IPTPP2/443-310/11-4/JN - Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług opłat pobieranych z tytułu korzystania z przystanków komunikacyjnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Zarządu Transportu Miejskiego, przedstawione we wniosku z dnia 29 czerwca 2011 r. (data wpływu 4 lipca 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 23 września 2011 r. (data wpływu 26 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat pobieranych za korzystanie z przystanków komunikacyjnych - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat pobieranych za korzystanie z przystanków komunikacyjnych.

Pismem z dnia 23 września 2011 r. przedmiotowy wniosek został uzupełniony o doprecyzowanie zdarzenia przyszłego oraz kwestie związane z reprezentacją.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Zarząd Transportu Miejskiego, zwany dalej ZTM, jest wydzieloną jednostką organizacyjną Gminy działającą w formie jednostki budżetowej, powołaną Uchwałą Rady Miasta.

Przedmiotem działania ZTM jest planowanie, organizacja i zarządzanie komunikacją miejską. Szczegółowy zakres działalności określa statut jednostki.

Podstawą gospodarki finansowej ZTM jest roczny plan dochodów i wydatków uchwalony uchwalą Rady Miasta. Środki na działalność jednostka otrzymuje z Gminy, a uzyskane dochody odprowadza na rachunek dochodów Gminy. Zarówno Gmina jak również ZTM są płatnikami podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. Nr 5, poz. 13, z 2010 r.) za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego, mogą być pobierane opłaty, a stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego.

Rada Miasta stosownie m.in. do art. 15 ust. 2 cytowanej ustawy podjęła uchwałę określającą przystanki komunikacyjne w Gminie, których właścicielem lub zarządcą jest Gmina, udostępniane operatorom i przewoźnikom wykonującym przewozy osób w krajowym transporcie drogowym i przewozy osób w komunikacji miejskiej oraz warunki i zasady korzystania z nich, włącznie z ustaleniem stawki opłat za korzystanie z tych przystanków. Opłatę na rok 2011 ustalono w wysokości 0,03 zł za jedno zatrzymanie środka transportu na każdym przystanku komunikacyjnym zgodnie z planowanym rozkładem jazdy, a od 1 stycznia 2012 r. w wysokości 0,05 zł za jedno zatrzymanie. Kwoty opłat będą wyliczane miesięcznie lub kwartalnie (w zależności od liczby zatrzymań) jako kwoty ryczałtowe stanowiące wynik iloczynu liczby zatrzymań według planowanego rozkładu jazdy i przeciętnej liczby dni w miesiącu lub kwartale oraz stawki za jedno zatrzymanie.

Wnioskodawca nadmienił przy tym, że obowiązujące rozkłady jazdy z których wynika liczba zatrzymań stanowią załącznik do zezwoleń (zaświadczeń) na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego.

Opłata powyższa będzie pobierana w imieniu Gminy przez ZTM od przewoźników i operatorów korzystających z przystanków komunikacyjnych, posiadających wymagane zezwolenia, na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym, czy zaświadczenia na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego, obowiązujące wraz z rozkładami jazdy, od których ewentualne odwołania rozpatrywane są zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego. Następnie opłata odprowadzana jest na rachunek dochodów Gminy, ponieważ zgodnie z art. 16 ust. 7 cytowanej ustawy o publicznym transporcie zbiorowym opłaty te stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego z przeznaczeniem na utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, wiat przystankowych służących pasażerom w przypadku gdy organizatorem komunikacji jest Gmina. Pobieranie opłat jest zadaniem własnym gminy w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

W piśmie z dnia 23 września 2011 r. (data wpływu 26 września 2011 r.) stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, iż jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opłata za zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym pobierana stosownie do ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym jest zwolniona z podatku VAT na podstawie § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe opłaty za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków pobierane są w imieniu Gminy przez ZTM, a następnie odprowadzane na rachunek dochodów Gminy zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych (Dz. U. Nr 257, poz. 1726) jako dochód publiczny. Jak wskazuje powyższy przepis dochodem publicznym są daniny publiczne do których zalicza się m.in: podatki, składki, opłaty, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

W przypadku opłat za korzystanie z przystanków wnoszonych przez przewoźników i operatora jest to ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13).

