IPTPB2/436-69/11-5/KK - Określenie skutków podatkowych w ujęciu ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych sprzedaży przez bank wierzytelności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 23 listopada 2011 r. (data wpływu 25 listopada 2011 r.), uzupełnionego pismem z dnia 22 lutego 2012 r. (data wpływu 27 lutego 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 25 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od towarów i usług.

W związku ze stwierdzeniem braków formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), pismem z dnia 14 lutego 2012 r., Nr IPTPB2/436-69/11-2/k.k., Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia tego pisma.

Wezwanie wysłano w dniu 14 lutego 2012 r. i doręczone zostało w dniu 17 lutego 2012 r. W dniu 27 lutego 2012 r. do tut. Organu wpłynęła odpowiedź złożona na piśmie z dnia 22 lutego 2012 r. (data nadania 23 lutego 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, udziela kredytów i pożyczek m.in. klientom indywidualnym nieprowadzącym działalności gospodarczej, jak i podmiotom gospodarczym. Z tytułu udzielonych kredytów, Bank posiada znaczną liczbę wierzytelności, w tym wierzytelności o niskiej jakości (w szczególności wierzytelności niespłacone terminowo, w stosunku do których Bank podejmował lub podejmuje czynności windykacyjne).

Wierzytelności z poszczególnych umów kredytowych zawartych z Bankiem przez danego klienta (wierzytelności kredytowe) składają się, co do zasady z wierzytelności głównej oraz praw ubocznych, tj. w szczególności odsetek oraz kosztów windykacji.

Bank rozważa obecnie sprzedaż wybranych wymagalnych wierzytelności kredytowych z tytułu wypowiedzianych umów kredytowych, przede wszystkim wierzytelności niespłacanych terminowo po cenie niższej od ich wartości nominalnej. Wierzytelności stanowiące przedmiot sprzedaży są wierzytelnościami własnymi Banku, tj. wierzytelnościami powstałymi w ramach prowadzonej przez Niego działalności kredytowej, zgodnie z przepisami Prawa bankowego. Z prawnego punktu widzenia zbycie będzie miało formę cesji wierzytelności, w której nabywca występuje jako cesjonariusz, zaś Bank jako cedent.

Na tym etapie nabywca wierzytelności nie jest jeszcze znany i zostanie wybrany w toku trybu publicznego zaproszenia do rokowań w drodze wyboru najkorzystniejszej oferty zakupu na podstawie art. 38 ustawy z dnia 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1993 r. Nr 18, poz. 82 z późn. zm.).

Wnioskodawca nie wyklucza sprzedaży wierzytelności podmiotom, których przedmiotem działalności będzie m.in. obrót wierzytelnościami, czy też ściąganie długów. Bank i potencjalni nabywcy nie będą podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 32 ustawy o VAT.

Co do zasady, przedmiotem sprzedaży będzie cała wierzytelność kredytowa od danego klienta, tj. oprócz wierzytelności z tytułu kwoty nominalnej udzielonych kredytów, przedmiotem sprzedaży będą również wierzytelności akcesoryjne z nią związane, w szczególności wierzytelności odsetkowe (stanowiące odrębne prawa majątkowe).

Wśród wierzytelności objętych sprzedażą mogą się w nim znaleźć również wierzytelności zabezpieczone. W takiej sytuacji, ustanowione na wierzytelności zabezpieczenie również, co do zasady, przejdzie na nabywcę.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 22 lutego 2012 r. Wnioskodawca wskazał, że:

W przedstawionym stanie faktycznym Bank uważa, że czynność sprzedaży wierzytelności własnej podmiotowi, który nie będzie świadczył dalszych usług na rzecz Banku związanych z wierzytelnością nie będzie podlegała obowiązkowi zapłaty podatku VAT przez zbywcę.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie Nr 2 wniosku. W zakresie podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji sprzedaży wierzytelności przez Bank, który w przypadku tej transakcji nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, wystąpi obowiązek zapłaty I% podatku od czynności cywilnoprawnych przez nabywcę.

Cesja wierzytelności, w związku z nieobjęciem jej przepisami o VAT (przy uznaniu, iż sprzedaż wierzytelności nie jest usługą i nie podlega podatkowi VAT), jest obciążona podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jako sprzedaż praw majątkowych.

