IPTPP2/443-108/11-4/IR - Opodatkowanie podatkiem VAT i dokumentowanie za pomocą faktur VAT usług odbioru odpadów wykonywanych w ramach zadań własnych gminy.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2011 r. (data wpływu 28 kwietnia 2011 r.), uzupełnionego pismem z dnia 18 lipca 2011 r. (data wpływu 21 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i dokumentowania za pomocą faktur usług odbioru odpadów wykonywanych w ramach zadań własnych gminy oraz statusu podatnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 28 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i dokumentowania za pomocą faktur usług odbioru odpadów wykonywanych w ramach zadań własnych gminy oraz statusu podatnika.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 lipca 2011 r. (data wpływu 21 lipca 2011 r.) o doprecyzowanie stanu faktycznego, przedstawienie własnego stanowiska oraz opłatę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podmiotem, w którym Gmina ma 100% udziałów. Przedmiotem działalności Spółki zgodnie z aktem założycielskim jest między innymi wywóz i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Spółka została utworzona przez Gminę w celu wykonywania za jej pośrednictwem zadań własnych wynikających z ustawy o samorządzie gminnym, co przewiduje art. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236) gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego w szczególności w formie samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego, oraz art. 9 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), który przewiduje, że w celu wykonywania zadań Gmina może tworzyć jednostki organizacyjne.

Uchwała z 18 czerwca 2009 r. Rady Gminy przyjęła od właścicieli nieruchomości obowiązki w zakresie wyposażenia nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów oraz obowiązki w zakresie pozbywania się odpadów, oraz ustaliła zryczałtowaną miesięczną opłatę za ich odbiór. Przyjęty obowiązek stał się zadaniem własnym Gminy wynikającym z przepisu prawa miejscowego, jakim ww. uchwała stała się po opublikowaniu jej w Dzienniku Urzędowym Województwa.

Zadanie to wykonuje Gmina za pośrednictwem Wnioskodawcy, przy czym strony nie zawierały w tej sprawie umowy cywilnoprawnej. Taką formę zlecenia zadań własnych przez Gminny Podmiot Komunalny przewiduje orzecznictwo Sądów Administracyjnych np. wyrok WSA w Warszawie z 10 listopada 2005 r. III SA/WA-2445/05 stwierdza między innymi: "Gmina wykonując zadania własne poprzez Spółkę prawa handlowego, mogłaby, co nie jest prawnie wykluczone regulować starania prawne ze Spółką uchwałami Organów Samorządowych i uchwałami zgromadzeń Wspólników Spółki. Uchwałami, które nakazują podjęcie organowi wykonawczemu Spółki określonych działań". Nadmienia się, że Spółka zobowiązana została do wykonywania ww. zadań w ramach opłat wnoszonych przez właścicieli nieruchomości, ustalonych przez Radę Gminy uchwałą z 18 czerwca 2009 r. i w okresach kwartalnym obciążą nimi Urząd Gminy bez wystawiania faktury VAT.

W piśmie z dnia 18 lipca 2011 r. (data wpływu 21 lipca 2011 r.) stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca wskazał, iż jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Do chwili obecnej wystawia faktury VAT Gminie i otrzymuje zapłatę.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka nie świadczy usług na rzecz Gminy, wykonuje jedynie zlecone i finansowane przez Gminę zadania publiczne. Odbiorcami usług są natomiast właściciele nieruchomości, z którymi Spółka się nie rozlicza. W tej sytuacji czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje, że opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. W związku z powyższym brak podstaw do wystawiania faktur VAT i strony mogą się rozliczać na podstawie innych dokumentów.

Gmina poprzez przeprowadzone referendum przyjęła zadanie odbioru i unieszkodliwiania odpadów komunalnych od mieszkańców Gminy. Jako zadanie własne zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) powołana jednostka samorządu terytorialnego wykonuje Uchwałę Rady Gminy dotyczącą odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców Gminy. Dlatego Wnioskodawca uważa, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W myśl ust. 6 powyższego artykułu, nie uznaje sie za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji, których zostały one powołane z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Unormowanie to pozostaje w zgodzie z art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1), który stwierdza, iż krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego, nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet, jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych. Wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy stanowi odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania i jako takie musi być ściśle interpretowane. Przepisy ustawy o podatku VAT nie zawierają jednoznacznej definicji pojęcia organów władzy publicznej jak i podmiotów obsługujących te organy. Spółki komunalne zapewne zaliczają się to tej kategorii podmiotów, gdyż zgodnie z ustawą z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej mogą wykonywać tylko zadania o charakterze użyteczności publicznej. W przedstawionym stanie faktycznym wykonywane zadania są zadaniami własnymi gminy. Powołany wyżej przepis art. 15 ust. 6 ustawy o VAT jak i cyt. przepis obowiązującej obecnie Dyrektywy wyłączają z opodatkowania organy podlegające prawu publicznemu, jeżeli prowadzą daną działalność jako organy publiczne, nawet wtedy, gdy pobierają z tytułu tej działalności wynagrodzenie. Czynności, w których organy te uczestniczą jako organy publiczne, to określone prawem czynności wykonywane w interesie publicznym.

Zatem czynności, w stosunku, do których organy publiczne nie są traktowane jako podatnicy, to czynności wykonywane przez nie w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych, a także czynności, do których wykonywania są uprawnione wyłącznie organy publiczne.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, należy stwierdzić, iż generalnie organy oraz urzędy publiczne są uznawane za podatników. Dotyczy to jednakże tylko tej sfery, w której faktycznie występuje konsumpcja oraz gdzie podmioty te mogą konkurować z podmiotami prawa prywatnego.

