IPTPP2/443-181/14-2/AW - Prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem od kancelarii prawniczych usług zastępstwa procesowego.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 28 kwietnia 2014 r. Izba Skarbowa w Łodzi IPTPP2/443-181/14-2/AW Prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem od kancelarii prawniczych usług zastępstwa procesowego.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 4 marca 2014 r. (data wpływu 6 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem od kancelarii prawniczych usług zastępstwa procesowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem od kancelarii prawniczych usług zastępstwa procesowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

Spółka Akcyjna (dalej: Spółka, Wnioskodawca), będąca czynnym podatnikiem VAT, jest przedsiębiorcą wyspecjalizowanym w oferowaniu produktów i usług o charakterze finansowym dla podmiotów działających na rynku medycznym.

W ramach prowadzonej działalności Spółka wykonuje zarówno czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia VAT, w szczególności dostawy towarów w ramach leasingu finansowego, usługi factoringu powierniczego (dalej: Czynności opodatkowane VAT), jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, w szczególności czynności zwolnione z VAT np. usługi udzielania pożyczek, gwarancji, itp. (dalej: Czynności zwolnione z VAT). Zdarzają się sytuacje, w których kontrahenci Spółki, na rzecz których Spółka wykonuje dane świadczenia (bądź Czynności opodatkowane VAT bądź Czynności zwolnione z VAT) lub podmioty zaangażowane w daną transakcję nie wywiązują się ze swoich zobowiązań. Wówczas Spółka zmuszona jest rozwiązywać swoje spory z kontrahentami/dłużnikami w ramach postępowania sądowego, administracyjnego czy też egzekucyjnego.

W ramach prowadzonej działalności Spółka zawarła umowy o współpracy z kancelariami prawniczymi (dalej: Kancelarie), na podstawie których Kancelarie zobowiązały się do świadczenia na rzecz Spółki w szczególności usług tzw. zastępstwa procesowego. Zgodnie z zapisami wspomnianych umów w przypadku prowadzenia w imieniu i na rzecz Spółki spraw w postępowaniu sądowym, administracyjnym lub egzekucyjnym wynagrodzenie za zastępstwo procesowe jest obliczane osobno dla każdej zleconej sprawy według stawek minimalnych określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu lub w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Wspomniane wynagrodzenie, powiększone o podatek VAT, uiszczane jest przez Spółkę na rzecz Kancelarii w następujący sposób:

a.

50% naliczonej kwoty płatne jest w terminie 7 dni od zakończenia miesiąca, w którym zlecono prowadzenie sprawy w danej instancji;

b.

pozostałe (poza kwotą z pkt a) 50% naliczonej kwoty płatne jest w terminie 7 dni od ostatniego dnia miesiąca, w którym zakończono sprawę w danej instancji, z zachowaniem poniższych zasad:

i.

w przypadku zgodnego stwierdzenia przez Spółkę i Kancelarie, że koszty należy umorzyć w związku z faktycznym brakiem możliwości ich odzyskania, bądź w razie prawomocnego stwierdzenia bezskuteczności egzekucji przez właściwy organ egzekucyjny, pozostałe 50% kosztów zastępstwa procesowego nie będzie naliczane;

ii. w przypadku podjęcia przez Spółkę decyzji o rozłożeniu na raty lub umorzeniu kosztów dłużnikowi, Spółka zapłaci Kancelarii pozostałe 50% kosztów zastępstwa procesowego niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 60 dni od prawomocnego zakończenia postępowania.

