IPTPB3/423-25/14-4/GG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2014 r. (data wpływu 24 stycznia 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 kwietnia 2014 r. (data wpływu 23 kwietnia 2014 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodu z tytułu:

* umorzonych przez sąd zobowiązań wynikających z zatwierdzonej listy wierzytelności,

* zobowiązań nieujętych na liście wierzytelności,

* nieumorzonych przez sąd zobowiązań ujętych na liście wierzytelności,

- jest prawidłowe.

W dniu 24 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych.

Z uwagi na braki wniosku, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), pismem z dnia 27 marca 2014 r., nr IPTPB3/423-25/14-2/MF (doręczonym w dniu 14 kwietnia 2014 r.), wezwał Wnioskodawcę do jego uzupełnienia, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

W odpowiedzi na ww. wezwanie, dnia 23 kwietnia 2014 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (nadane w dniu 17 kwietnia 2014 r.). W dniu 22 kwietnia 2014 r. uiszczono brakującą opłatę.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka od 2000 r. znajduje się w upadłości likwidacyjnej. Niebawem nastąpi sporządzenie ostatecznego podziału funduszów masy oraz orzeczenia sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego. Spółka zaspokoiła wierzytelności objęte kategorią I i II. Pozostały jeszcze do spłaty zobowiązania z dalszych kategorii, na spłatę których nie starczy Syndykowi środków zgromadzonych na rachunku bankowym po sprzedaży majątku. Sąd może umorzyć niespłacone zobowiązania objęte listą wierzytelności (zgodnie z art. 265 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze - Dz. U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535), bądź zakończyć postępowanie upadłościowe nie umarzając ich.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca udzielił informacji, że Spółka ma zobowiązania wobec wierzycieli, które nie zostały ujęte na liście wierzytelności. Zobowiązania te powstały z tytułu dostaw towarów - należność główna z dnia 28 października 1998 r. oraz odsetki od 31 grudnia 1998 r. i należność główna z dnia 3 grudnia 2003 r. Spółka podała, że zobowiązania te nie uległy przedawnieniu.

Zobowiązania pozostałe do spłaty, na których zaspokojenie nie wystarczy Syndykowi środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym po sprzedaży majątku to:

* składki na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - należność główna od lipca 1998 r. do lipca 2000 r., odsetki do lipca 2000 r.

* zobowiązanie z tytułu użytkowania wieczystego działek Skarbu Państwa za 1999 r. i za 2000 r. oraz odsetki do lipca 2000 r. (Starostwo Powiatowe),

* zobowiązanie z tytułu opłat za pobór wody i odprowadzenie ścieków za 1998 r., 1999 r. i za 2000 r. (Urząd Wojewódzki),

* zobowiązanie z tytułu składek ZUS od wypłaconych wynagrodzeń pracowniczych od października 1998 r. do lipca 2000 r., odsetki od lipca 1999 r. do lipca 2000 r.,

* zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości za: 1997 r., 1998 r., 1999 r., 2000 r. (od stycznia do lipca), odsetki na 28 lipca 2000 r. (Urząd Gminy),

* zobowiązanie z tytułu zaciągniętych pożyczek z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na wypłaty wynagrodzeń pracowniczych - 30 września 1999 r.

* zobowiązanie z tytułu niewypłaconych ekwiwalentów za odzież pracownikom - czerwiec 2000 r.,

* zobowiązanie z tytułu dostaw towarów i usług - rok: 1998, 1999 (od stycznia do lipca), 2000.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy umorzone przez sąd zobowiązania wynikające z zatwierdzonej listy wierzytelności należy zaliczyć do przychodów podatkowych.

2. Czy zobowiązania nieujęte na liście wierzytelności (wierzyciel nie zgłosił ich do sądu) należy w dniu wydania postanowienia sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego zaliczyć do przychodów podatkowych.

3. Czy zobowiązania, które były ujęte na liście wierzytelności zatwierdzonej przez sąd (jednak nie zostały przez sąd umorzone mimo zakończenia postępowania upadłościowego) należy zaliczyć do przychodów podatkowych.

Zdaniem Wnioskodawcy (po uzupełnieniu wniosku),

Ad. 1.

Umorzone przez sąd zobowiązania stanowią przychody podatkowe. Według Wnioskodawcy, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych umorzone zobowiązania należy zaliczyć do przychodów podatkowych.