Kryterium decydującym o uznaniu organu (urzędu) władzy publicznej za podatnika VAT jest zachowywanie się nie jak organ władzy, lecz jak podmiot gospodarczy (przedsiębiorca) w stosunku do określonych transakcji lub czynności. Szczególnie jest to uzasadnione w tych przypadkach, gdzie identyczne czynności lub bardzo zbliżone czynności bądź też transakcje mogą być wykonywane przez podmioty prywatne (np. przedsiębiorców). Zatem, biorąc pod uwagę regulacje wynikające z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, wykonując czynności o charakterze publicznoprawnym w ramach sprawowanego władztwa publicznego jako urząd obsługujący organ władzy, Spółka jest wyłączona z kategorii podatników w zakresie wykonywanych czynności.

Natomiast analizując przedstawiony w sprawie stan faktyczny w zakresie działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę w związku ze świadczeniem usług w imieniu Gminy przez pryzmat przytoczonych powyżej unormowań prawnych zdaniem Wnioskodawcy stwierdzić należy, że Spółka winna zostać uznana za organ obsługujący organ władzy publicznej. Pojęcie podatnika zdefiniowane na gruncie przepisów podatku od towarów i usług obejmuje swym zakresem podmioty, które dokonują czynności podlegającej opodatkowaniu. Ustawodawca określił wskazane pojęcie na tyle szeroko, by w każdym wypadku profesjonalnej aktywności zawodowej, dokonywania czynności opodatkowanych podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie tych czynności. Charakterystyka ta pozwala na uznanie, że pojęcie podatnik na gruncie podatku od towarów i usług ma wymiar autonomiczny - niezależny, od uregulowań innych aktów normatywnych regulujących stosunki prawnopodatkowe.

Podsumowując, Wnioskodawca uważa, iż na gruncie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie ma statusu podatnika.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Gmina, w myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 ww. ustawy).

Zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej - uregulowano w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 z późn. zm.).

W oparciu o art. 2 cytowanej ustawy gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego, w szczególności w formach: zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego.

Do realizacji zadań w zakresie gospodarki komunalnej Gmina może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także może przystępować do takich spółek (art. 9 ust. 1 ustawy o gospodarce komunalnej).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca jest podmiotem, w którym Gmina ma 100% udziałów. Jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Przedmiotem działalności Spółki zgodnie z aktem założycielskim jest między innymi wywóz i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Spółka została utworzona przez Gminę w celu wykonywania za jej pośrednictwem zadań własnych wynikających z ustawy o samorządzie gminnym co przewiduje art. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej w myśl, którego gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego w szczególności w formie samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego, oraz art. 9 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, który przewiduje, że w celu wykonywania zadań Gmina może tworzyć jednostki organizacyjne.

Uchwałą z 18 czerwca 2009 r. Rady Gminy, Gmina przyjęła od właścicieli nieruchomości obowiązki w zakresie wyposażenia nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów oraz obowiązki w zakresie pozbywania się odpadów, oraz ustaliła zryczałtowaną miesięczną opłatę za ich odbiór. Przyjęty obowiązek stał się zadaniem własnym Gminy wynikającym z przepisu prawa miejscowego, jakim ww. uchwała stała się po opublikowaniu jej w Dzienniku Urzędowym.

Zadanie to wykonuje Gmina za pośrednictwem Spółki, przy czym strony nie zawierały w tej sprawie umowy cywilnoprawnej. Spółka zobowiązana została do wykonywania ww. zadań w ramach opłat wnoszonych przez właścicieli nieruchomości, ustalonych przez Radę Gminy uchwałą z 18 czerwca 2009 r. i w okresach kwartalnym obciążą nimi Urząd Gminy bez wystawiania faktury VAT. Z kolei w piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że do chwili obecnej wystawia faktury VAT Gminie i otrzymuje zapłatę.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy i opis stanu faktycznego przedstawiony we wniosku, należy stwierdzić, iż przedstawiona we wniosku sytuacja nosi znamiona odpłatnego świadczenia usług, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka co prawda wykonuje czynności związane z realizacją zadań własnych Gminy w zakresie gospodarki komunalnej na podstawie powierzenia, ale wykonuje te czynności jako odrębny podmiot posiadający status podatnika VAT, za które to usługi otrzymuje wynagrodzenie. Wnioskodawca mimo, iż wykonuje czynności w zakresie odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości, w imieniu jednostki samorządu terytorialnego, to jednak sam nie wchodzi w skład administracji samorządowej, lecz prowadzi niezależną działalność gospodarczą.

Zaznaczenia wymaga, iż Wnioskodawca jest Spółką, będącą odrębnym od Gminy podmiotem posiadającym osobowość prawną, zatem nie jest adresatem normy prawnej zawartej w art. 15 ust. 6 ustawy. W związku z powyższym nie może korzystać z wyłączenia z opodatkowania, które dotyczy ściśle określonych podmiotów tj. organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy.

Wobec tego, dla prawidłowego zastosowania stawki podatku od towarów i usług lub zwolnienia od tego podatku, należy stosować przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych w tym zakresie na zasadach ogólnych.

W oparciu o art. 106 ust. 1 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Przez sprzedaż, według art. 2 pkt 22 ustawy, rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur VAT uregulowane zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360).

W myśl § 4 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia, zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".

Reasumując, Wnioskodawca w zakresie wykonywania na podstawie powierzenia czynności związanych z realizacją zadań własnych Gminy dotyczących gospodarki komunalnej, działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, a wykonywane czynności spełniają definicję świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, dlatego też podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji powyższego ww. czynności winny być udokumentowane fakturą VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.