Zdaniem ZTM powyższa opłata ustalona uchwałą Rady Miasta pobierana przez ZTM jako płatnika podatku VAT spełnia warunek zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), ponieważ zadanie pobierania opłaty realizowane jest przez ZTM jako urząd obsługujący organ władzy publicznej jakim jest Gmina, a opłaty nałożono na podstawie odrębnych przepisów prawa (ustawa o publicznym transporcie drogowym). ZTM jako jednostka budżetowa, której przedmiotem działania jest organizacja i zarządzanie komunikacją miejską pobierając opłaty za korzystanie z przystanków realizuje m.in. zadania dla których została powołana. Zadanie dotyczące opłat, ich wysokości i sposobu pobierania realizowane jest na podstawie ww. uchwały Rady Miasta, gdyż zawierane w wyniku realizacji tej uchwały umowy dotyczą warunków i zasad korzystania z przystanków, a wysokość opłaty stanowi jedynie skonkretyzowanie postanowień uchwały przy uwzględnieniu zezwoleń i rozkładów jazdy. W związku z tym tzw. umowa o korzystanie z przystanków stanowi jedynie przejaw zgody właściwy dla czynności administracyjnej o charakterze publicznoprawnym dokonywanej w interesie publicznym, a nie sensu stricto czynność cywilnoprawną.

Z uwagi na powyższe, zdaniem Wnioskodawcy ustalone - obligatoryjną w stosunku do przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządcą jest Gmina uchwałą Rady Miasta z dnia 31 marca 2011 r., obowiązująca od 1 lipca 2011 r. - stawki opłat za korzystanie z przystanków, na podstawie § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. (Dz. U. Nr 73, poz. 392) są zwolnione od podatku VAT, gdyż stanowią o czynnościach związanych z wykonywaniem zadań publicznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Przyjęcie podziału na dostawę towaru oraz świadczenie usług oznacza w praktyce, że wolą ustawodawcy było określenie maksymalnie szeroko przedmiotu opodatkowania VAT - jeżeli nawet wykazane zostałoby w konkretnym przypadku, że nie występuje dostawa towarów to i tak z reguły należy opodatkować czynność kwalifikowaną wówczas jako świadczenie usług. Powoduje to, iż czynność polegająca na pobieraniu przez Zarząd Transportu Miejskiego na podstawie uchwały Rady Miasta opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych jest co do zasady czynnością podlegającą regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest jednostką budżetową Gminy. Zgodnie z art. 16 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego (w tym przypadku przez Radę Miasta). Opłaty te, zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego z przeznaczeniem na utrzymanie przystanków oraz realizację zadań określonych w art. 18 ww. ustawy. Należności od operatora i przewoźników pobierane są na podstawie uchwały Rady Miasta z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych w Gminie, których właścicielem lub zarządcą jest Gmina, warunków i zasad korzystania z nich oraz ustalenia stawki opłat za korzystanie z tych przystanków. W celu realizacji uchwały Rady Miasta ZTM zawiera umowy dotyczące warunków i zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Wskazać przy tym należy, że jednostki samorządu terytorialnego objęte są zwolnieniem wskazanym w § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392). Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do art. 146a pkt 1 i pkt 2 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zasady organizacji i funkcjonowania regularnego przewozu osób w publicznym transporcie zbiorowym realizowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określa ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie drogowym (Dz. U. Nr 5, poz. 13).

W myśl art. 15 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o publicznym transporcie zbiorowym organizowanie publicznego transportu zbiorowego polega w szczególności na zapewnieniu odpowiednich warunków funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, w szczególności w zakresie standardów dotyczących przystanków komunikacyjnych oraz dworców.

