IPTPP1/443-852/11-3/MW - Możliwość zwolnienia od podatku od towarów i usług realizowanych za wynagrodzeniem świadczeń refinansowania zobowiązań, w ramach których spółka restrukturyzuje zobowiązanie dłużnika poprzez przystąpienie do długu, spłatę zadłużenia na rzecz wierzyciela oraz rozłożenie płatności dłużnika na raty.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 4 października 2011 r. (data wpływu 6 października 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT realizowanych za wynagrodzeniem świadczeń refinansowania zobowiązań, w ramach których Spółka restrukturyzuje Dłużnikowi jego zobowiązanie poprzez przystąpienie do długu, spłatę zadłużenia na rzecz Wierzyciela oraz rozłożenie płatności Dłużnikowi na raty - jest prawidłowe.

W dniu 6 października 2011 r. do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie;

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Spółka), będący czynnym podatnikiem VAT, jest przedsiębiorcą wyspecjalizowanym w oferowaniu produktów i usług o charakterze finansowym dla podmiotów działających na rynku medycznym. W ramach prowadzonej działalności finansowej Spółka zawiera transakcje z kontrahentami (dalej: Dłużnik) polegające na zapewnieniu finansowania ich zobowiązań wobec dostawców produktów i usług (dalej: Wierzyciel) - przy czym należności główne Dłużników wobec Wierzycieli mogą być przeterminowane. Spółka świadczy usługi finansowe na rzecz Dłużników poprzez restrukturyzację ich zadłużenia polegające na przystąpieniu do ich długu i spłatę zadłużenia na rzecz Wierzycieli.

Dłużnik, co do zasady, nie jest w stanie wywiązać się z warunków umowy wobec Wierzycieli zarówno co do terminów płatności, jak też co do wysokości poszczególnych rat płatności. Przyczyną tego jest zazwyczaj brak zdolności finansowej. W celu umożliwienia Dłużnikom spłaty długu, Spółka zawiera z Dłużnikiem umowę refinansowania zobowiązań.

Na podstawie zawartej z Dłużnikiem umowy Spółka zobowiązuje się do zrestrukturyzowania zadłużenia określonego w umowie poprzez przystąpienie do długu i spłatę zadłużenia na rzecz Wierzyciela. Z dniem zawarcia umowy Spółka staje się, co do zasady, dłużnikiem solidarnym Wierzyciela. Dodatkowo na podstawie umowy Spółka dokonuje ustalenia z Dłużnikiem warunków spłaty całkowitego zadłużenia w taki sposób, aby uwzględnić jego obniżoną zdolność finansową. Wierzyciel nie jest stroną umowy i nie bierze w żaden sposób udziału w transakcji. Otrzymuje jedynie środki finansowe od Spółki na skutek zawartej z Dłużnikiem umowy. Transakcja finansowa polega na przystąpieniu do długu, spłacie za Dłużnika zadłużenia i rozłożeniu zobowiązania Dłużnika na raty przy odpowiednim wydłużeniu terminu spłaty takiego długu. Takie finansowanie zadłużenia pozwala Dłużnikom na wywiązanie się z nowych warunków płatności. Dzięki działaniu Spółki Dłużnik odzyskuje zdolność finansową. Jednakże w przypadku, kiedy Dłużnik nie będzie wywiązywał się z realizacji nowych warunków spłaty zadłużenia, Spółka zastrzega sobie prawo do naliczania odsetek z tytułu nieterminowej płatności.

Przystąpienie do długu oraz spłata zobowiązania jest zatem istotnym elementem świadczenia usługi finansowej na rzecz Dłużnika. Opisywana relacja dotyczy Spółki oraz Dłużnika (Wierzyciel otrzymuje należną mu zapłatę). Istotą prawną i gospodarczą jest zatem usługa restrukturyzacji zadłużenia na rzecz Dłużnika, której poprzedzającym elementem jest przystąpienie do długu i spłata zobowiązania za Dłużnika.

Spółka finansuje Dłużnikowi jego zobowiązanie własnymi środkami z zachowaniem odpowiednio odroczonych terminów płatności.

Z tytułu opisanej powyżej restrukturyzacji zadłużenia, Spółka zastrzega sobie od Dłużników wynagrodzenie, które w zależności od okoliczności może przybierać następujące formy:

* wynagrodzenie odsetkowe;

* wynagrodzenie w formie prowizji.

