IPTPP2/443-318/11-4/AW - Możliwość opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności polegającej na zamianie działek.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 lipca 2011 r. (data wpływu 6 lipca 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 27 września 2011 r. (data wpływu 28 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności polegającej na zamianie działek i wysokości stawki podatku - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 lipca 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania czynności polegającej na zamianie działek i wysokości stawki podatku.

Pismem z dnia 27 września 2011 r. (data wpływu 28 września 2011 r.) wniosek został uzupełniony o doprecyzowanie przedstawionego zdarzenia przyszłego, przeformułowanie pytań oraz o przedstawienie stanowiska do nowo zadanych pytań.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina chce dokonać zamiany prawa własności nieruchomości gruntowej sklasyfikowanej w ewidencji gruntów Miasta jako tereny Bp stanowiącej własność Wnioskodawczyni - nieprowadzącej działalności gospodarczej - na prawo własności nieruchomości gruntowej sklasyfikowanej w ewidencji gruntów Miasta jako tereny Bp, stanowiącej własność Gminy - podatnika podatku VAT. Wartość gruntu stanowiącego własność Wnioskodawczyni przewyższa wartość gruntu gminy. Gmina będzie musiała dokonać dopłaty. Jak wskazała Wnioskodawczyni zamiana nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ działka została zakupiona na potrzeby własne, nie w celu odsprzedaży i zarobku około 20 lat wcześniej.

W piśmie z dnia 27 września 2011 r. Wnioskodawczyni wskazała, że przedmiotowa działka przylega do budynków Straży Miejskiej. W związku z planowaną rozbudową siedziby Straży Miejskiej Prezydent Miasta zgłosił ustną propozycję zamiany gruntu Wnioskodawczyni na inny - stanowiący własność Gminy. Na taką zamianę Wnioskodawczyni wyraziła zgodę. Rada Miasta zaakceptowała tą zamianę uchwałą z dnia 9 września 2010 r. W wycenie wartości gruntów do zamiany zleconej przez Miasto działka Wnioskodawczyni ma prawie dwukrotnie wyższą wartość.

Wnioskodawczyni wskazała również, że nigdy wcześniej nie dokonywała sprzedaży ani zamiany innych gruntów. Przedmiotowy grunt nigdy nie był i nie jest udostępniany nikomu. Od momentu zakupu działka nie była użytkowana. Ponadto przedmiotowy grunt jest działką budowlaną przeznaczoną do niskiej zabudowy. Wnioskodawczyni nigdy nie poniosła żadnych kosztów przygotowania gruntu do zamiany.

W związku z powyższym zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 27 września 2011 r.):

Zdaniem Wnioskodawczyni w wyniku zamiany jej własnej działki - kupionej 20 lat temu nie w celu odsprzedaży i zarobku lecz z zamiarem wykorzystania na własne potrzeby - na działkę Gminy, to Gmina powinna dopłacić różnicę w wartości obu działek. Wartość ta powinna być wyliczona jako różnica cen netto zgodnie z wyceną rzeczoznawcy. Sfinalizowanie zamiany gruntów powinno dokonać się aktem notarialnym. Natomiast podatek VAT nie dotyczy takiej transakcji, ponieważ nie jest to umowa kupna - sprzedaży.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami natomiast, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy). Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Przyjęcie podziału na dostawę towaru oraz świadczenie usług oznacza w praktyce, że wolą ustawodawcy było określenie maksymalnie szeroko przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jeżeli nawet wykazane zostałoby w konkretnym przypadku, że nie występuje dostawa towarów to i tak z reguły należy opodatkować czynność kwalifikowaną wówczas jako świadczenie usług.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni jest właścicielką działki budowlanej nabytej przed 20 latami na potrzeby własne, która ma być przedmiotem zamiany na inny grunt stanowiący własność Gminy - podatnika podatku VAT. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest płatnikiem podatku VAT. Nie dokonywała nigdy sprzedaży ani zamiany innych gruntów. Przedmiotowa działka nie była i nie jest użytkowana. W związku z przygotowaniem gruntu do zamiany Wnioskodawczyni nie poniosła żadnych kosztów.