Podatek od czynności cywilnoprawnych będzie również należny w sytuacji, gdy sprzedaż wierzytelności nastąpi do podmiotów nietrudniących się profesjonalnie obrotem wierzytelnościami.

Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają bowiem, co do zasady, m.in. umowy sprzedaży praw majątkowych, z wyłączeniem jednak sytuacji, w których przynajmniej jedna ze stron jest opodatkowana lub zwolniona z VAT. Uznanie, że nabycie portfela wierzytelności za cenę poniżej nominalnej, odzwierciedlającą jego rzeczywistą wartość, nie jest usługą w rozumieniu Dyrektywy VAT oznacza, że takie nabycia powinny być opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych, płaconym przez nabywcę wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), opodatkowaniu tym podatkiem podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 cytowanej ustawy).

Instytucja zmiany wierzyciela uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 510 k.c., owo rozporządzenie może przybrać różne formy, w tym m.in. formę umowy sprzedaży.

Jeżeli zatem cesja wierzytelności następuje w drodze umowy sprzedaży, to umowa ta, jako umowa sprzedaży prawa majątkowego, co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

W ww. ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w jej zakresie przedmiotowym, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do regulacji art. 2 pkt 4 cytowanej ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, udziela kredytów i pożyczek m.in. klientom indywidualnym nieprowadzącym działalności gospodarczej, jak i podmiotom gospodarczym. Z tytułu udzielonych kredytów, Bank posiada znaczną liczbę wierzytelności, w tym wierzytelności o niskiej jakości (w szczególności wierzytelności niespłacone terminowo, w stosunku do których Bank podejmował lub podejmuje czynności windykacyjne).

Wierzytelności z poszczególnych umów kredytowych zawartych z Bankiem przez danego klienta (wierzytelności kredytowe) składają się, co do zasady z wierzytelności głównej oraz praw ubocznych, tj. w szczególności odsetek oraz kosztów windykacji.

Bank rozważa obecnie sprzedaż wybranych wymagalnych wierzytelności kredytowych z tytułu wypowiedzianych umów kredytowych, przede wszystkim wierzytelności niespłacanych terminowo po cenie niższej od ich wartości nominalnej. Wierzytelności stanowiące przedmiot sprzedaży są wierzytelnościami własnymi Banku, tj. wierzytelnościami powstałymi w ramach prowadzonej przez niego działalności kredytowej, zgodnie z przepisami Prawa bankowego. Z prawnego punktu widzenia zbycie będzie miało formę cesji wierzytelności, w której nabywca występuje jako cesjonariusz, zaś Bank jako cedent.

Wnioskodawca nie wyklucza sprzedaży wierzytelności podmiotom, których przedmiotem działalności będzie m.in. obrót wierzytelnościami, czy też ściąganie długów. Bank i potencjalni nabywcy nie będą podmiotami powiązanymi, w rozumieniu art. 32 ustawy o VAT.

Co do zasady, przedmiotem sprzedaży będzie cała wierzytelność kredytowa od danego klienta, tj. oprócz wierzytelności z tytułu kwoty nominalnej udzielonych kredytów, przedmiotem sprzedaży będą również wierzytelności akcesoryjne z nią związane, w szczególności wierzytelności odsetkowe (stanowiące odrębne prawa majątkowe).

Wśród wierzytelności objętych sprzedażą mogą się w nim znaleźć również wierzytelności zabezpieczone. W takiej sytuacji, ustanowione na wierzytelności zabezpieczenie również, co do zasady, przejdzie na nabywcę.

W interpretacji indywidualnej z dnia 8 lutego 2012 r. Nr tut. Organ stwierdził, że sprzedaż wierzytelności pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. W związku z powyższym, Wnioskodawca z tytułu transakcji sprzedaży Portfela wierzytelności własnych nie będzie podatnikiem podatku od towarów i usług. Zatem, sprzedaż wierzytelności nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z tym, stosownie do postanowień art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, sprzedaż prawa majątkowego, jakim jest wierzytelność, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych według stawki 1%. Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy). Jak stanowi art. 4 pkt 1 cytowanej ustawy, przy umowie sprzedaży, obowiązek podatkowy ciąży na kupującym.

Jednocześnie tut. Organ wskazuje, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy, jako występującego z wnioskiem. Nie wywołuje skutków prawnych dla nabywcy wierzytelności.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.