie.

W związku z powyższym, aby dostawę towarów uznać za działalność gospodarczą należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonania tej czynności.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy wprowadzonego art. 19 pkt 5 ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578 z późn. zm.) oraz zmienionego art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż aktem notarialnym z dnia 1 marca 2003 r. Wnioskodawca wraz z żoną zakupił, od osoby fizycznej do majątku osobistego, działkę o powierzchni 2,6680 ha. Z dniem 1 lipca 2004 r. część działki o powierzchni 5.000 m ² Zainteresowany wprowadził do działalności gospodarczej prowadzonej w formie przedsiębiorstwa jednoosobowego. Na działce tej Wnioskodawca wybudował zakład produkcyjny. W ramach tej inwestycji wybudował drogę dojazdową od trasy krajowej do zakładu. Droga powyższa została oddana do użytkowania w 2005 r. Ponieważ droga służyła wyłącznie temu celowi (dojazd do zakładu), koszt jej wybudowania podwyższył wartość budynku. Całość była amortyzowana w działalności gospodarczej Zainteresowanego.

W dniu 19 listopada 2008 r. Urząd Wojewódzki wszczął postępowanie wywłaszczeniowe dla realizacji celu publicznego, jakim była rozbudowa drogi krajowej do parametrów drogi ekspresowej. Decyzją z dnia 12 grudnia 2008 Wojewoda zajął grunt pod inwestycję drogową. Powyższą decyzję doręczono w styczniu 2009 r. nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności.

W październiku 2010 r. zapłacono na konto bankowe Wnioskodawcy i jego żony odszkodowanie, które obejmowało wywłaszczony grunt o powierzchni 3.402 m ² oraz nakłady poniesione na wybudowanie drogi dojazdowej do zakładu. Wywłaszczony grunt związany był z majątkiem osobistym Zainteresowanego i jego żony. Nakłady na drogę były zaś związane z działalnością gospodarczą i zostały ujęte w ewidencji środków trwałych. Otrzymane odszkodowanie odrębnie określa wartość rynkową gruntów oraz wycenę poniesionych nakładów na drogę. Wnioskodawca wskazał, iż na wywłaszczonym gruncie utrzymywał zasiew traw w celu otrzymywania dotacji unijnych, nie był on jednak przedmiotem produkcji rolnej. Nie uzyskiwano także innych pożytków np. dzierżawy.

W oparciu o przedstawiony powyżej stan prawny należy stwierdzić, iż przedmiotowy grunt, w części na której wybudowano drogę, był wykorzystywany w działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, zatem jego wywłaszczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Co prawda Zainteresowany nabył ww. grunt do majątku prywatnego, lecz następnie została na nim wybudowana droga wyznaczająca dojazd do zakładu prowadzonego przez Wnioskodawcę. Tym samym należy wskazać, iż Wnioskodawca nie dokonał dostawy nieruchomości gruntowej - wywłaszczenia - ze swojego majątku osobistego, ale przedmiotem dostawy był grunt wykorzystywany w prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej. Dlatego też, w związku z dokonaniem dostawy powyższej części gruntu, Zainteresowany jest podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie tej czynności.

Jednakże należy wskazać, iż w przypadku, gdy część gruntu będącego przedmiotem wywłaszczenia nie miała związku z ww. drogą i w żaden sposób nie była wykorzystywana w prowadzeniu działalności gospodarczej, to dostawa tej części gruntu stanowiła czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT i tym samym nie generowała statusu podatnika. Bowiem w tej części ww. grunt stanowił majątek prywatny Zainteresowanego, a czynność wywłaszczenia była wykonywana okazjonalnie, w okolicznościach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru. Zatem transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.