Oczekiwanym skutkiem przedmiotowej transakcji jest odzyskanie przez Dłużników zdolności finansowej, dzięki czemu są oni w stanie nie tylko wywiązywać się względem Spółki, ale mogą wręcz zaciągać inne zobowiązania - co nie byłoby możliwe bez restrukturyzacji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionej sytuacji realizowane za wynagrodzeniem świadczenie refinansowania zobowiązań, w ramach którego Spółka restrukturyzuje Dłużnikowi jego zobowiązanie poprzez przystąpienie do długu, spłatę zadłużenia na rzecz Wierzyciela oraz rozłożenie płatności Dłużnikowi na raty, stanowi usługę zwolnioną z podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana transakcja refinansowania zobowiązań Dłużnika polegająca na przystąpieniu do długu, spłacie zadłużenia na rzecz Wierzyciela oraz rozłożeniu płatności Dłużnikowi na raty, w związku z którą Spółka otrzymuje wynagrodzenie za zrealizowane na rzecz Dłużnika świadczenie, podlega przedmiotowemu zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami tego podatku są w szczególności osoby prawne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne i rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania w sposób częstotliwy.

Mając na uwadze powyższe oraz fakt, iż czynność polegająca na zapewnieniu finansowania zobowiązania Dłużnika przez Spółkę, w związku z którą Spółka przystępuje do długu Dłużnika, spłaca zadłużenie na rzecz Wierzyciela oraz rozkłada Dłużnikowi płatność na raty i w związku, z którą otrzymuje wynagrodzenie, wykonywana jest przez Spółkę (jako podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w ocenie Spółki czynność taka będzie podlegała przepisom ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega w szczególności odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Jak stanowi natomiast art. 8 ust. 1 powołanej ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Omawiana transakcja refinansowania zobowiązań Dłużnika nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu przepisów o VAT. Zatem w opinii Spółki, omawianą czynność, w związku z którą Spółka otrzymuje wynagrodzenie, należy traktować jako odpłatne świadczenie usług dokonywane przez Spółkę.

Należy podkreślić, iż to Spółka jako finansujący/restrukturyzujący zadłużenie dokonuje na rzecz Dłużnika świadczenia o charakterze odpłatnym. Dłużnik korzystając z oferty Spółki zapewnia sobie finansowanie, co z perspektywy jego potrzeb jest kluczowym aspektem warunkującym przystąpienie do współpracy ze Spółką. W omawianym przypadku Dłużnik jest podmiotem "poszukującym" odpowiedniego świadczenia, tj. w szczególności zapewnienia płynności finansowej. Usługodawcą zaś jest Spółka, która za swoją usługę (realizowane na rzecz Dłużnika świadczenie polegające na zapewnieniu finansowania/restrukturyzowania zadłużenia tj. na przystąpieniu do długu, spłacie zadłużenia na rzecz Wierzyciela oraz rozłożeniu Dłużnikowi płatności na raty) otrzymuje ustalone wcześniej wynagrodzenie (bądź w postaci prowizji bądź w postaci odsetek). Należy przy tym podkreślić, iż kluczowym świadczeniem, jakie uzyskuje Dłużnik (i jakiego jak wspomniano, poszukuje przystępując do umowy ze Spółką) i nadrzędnym celem usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Dłużnika, jest zapewnienie finansowania oraz odroczenie Dłużnikowi terminów płatności zadłużenia lub rozłożenie płatności na raty co jest de facto pewnym rodzajem pożyczki. Wprawdzie świadczenie to nie wiąże się z wypłatą przez Spółkę środków pieniężnych bezpośrednio Dłużnikowi, ale w efekcie tej usługi Spółka sama angażuje swoje środki pieniężne w taki sposób, ze Dłużnik nie jest zmuszony do ich wyłożenia.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych (...). Zgodnie natomiast z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT zwolnieniu podlegają także m.in. usługi/transakcje w zakresie długów (oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług).