Ad. 2

Zobowiązania, które nie zostały zgłoszone przez wierzycieli do sądu (a figurują w księgach), nie powinny być zaliczone do przychodów podatkowych.

Ad. 3

Jeśli zobowiązania nie zostaną umorzone przez sąd, a postępowanie upadłościowe zostanie zakończone, to kwota wynikająca z niezaspokojonych zobowiązań nie powinna stanowić przychodów podatkowych, ponieważ wierzyciel po zakończeniu postępowania upadłościowego ma prawo prowadzić egzekucję przeciwko Spółce. Ponadto zobowiązania te nie będą zobowiązaniami umorzonymi ani przedawnionymi, o których mówi art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) nie definiują pojęcia przychodu, określają natomiast, co w szczególności stanowi przychód w rozumieniu tych przepisów.

Wymienione w art. 12 ust. 1 tej ustawy kategorie uznane za przychód nie wyczerpują wszystkich kategorii, jakie mogą stanowić przychód dla potrzeb podatku dochodowego od osób prawnych i tworzą tym samym katalog otwarty.

Przychodem są wszelkie przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne, powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego, z uwzględnieniem wyłączeń z przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Otrzymanymi pieniędzmi lub wartościami pieniężnymi są zatem, w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 omawianej ustawy tylko takie wartości, które powiększają aktywa majątkowe podatnika, a więc takie, którymi może on rozporządzać jak własnymi.

A zatem, o powstaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych można mówić tylko wówczas, gdy podatnik osiąga trwałą korzyść w postaci zwiększenia stanu jego aktywów lub zmniejszenia stanu pasywów.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ww. ustawy, przychodem jest również wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 i 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Natomiast przepis art. 12 ust. 4 pkt 8 ww. ustawy stanowi, że do przychodów nie zalicza się kwot stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także z tytułu pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z:

W przytoczonych regulacjach ustawodawca używa w odniesieniu do wymienionych w nich kategorii przychodów m.in. terminu umorzone zobowiązania. Jednakże pojęcie to w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie zostało zdefiniowane. "Umorzyć", wg Małego Słownika Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999), oznacza "zmniejszyć lub zlikwidować zobowiązanie pieniężne uzyskując zrzeczenie się należności przez wierzyciela lub spłacając stopniowo dług. Umorzyć dług. Umorzyć podatek, należność".

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, Spółka od 2000 r. znajduje się w upadłości likwidacyjnej. Spółka zaspokoiła wierzytelności objęte kategorią I i II. Pozostały jeszcze do spłaty zobowiązania z dalszych kategorii, na spłatę których nie starczy Syndykowi środków zgromadzonych na rachunku bankowym po sprzedaży majątku. Sąd może umorzyć niespłacone zobowiązania objęte listą wierzytelności, bądź zakończyć postępowanie upadłościowe nie umarzając ich. Spółka ma zobowiązania wobec wierzycieli, które nie zostały ujęte na liście wierzytelności. Spółka podaje, że zobowiązania te nie uległy przedawnieniu.

W oparciu o art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik przyjmuje zwolnienie. Zatem skutkiem umorzenia jest zmniejszenie lub zlikwidowanie w całości lub części zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. W przypadku takiego zrzeczenia się wierzyciela, dłużnik nie jest już zobowiązany do spełnienia świadczenia, tym samym, po stronie dłużnika powstaje przysporzenie w jego majątku, gdyż ze zobowiązania jakie miał względem wierzyciela został zwolniony.

Innymi słowy, umorzenie zobowiązania rozumiane jest jako zwolnienie z długu, które powoduje powstanie u dłużnika przychodu podatkowego (art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl cyt. wyżej art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się dwa elementy: oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania i akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.

W świetle powyższego, wartość umorzonych przez sąd zobowiązań wynikających z zatwierdzonej listy wierzytelności, zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy zaliczyć do przychodów podatkowych.

A contrario, zobowiązania nieujęte na liście wierzytelności (wierzyciel nie zgłosił ich do sądu) oraz zobowiązania, które były ujęte na liście wierzytelności zatwierdzonej przez sąd (jednak nie zostały przez sąd umorzone mimo zakończenia postępowania upadłościowego) nie stanowią przychodów podatkowych.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.