W związku z powyższym Spółka otrzymuje od Kancelarii faktury dokumentujące świadczenie usług zastępstwa procesowego z naliczonym podatkiem VAT. Ponadto, Spółka otrzymuje od Kancelarii załączniki do faktur wystawionych przez Kancelarie, w których wyszczególnione są czynności podejmowane przez Kancelarie (np. przygotowanie i złożenie pozwu, przygotowanie i złożenie apelacji, odpowiedzi na apelację itp.), sposób wyliczenia wynagrodzenia za zastępstwo procesowe oraz informacje dotyczące numeru sprawy i nazwy kontrahenta i dłużnika, w stosunku do którego prowadzone były przez daną Kancelarię sprawy w postępowaniu sądowym, administracyjnym bądź egzekucyjnym. Na podstawie tych informacji (w szczególności na podstawie nazwy kontrahenta/dłużnika oraz numeru sprawy) Spółka jest w stanie każdorazowo zidentyfikować, której umowy (uprzednio zawartej przez Spółkę z kontrahentem i dłużnikiem) dane usługi świadczone przez Kancelarię dotyczyły. Innymi słowy Spółka jest w stanie każdorazowo określić, której Czynności wykonanej przez Spółkę (opodatkowanej czy też zwolnionej z VAT) dana sprawa prowadzona przez Kancelarię dotyczyła.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Spółka powinna dokonywać odrębnego określenia kwot podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie dotyczących Czynności opodatkowanych VAT i Czynności zwolnionych z VAT i w konsekwencji Spółce będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia kwoty VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie w odniesieniu do spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami opodatkowanymi VAT, przy czym w sytuacji, gdy podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Kancelarie dotyczy spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami zwolnionymi VAT, Spółce nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego w tej części.

W przypadku prezentowania przez tut. Organ opinii odmiennej od przedstawionego poniżej stanowiska Spółki, Spółka zwraca się z prośbą o wskazanie właściwego rozwiązania, jak i podstawy prawnej znajdującej zastosowanie w przedmiotowej kwestii.

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna dokonywać odrębnego określenia kwot podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie dotyczących Czynności opodatkowanych VAT i Czynności zwolnionych z VAT. W konsekwencji, Spółce będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia kwoty VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie w odniesieniu do spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami opodatkowanymi VAT, przy czym w sytuacji, gdy podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Kancelarie dotyczy spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami zwolnionymi z VAT, Spółce nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego w tej części.

Zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Ponadto, na mocy art. 90 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określania kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jednocześnie, stosownie do ust. 2 wskazanego artykułu, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Mając na uwadze powyższe, podatnik jest, co do zasady, uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim podatek naliczony związany jest z towarami i usługami wykorzystywanymi do wykonywania czynności opodatkowanych. Przy czym w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z tymi dwoma "kategoriami" czynności. W związku z powyższym należy podkreślić, iż jako zasadę przyjęto wyodrębnianie podatku naliczonego, który jest związany z czynnościami dającymi prawo do odliczenia VAT, jak i podatku naliczonego związanego z czynnościami, które takiego prawa nie dają. Tylko w sytuacji, gdy nie jest możliwe odrębne określenie kwot podatku naliczonego w związku z poszczególnymi czynnościami, zastosowanie będzie miała proporcja określona w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Spółki w sytuacji gdy jest możliwe wyodrębnienie kwot podatku naliczonego związanych ze sprzedażą opodatkowaną VAT, a więc związanych z opisanymi w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Czynnościami opodatkowanymi VAT, Spółka jest/będzie uprawniona do odliczenia kwoty takiego podatku naliczonego.

Zaprezentowane powyżej stanowisko znajduje także potwierdzenie w doktrynie prawa podatkowego, zgodnie z którą: "W przypadku gdy podatnik, na podstawie art. 90 ust. 1, nie jest w stanie dokonać bezpośredniego przyporządkowania podatku naliczonego czynnościom, w związku z wykonywaniem których odliczenie podatku naliczonego jest możliwe, i czynnościom, w związku z wykonywaniem których podatnik nie ma prawa do odliczenia, wówczas zastosowanie znajdzie formuła rozliczenia proporcjonalnego określona w ust. 2. Przepis ten przewiduje wyraźnie, iż może on zostać zastosowany tylko wówczas, gdy podatnik nie jest w stanie wyodrębnić kwot, o których mowa w ust. 1. W praktyce oznacza to, iż jeżeli podatnik jest w stanie przyporządkować w sposób bezpośredni cały podatek naliczony odpowiednio czynnościom umożliwiającym odliczenie i czynnościom niedającym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wówczas rozliczenia proporcjonalnego określonego w art. 90 ust. 2 się nie stosuje." (T. Michalik, "VAT Komentarz", C.H. Beck, Warszawa 2013, s. 824).