Przepisy ww. ustawy o publicznym transporcie zbiorowym wprowadzają pojęcie operatora publicznego transportu zbiorowego, przez którego w myśl art. 4 ust. 1 pkt 8 tejże ustawy rozumie się samorządowy zakład budżetowy oraz przedsiębiorcę uprawnionego do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej w umowie.

Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 1 i ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym - w transporcie drogowym za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców mogą być pobierane opłaty. Stawki opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców oraz standardy, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 3 lit. a), są ustalane w drodze negocjacji między gminą, na obszarze której jest usytuowany przystanek komunikacyjny lub dworzec, i właścicielem albo zarządzającym przystankiem komunikacyjnym lub dworcem.

W przepisie art. 16 ust. 4 cyt. ustawy przewidziano również możliwość pobierania przez jednostkę samorządu terytorialnego opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których jest właścicielem albo zarządzającym. Z tym, że stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem nie dyskryminujących zasad.

W przypadku więc, gdy właściwa jednostka samorządowa ustanowi, w drodze uchwały wydanej na podstawie art. 16 ust. 4, opłatę za korzystanie z przystanków, jednym z warunków korzystania z tych obiektów określonych uchwałą wydaną na podstawie art. 15 ust. 2, powinien być obowiązek ponoszenia przez podmioty świadczące usługi przewozowe tej opłaty w wysokości wynikającej z pomnożenia opłaty przez liczbę zatrzymań wynikającą z rozkładu jazdy.

Uzgodnienie zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych i dworców z konkretnymi podmiotami świadczącymi usługi przewozowe, w którym są również uregulowane kwestie dotyczące ponoszenia przez te podmioty opłaty za korzystanie z przystanków i dworców (w przypadku podjęcia przez jednostkę samorządu terytorialnego uchwały o pobieraniu tej opłaty), następuje w drodze umów cywilnoprawnych. Zawieranych umów o korzystanie z przystanków nie można uznać za czynności administracyjne o charakterze publicznoprawnym.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego należności od operatora i przewoźników pobierane są na podstawie uchwały Rady Miasta, a opłata będzie pobierana w imieniu Gminy przez ZTM. W celu realizacji uchwały Wnioskodawca zawiera umowy dotyczące warunków i zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych.

Odnosząc się do kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych, o których mowa w art. 16 ust. 4 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, zauważyć należy, iż w świetle powołanych wyżej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, czynności dokonywane przez Wnioskodawcę, polegające na umożliwieniu przewoźnikom korzystania z przystanków komunikacyjnych, za co pobierane są opłaty, o których mowa w art. 16 ust. 4 ustawy o publicznym transporcie drogowym, spełniają przesłanki uznania tych czynności za odpłatne świadczenie usług, gdyż do ponoszenia opłat zobowiązany będzie korzystający z przystanków komunikacyjnych w wysokości ustalonej uchwałą Rady Miejskiej.

W przedmiotowej sprawie mamy więc do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług, podlegającym opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych w ww. przepisach ustawy o podatku od towarów i usług.

Zaznaczenia wymaga, iż Wnioskodawca jest jednostką budżetową Gminy, będącą odrębnym od Gminy podmiotem, zatem nie jest adresatem normy prawnej zawartej w art. 15 ust. 6 ustawy, w myśl której nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W konsekwencji, opłata za zatrzymanie środka transportu na przystanku komunikacyjnym nie może korzystać ze zwolnienia wynikającego z § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, które odnosi się do jednostek samorządu terytorialnego.

Reasumując, czynności polegające na udostępnieniu przewoźnikom przystanków komunikacyjnych i pobieraniu opłat (w wysokości określonej uchwałą organu jednostki samorządu terytorialnego), będą podlegać opodatkowaniu 23% stawką podatku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo należy wskazać, iż analiza załączników dołączonych do wniosku o wydanie interpretacji w indywidualnej sprawie nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem tut. Organ w związku z § 2 i § 5a ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest uprawniony do oceny załączników dołączonych do wniosku, a niniejszą interpretację wydano jedynie w oparciu o zdarzenie przyszłe w nim przedstawione.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.