Spółka pragnie podkreślić, iż wspomniane powyżej przepisy dotyczące zwolnień transakcji finansowych z VAT wprowadzone od 1 stycznia 2011 r. odpowiadają co do zasady przepisom Dyrektywy 112/2006 (dalej: Dyrektywa). Podkreślenia wymaga również fakt, iż według utrwalonej linii orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), "te zwolnienia stanowią niezależne koncepcje prawa wspólnotowego, których celem jest unikanie rozbieżności w stosowaniu systemu VAT w różnych Państwach Członkowskich" (por. Jerzy Martini, Łukasz Karpiesiuk "VAT w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości" str. 342). Dodatkowo z orzecznictwa TSUE wyraźnie wynika, że mając na uwadze cel realizowany przez wspólny system VAT, jakim jest zapewnienie pewności obrotu prawnego oraz prawidłowego i bezpośredniego zastosowania zwolnień przewidzianych w Dyrektywie konieczne jest uwzględnienie, poza przypadkami wyjątkowymi, obiektywnego charakteru danej transakcji.

Zdaniem Spółki obiektywnie rzecz biorąc analizowana usługa świadczona przez Spółkę zbliżona jest swym charakterem do udzielenia swoistego rodzaju pożyczki. Opisana w zdarzeniu przyszłym transakcja polega bowiem na przystąpieniu do długu, spłacie za Dłużnika zadłużenia i rozłożeniu zadłużenia na raty oraz wydłużeniu terminu spłaty długu. Jak wskazano powyżej nadrzędnym celem usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Dłużnika, jest więc zapewnienie finansowania oraz odroczenie Dłużnikowi terminów płatności zadłużenia lub rozłożenie płatności na raty co de facto jest pewnego rodzaju pożyczką.

Takie finansowanie/restrukturyzacja zadłużenia pozwala Dłużnikom na wywiązanie się z nowych warunków płatności. Dzięki działaniu Spółki (rozłożeniu płatności wobec Spółki na raty) Dłużnik odzyskuje zdolność finansową. Celem omawianej transakcji jest zatem doprowadzenie do sytuacji, w której za wynagrodzeniem Spółka dokonuje restrukturyzacji zadłużenia Dłużnika w taki sposób, aby Dłużnicy ci byli w stanie wywiązać się z nowych warunków płatności.

Ponadto należy wskazać, iż usługi finansowe mogą korzystać ze zwolnienia z VAT pod warunkiem, ze wpływają na sytuacje prawną i finansową strony transakcji. Zgodnie z wyrokiem TSUE z dnia 28 października 2010 r. w sprawie C-175/09 Trybunał orzekł w odniesieniu do różnych zwolnień ustanowionych w Dyrektywie, iż aby móc zaklasyfikować daną transakcję jako czynność zwolnioną z VAT, transakcja taka powinna wypełniać szczególne i istotne funkcje usługi opisanej w przepisach Dyrektywy. Spółka pragnie przy tym podkreślić, iż wskutek świadczonej przez nią usługi sytuacja finansowa Dłużnika ulega polepszeniu - Spółka bowiem zapewnia Dłużnikowi finansowanie (poprzez przystąpienie do długu, spłatę zadłużenia na rzecz Wierzyciela) i odzyskanie płynności finansowej oraz spłatę zadłużenia w dogodnych dla Dłużnika ratach. Skutkiem omawianej transakcji jest zatem odzyskanie przez Dłużników zdolności finansowej, dzięki czemu są oni w stanie nie tylko wywiązywać się ze zobowiązań względem Spółki, ale mogą wręcz zaciągać inne zobowiązania - co nie byłoby możliwe bez omawianej restrukturyzacji.

W związku z powyższym zdaniem Spółki omawiana transakcja jako usługa stricte finansowa, mająca na celu udzielenie niejako pożyczki Dłużnikowi / zapewnienie finansowania i poprawę kondycji finansowej Dłużnika, podlega zwolnieniu z VAT.

Reasumując, Spółka stoi na stanowisku, iż transakcja refinansowania zobowiązań świadczona na rzecz Dłużnika przez Spółkę (w ramach której Spółka restrukturyzuje Dłużnikowi jego zobowiązanie poprzez przystąpienie do długu, spłatę zadłużenia na rzecz Wierzyciela oraz rozłożenie płatności Dłużnikowi na raty) w związku z którą Spółka otrzymuje wynagrodzenie, podlega przedmiotowemu zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.