"W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania: (i) czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i (ii) czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje - podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego, związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. (...) Podatnik w swojej działalności dążyć powinien do przypisania konkretnych wydatków i towarzyszących im kwot podatku naliczonego do określonych rodzajów sprzedaży, z którymi wydatki te są związane." (J. Zubrzycki, Leksykon VAT - tom I, Oficyna Wydawnicza UNIMEX, Wrocław 2014, s. 649).

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, Spółka otrzymuje od Kancelarii faktury dokumentujące świadczenie usług zastępstwa procesowego. Faktury te obejmują zarówno sprawy prowadzone przez Kancelarie dotyczące zarówno uprzednio wykonanych przez Spółkę Czynności opodatkowanych VAT jak i Czynności zwolnionych z VAT. Jednocześnie Spółka otrzymuje od Kancelarii załączniki do faktur wystawionych przez Kancelarie, w których wyszczególnione są czynności podejmowane przez Kancelarie (np. przygotowanie i złożenie pozwu, przygotowanie i złożenie apelacji, odpowiedzi na apelację itp.), sposób wyliczenia wynagrodzenia za zastępstwo procesowe oraz informacje dotyczące numeru sprawy i nazwy kontrahenta/dłużnika, w stosunku do którego prowadzone były przez Kancelarię sprawy w postępowaniu sądowym, administracyjnym bądź egzekucyjnym. Na podstawie tych informacji (w szczególności na podstawie nazwy kontrahenta/dłużnika oraz numeru sprawy) Spółka jest w stanie każdorazowo zidentyfikować, której umowy (uprzednio zawartej przez Spółkę z kontrahentem/dłużnikiem) dane usługi świadczone przez Kancelarię dotyczyły. Innymi słowy Spółka jest w stanie każdorazowo określić, której Czynności wykonanej przez Spółkę (opodatkowanej czy też zwolnionej z VAT) dana sprawa prowadzona przez Kancelarię dotyczyła.

Tym samym, z uwagi na możliwość obiektywnej i precyzyjnej identyfikacji (zarówno przedmiotowej, jak i kwotowej) usług nabywanych od Kancelarii, Spółka - w Jej ocenie - powinna dokonywać odrębnego określenia kwot podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie dokumentujących ich wynagrodzenie z tytułu usług świadczonych w związku z Czynnościami opodatkowanymi VAT oraz Czynnościami zwolnionymi z VAT. Konsekwentnie, Spółce będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia kwoty VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie w odniesieniu do spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami opodatkowanymi VAT. Natomiast w sytuacji, gdy podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Kancelarie dotyczy również spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami zwolnionymi VAT, Spółce nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego w tej części.

W tym miejscu Spółka powołuje wybrane pisma organów podatkowych potwierdzające jej stanowisko:

* "Wnioskodawca winien więc każdorazowo przeanalizować daną fakturę dokumentującą usługi nabyte od Kancelarii prawnej i dokonać jej kwalifikacji pod względem związku z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, zwolnionymi oraz czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu. W pierwszej kolejności obowiązkiem Wnioskodawcy jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Wnioskodawca ma zatem obowiązek odrębnego określenia z jakim rodzajem działalności, będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji." - interpretacja indywidualna wydana w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 października 2013 r., sygn. IPTPP4/443-533/13-5/BM.

