IPTPP1/443-147/14-2/IG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2014 r. (data wpływu 27 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania podatkiem VAT ustanowienia nieodpłatnej służebności przesyłu - jest prawidłowe.

W dniu 27 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku obowiązku opodatkowania podatkiem VAT ustanowienia nieodpłatnej służebności przesyłu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia Mieszkaniowa na mocy porozumienia z dnia 13 lutego 2014 r. ustanowiła na rzecz Sp. z o.o. ograniczone prawo rzeczowe (służebność przesyłu), polegające na tym, iż wyżej wymieniona Spółka będzie mogła nieodpłatnie i bezterminowo korzystać z nieruchomości obciążonej, której właścicielem jest Spółdzielnia Mieszkaniowa.

Nieodpłatna służebność gruntowa ustanowiona została w celu dostępu do istniejącego kanału sanitarnego oraz planowanego odejścia bocznego kanalizacji sanitarnej jak również wykonywania czynności związanych z przeprowadzaniem konserwacji, remontów oraz usuwania awarii z obowiązkiem każdorazowego przywrócenia stanu terenu obciążonego służebnością przesyłu do stanu pierwotnego nieruchomości wraz z naniesieniami na koszt właściciela urządzeń, to jest Spółki.

Ustanowienie służebności przesyłu nastąpi w formie aktu notarialnego z wpisem w dziale III księgi wieczystej prowadzonej dla działki obciążonej.

Na życzenie Spółki została określona szacunkowa wartość ograniczonego prawa rzeczowego przedmiotowej służebności przesyłu, o której mowa powyżej na kwotę 587,50 zł (słownie: pięćset osiemdziesiąt siedem złotych i 50/100).

Wskazania wymaga, iż Spółdzielni Mieszkaniowej nie przysługuje żadne roszczenie, co do kwoty wyżej wymienionej z uwagi na fakt, iż strony postanowiły w podpisanym porozumieniu, że służebność będzie nieodpłatna.

Na uwagę zasługuje fakt, iż przedmiotem działalności Spółdzielni jest zaspakajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin, zamieszkujących w nieruchomościach zarządzanych przez Spółdzielnię, jak również zaspokajanie potrzeb gospodarczych. W związku z powyższym ustanowienie na rzecz Spółki służebności przesyłu jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą Spółdzielni.

Mając na uwadze opisaną powyżej sytuację, zachodzi pytanie czy ustanowienie nieodpłatnej służebności przesyłu przez Spółdzielnię, jako podatnika podatku od towarów i usług stanowi podstawy do opodatkowania tej czynności podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy ustanowienie nieodpłatnej służebności przesyłu przez Spółdzielnię jako podatnika podatku od towarów i usług stanowi podstawę do opodatkowania tej czynności podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, ustanowienie służebności przesyłu jest związane z prowadzoną działalnością Spółdzielni i tym samym nie jest usługą odpłatną w rozumieniu przepisów art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym nie podlega wyżej wymienionemu podatkowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl zapisów art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, o czym stanowi art. 2 pkt 6 ustawy.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7,

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, ze dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów - w art. 7 ust. 2 oraz w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ustawy.

I tak, na mocy art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższego przepisu wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

* w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

* w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy uznać za odpłatne świadczenie usług, a zatem za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono dokonane do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz Wnioskodawcy musiało przysługiwać, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Analizując natomiast treść powołanego art. 8 ust. 2 pkt 2 zauważyć należy, że dla ustalenia czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jest jednak od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Podkreślić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega nieodpłatne świadczenie usług (inne niż wskazane w pkt 1) na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika, bez względu na to czy podatnikowi przysługiwało, czy też nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku.

Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W przedmiotowej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest ustalenie, czy ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego tj. nieodpłatnej służebności przesyłu podlega, czy też nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Instytucja służebności przesyłu uregulowana została w art. 305¹ - 305⁴ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W świetle art. 305¹ tej ustawy, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 3052 § 1 ustawy - Kodeks cywilny). Zgodnie z art. 305² § 2 tej ustawy, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Służebność przesyłu to rodzaj służebności gruntowej, o czym przesądza art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Z kolei pojęcie służebności gruntowej zdefiniowane zostało w art. 285 § 1 ustawy - Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.

Z powyższego wynika, że ustanowienie służebności przesyłu (jako rodzaju służebności gruntowej) wiąże się ze zobowiązaniem właściciela gruntu do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca ustanowił na rzecz Sp. z o.o. ograniczone prawo rzeczowe (służebność przesyłu), polegające na tym, iż wyżej wymieniona Spółka będzie mogła nieodpłatnie i bezterminowo korzystać z nieruchomości, której właścicielem jest Zainteresowany. Nieodpłatna służebność gruntowa ustanowiona została w celu dostępu do istniejącego kanału sanitarnego oraz planowanego odejścia bocznego kanalizacji sanitarnej jak również wykonywania czynności związanych z przeprowadzaniem konserwacji, remontów oraz usuwania awarii z obowiązkiem każdorazowego przywrócenia stanu terenu obciążonego służebnością przesyłu do stanu pierwotnego nieruchomości wraz z naniesieniami na koszt właściciela urządzeń, to jest Spółki. Ustanowienie służebności przesyłu nastąpi w formie aktu notarialnego z wpisem w księdze wieczystej. Ponieważ przedmiotem działalności Zainteresowanego jest zaspakajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin, zamieszkujących w nieruchomościach zarządzanych przez Wnioskodawcę, jak również zaspokajanie potrzeb gospodarczych, tym samym ustanowienie na rzecz Spółki służebności przesyłu jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą Zainteresowanego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy wskazać należy, że ustanowienie służebności przesyłu stanowi świadczenie usług. Przy czym czynność ta w rozpatrywanej sprawie jest nieodpłatna. Aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy, musi ono służyć celom innym niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy. Natomiast - jak wskazał Wnioskodawca - ustanowienie na rzecz Spółki z o.o. służebności przesyłu jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą Zainteresowanego. Zatem w przedmiotowej sprawie nie zostaną spełnione warunki określone w art. 8 ust. 2 ustawy i nieodpłatne ustanowienie służebności przesyłu przez Wnioskodawcę nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.