Na marginesie Spółka pragnie poinformować, iż podobne zagadnienia tj.:

były przedmiotem rozstrzygnięć przez Ministra Finansów (IPTPP2/443-66/11-3/BM z dnia 22 lipca 2011 r., IPTPP2/443-66/11-4/BM z dnia 22 lipca 2011 r., IPTPP2/443-66/11-5/BM z dnia 22 lipca 2011 r., IPTPP2/443-66/11-6/BM z dnia 22 lipca 2011 r.) na gruncie przepisów o VAT obowiązujących od 1 stycznia 2011 r.

Opisywane we wspomnianych interpretacjach transakcje oparte były na art. 518 k.c. i wstąpieniu Spółki w prawa zaspokojonego Wierzyciela a w obecnie analizowanych transakcjach Spółka przystępuje do długu i na podstawie art. 376 k.c. żąda zwrotu od Dłużnika. Należy podkreślić, iż Spółka posiada interpretację podatkową, w powyższym zakresie wydaną na podstawie przepisów o VAT obowiązujących od 1 stycznia 2011 r. Niemniej Spółka pragnie potwierdzić swoje stanowisko z uwagi na zmianę podstawy prawnej transakcji.

Dodatkowo, Spółka pragnie podkreślić, że w interpretacji z dnia 22 lipca 2011 r. IPTPP2/443-66/11-3/BM oraz interpretacji IPTPP2/443-66/11-4/BM Minister Finansów przychylił się do stanowiska Spółki, iż przedmiotowa usługa jest przedmiotowo zwolniona w podatku VAT.

Organ podatkowy uznał, że " (...) istnieją liczne podobieństwa pomiędzy przedmiotową usługą a usługą udzielania pożyczki. Jak słusznie zauważyła Spółka, wprawdzie usługa ta nie wiąże się z przeniesieniem własności, wydaniem środków pieniężnych bezpośrednio Dłużnikowi, ale w jej efekcie Wnioskodawca sam angażuje swoje środki pieniężne w taki sposób, że Dłużnik nie jest zmuszony do ich jednorazowego wyłożenia. Ponadto, Spółka stosuje instrumenty finansowe charakterystyczne dla usług tego rodzaju, polegające na odroczeniu terminów płatności zadłużenia lub rozłożeniu płatności długu na raty".

W podsumowaniu do niniejszych interpretacji Minister Finansów wskazał, że: "Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, iż w niniejszej sytuacji realizowane za wynagrodzeniem świadczenie, w ramach którego Spółka restrukturyzuje Dłużnikowi jego zobowiązanie poprzez przejście obowiązku spłaty długu, spłatę zadłużenia na rzecz Wierzyciela oraz rozłożenie płatności Dłużnikowi na raty, stanowi usługę zaliczaną do usług pośrednictwa finansowego, korzystającą ze zwolnienia od podatku, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy".

W interpretacji z dnia 22 lipca 2011 r. Minister Finansów przychylił się do stanowiska Spółki, zgodnie z którym momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT (momentem kiedy należy rozliczyć i wykazać przedmiotową transakcję dla celów VAT) jest każdorazowo moment otrzymania przez Spółkę wynagrodzenia (zarówno w postaci prowizji, jak i odsetek), bądź moment upływu terminu płatności (moment wymagalności) wspomnianego wynagrodzenia, w zależności od tego, który z tych momentów nastąpi wcześniej. Ewentualne wcześniejsze wystawienie faktury dokumentującej wykonywane usługi spowoduje konieczność ujęcia przedmiotowej transakcji z chwilą jej wystawienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej zwolnienia z podatku VAT realizowanych za wynagrodzeniem świadczeń refinansowania zobowiązań, w ramach których Spółka restrukturyzuje Dłużnikowi jego zobowiązanie poprzez przystąpienie do długu, spłatę zadłużenia na rzecz Wierzyciela oraz rozłożenie płatności Dłużnikowi na raty (zdarzenie przyszłe), z kolei w zakresie zaistniałego stanu faktycznego wydano interpretację nr IPTPP2/443-852/11-2/MW. Natomiast kwestia dotycząca momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia ww. usług została rozstrzygnięta w interpretacji nr IPTPP2/443-852/11-4/MW (zaistniały stan faktyczny) i nr IPTPP2/443-852/11-5/MW (zdarzenie przyszłe).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.