* "W przedmiotowej sprawie, mając na uwadze okoliczność, iż ponoszone wydatki kosztów zastępstwa procesowego są związane z czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi z podatku od towarów i usług należy stwierdzić, iż Wnioskodawca w pierwszej kolejności jest zobowiązany przyporządkować ww. wydatki do czynności opodatkowanych lub zwolnionych a jeżeli takie przyporządkowanie jest możliwe, to Zainteresowany może odliczyć podatek naliczony tylko w takim zakresie w jakim ponoszone wydatki związane są z czynnościami opodatkowanymi." - interpretacja indywidualna wydana w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 7 grudnia 2012 r., sygn. IPTPP2/443-759/12-6/PR.

Także sądy administracyjne zajmowały się kwestią możliwości odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego przyporządkowanego do czynności dających prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony. W tym miejscu Spółka przytacza następujące orzeczenia:

* "W świetle przepisu art. 90 ust. 1 u.p.t.u. podatnik w swojej działalności ma obowiązek przypisania konkretnych wydatków i towarzyszących im kwot podatku naliczonego do określonych rodzajów czynności (sprzedaży), z którymi wydatki te są związane. Obowiązek wyodrębnienia kwot podatku przypisanych do poszczególnych rodzajów czynności ma charakter bezwzględny."- wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 marca 2007 r., sygn. III SA/Wa 1149/06,

* "Strona skarżąca ma stosować się ściśle do postanowień przepisów zawartych w art. 90 ustawy o VAT kierując się bezpośrednim związkiem zakupywanych usług z poszczególnymi rodzajami sprzedaży (...) skoro jednak strona skarżąca stwierdziła, że jest w stanie w sposób dokładny określić, w jaki sposób zakupywane usługi wiążą się ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną to okoliczność ta w pierwszej kolejności powinna być brana pod uwagę przy ustaleniu zakresu w jakim podatek naliczony przy tych usługach podlegać będzie odliczeniu (...) w przypadku zakupów, co do których podatnik nie ma wątpliwości jakiej służą sprzedaży (opodatkowanej czy zwolnionej) wprost należy określić kwoty podatku podlegające odliczeniu i należy kierować się przy tym bezpośrednim związkiem danego zakupu z poszczególnym rodzajem sprzedaży z pominięciem aspektów wykraczających poza granice tego związku." Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 listopada 2008 r., sygn. III SA/Wa 1443/08.

Reasumując, Spółka powinna dokonywać odrębnego określenia kwot podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie dotyczących Czynności opodatkowanych VAT i Czynności zwolnionych z VAT. W konsekwencji, Spółce będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia kwoty VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez Kancelarie w odniesieniu do spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami opodatkowanymi VAT, przy czym w sytuacji, gdy podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Kancelarie dotyczy spraw prowadzonych przez Kancelarie, które to sprawy są związane z wykonanymi przez Spółkę Czynnościami zwolnionymi z VAT, Spółce nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego w tej części.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie do treści art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Z powyższych przepisów wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje tylko w przypadku, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy dokonywane zakupy towarów i usług mają związek z czynnościami opodatkowanymi podatnika, tj. takimi których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Ustawa wyłącza zatem możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Podkreślić należy, iż ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

W oparciu o art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W przypadku, gdy podatnik dokonuje zakupów związanych zarówno z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, zastosowanie znajdują przepisy art. 90 ustawy.

Według art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, to zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy, proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Szczegółowe zasady obliczania proporcji przewidują przepisy art. 90 ust. 4-10 ustawy.

Z uwagi na brzmienie cytowanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy zauważyć, że obowiązkiem Wnioskodawcy w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Wnioskodawca ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji. Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną, brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi.