Wątpliwość Wnioskodawczyni dotyczy kwestii, czy może dokonać zamiany przedmiotowej działki oraz czy czynność taką powinna opodatkować i ewentualnie jaką stawką.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że przez umowę zamiany, zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Zatem, w przypadku zamiany, obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując jednocześnie w charakterze dostawcy, jak i nabywcy.

Zapis art. 604 ww. ustawy - Kodeks cywilny przewiduje, iż do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Powyższe oznacza, że dostawa towarów (w tym przypadku gruntów) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność, podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Chociaż ustawa nie definiuje pojęcia "częstotliwości", przez zamiar wykonywania danej czynności w sposób częstotliwy należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzenia działalności.

O kwestii częstotliwości nie decyduje czasookres wykonywania czynności (rok, dwa czy pięć lat), ani ilość dokonanych transakcji. Decydującym kryterium jest powtarzalność czynności. Dlatego też, w każdym przypadku należy indywidualnie rozstrzygnąć, czy intencją podmiotu wykonującego określoną czynność, z którą łączą się skutki podatkowo - prawne, było dokonywanie tej czynności wielokrotnie i w okolicznościach noszących znamiona działalności gospodarczej.

W kontekście powyższego nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego.

W oparciu o przedstawiony stan prawny stwierdzić należy, że jeśli osoba fizyczna dokonuje sprzedaży ze swojego majątku prywatnego nieruchomości gruntowej, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie, w okolicznościach wskazujących, iż działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Zatem, podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystanie w sposób ciągły dla celów zarobkowych, czy majątek nabyty został na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności handlowej.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz przedstawione zdarzenie przyszłe wskazać należy, iż w przedmiotowej sprawie brak przesłanek pozwalających uznać, że Wnioskodawczyni zamierzająca dokonać zamiany opisanej działki wystąpi w charakterze podatnika. Zainteresowana nie wykorzystywała nieruchomości w działalności gospodarczej a także nie użyczała gruntu osobom trzecim. Nigdy nie poniosła również żadnych kosztów przygotowania gruntu do zamiany. Uwzględniając ponadto 20 letni okres posiadania stwierdzić należy, iż nic nie wskazuje na to aby nabyciu nieruchomości towarzyszył zamiar jej późniejszego zbycia oraz wykorzystywania w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem Zainteresowana zamierzając dokonać zamiany działki korzysta z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Brak tego statusu pozbawia Wnioskodawczynię cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, a dostawę działki cech czynności opodatkowanej, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wobec powyższego transakcja zamiany działki nie będzie podlegała opodatkowaniu przez Wnioskodawczynię. Zatem udzielenie odpowiedzi na pytanie dotyczące stawki podatku jest bezprzedmiotowe.

Zauważyć należy, iż niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie skutków podatkowych zamiany działki dla Wnioskodawczyni w sytuacji przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego. Interpretacja ta nie dotyczy natomiast skutków podatkowych zamiany działek dla kontrahenta Wnioskodawczyni i nie wywołuje skutków prawnych, o których mowa w art. 14k-14n ustawy - Ordynacja podatkowa, dla tego kontrahenta.

Oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie objętym niniejszą interpretacją należy uznać je za nieprawidłowe, ponieważ podatek VAT nie wystąpi z tego powodu, że umowa zamiany nie jest umową kupna - sprzedaży.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej opodatkowania umowy zamiany oraz stawki podatku. Wniosek natomiast w części dotyczącej sposobu rozliczenia umowy zamiany pomiędzy stronami transakcji oraz udokumentowania umowy w formie aktu notarialnego załatwiono odrębnym rozstrzygnięciem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.