W odniesieniu do stosowanej metody wyodrębnienia podatku należy wskazać, że sposób wyodrębnienia kwot podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną, winien mieć charakter obiektywny, determinowany okolicznościami sprawy. Wybór metody wyodrębnienia kwot podatku naliczonego należy wyłącznie do obowiązków Wnioskodawcy. Ważne jest jedynie by przyjęta metoda stanowiła właściwe odzwierciedlenie odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami opodatkowanymi. Jednakże należy podkreślić, iż wyłącznie Wnioskodawca znający specyfikę, organizację i podział pracy w swojej jednostce jest w stanie wyodrębnić część podatku naliczonego, związaną z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu, a nie organ podatkowy w trybie interpretacji indywidualnej.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających temu podatkowi.

W sytuacji natomiast, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do proporcjonalnego rozliczenia podatku naliczonego, zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca - będący czynnym podatnikiem VAT - w ramach prowadzonej działalności wykonuje zarówno czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia VAT, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, w szczególności czynności zwolnione z VAT. Zdarzają się sytuacje, w których kontrahenci Spółki, na rzecz których Spółka wykonuje dane świadczenia (bądź czynności opodatkowane VAT bądź czynności zwolnione z VAT) lub podmioty zaangażowane w daną transakcję nie wywiązują się ze swoich zobowiązań. Wówczas Spółka zmuszona jest rozwiązywać swoje spory z kontrahentami/dłużnikami w ramach postępowania sądowego, administracyjnego czy też egzekucyjnego. W ramach prowadzonej działalności Spółka zawarła umowy o współpracy z Kancelariami prawniczymi, na podstawie których Kancelarie zobowiązały się do świadczenia na rzecz Spółki w szczególności usług tzw. zastępstwa procesowego. Zgodnie z zapisami wspomnianych umów, w przypadku prowadzenia w imieniu i na rzecz Spółki spraw w postępowaniu sądowym, administracyjnym lub egzekucyjnym wynagrodzenie za zastępstwo procesowe jest obliczane osobno dla każdej zleconej sprawy. Spółka otrzymuje od Kancelarii faktury dokumentujące świadczenie usług zastępstwa procesowego z naliczonym podatkiem VAT. Ponadto, Spółka otrzymuje od Kancelarii załączniki do faktur wystawionych przez Kancelarie, w których wyszczególnione są czynności podejmowane przez Kancelarie (np. przygotowanie i złożenie pozwu, przygotowanie i złożenie apelacji, odpowiedzi na apelację itp.), sposób wyliczenia wynagrodzenia za zastępstwo procesowe oraz informacje dotyczące numeru sprawy i nazwy kontrahenta i dłużnika, w stosunku do którego prowadzone były przez daną Kancelarię sprawy w postępowaniu sądowym, administracyjnym bądź egzekucyjnym. Na podstawie tych informacji (w szczególności na podstawie nazwy kontrahenta/dłużnika oraz numeru sprawy) Spółka jest w stanie każdorazowo zidentyfikować, której umowy (uprzednio zawartej przez Spółkę z kontrahentem i dłużnikiem) dane usługi świadczone przez Kancelarię dotyczyły. Innymi słowy Spółka jest w stanie każdorazowo określić, której czynności wykonanej przez Spółkę (opodatkowanej czy też zwolnionej z VAT) dana sprawa prowadzona przez Kancelarię dotyczyła.

Mając na uwadze opis sprawy i obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, iż skoro Wnioskodawca wykonuje czynności opodatkowane podatkiem VAT i zwolnione z tego podatku, to w pierwszej kolejności jest/będzie zobowiązany przyporządkować wydatki ponoszone na nabycie usług zastępstwa procesowego od Kancelarii prawniczych do poszczególnych rodzajów czynności tj. do czynności opodatkowanych podatkiem VAT lub zwolnionych z podatku.

Jak wynika z przedstawionych okoliczności, takie przyporządkowanie jest możliwe.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że jeżeli podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Kancelarie prawnicze jest/będzie związany z czynnościami opodatkowanymi, to Wnioskodawcy przysługuje/będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tych faktur w części związanej z czynnościami opodatkowanymi, natomiast Wnioskodawcy nie przysługuje/nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego z tych faktur w części dotyczącej działalności zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl