IPTPB2/436-42/13-2/KK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 kwietnia 2013 r. (data wpływu 8 kwietnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przekazania urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych za wynagrodzeniem - jest prawidłowe.

W dniu 8 kwietnia 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przekazania urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych za wynagrodzeniem.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest przedsiębiorstwem wodociągowo - kanalizacyjnym. Wnioskodawca, w ramach swojej działalności, zawiera z Inwestorami umowy o przyłączenie do sieci kanalizacyjnej - ryczałt, których przedmiotem jest określenie wzajemnych praw i obowiązków stron umowy, związanych z wybudowaniem, dokonaniem odbioru oraz włączeniem urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych. W ramach ww. umów, Inwestorzy zobowiązują się m.in. do wybudowania urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych, a następnie zobowiązują się do przeniesienia na własność Wnioskodawcy wybudowanych urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych wraz z dokumentacją podwykonawczą, a w tym inwentaryzacją geodezyjną. Wnioskodawca zaś zobowiązuje się do przejęcia na własność wybudowanych urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych w zamian za zwrot poniesionych przez Inwestorów kosztów ich budowy, obliczonych zgodnie z postanowieniami zawartymi w umowie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przejmowanie na własność przez podatnika od Inwestorów wybudowanych przez nich urządzeń wodociągowych i/lub kanalizacyjnych - na podstawie zawartych umów w tym przedmiocie - podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw został zmieniony przepis art. 49 Kodeksu cywilnego, któremu nadano począwszy od dnia 3 sierpnia 2008 r. nowe brzmienie zgodnie, z którym: " § 1. Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. § 2. Osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa w § 1, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca."

Przed dniem 3 sierpnia 2008 r. kwestie związane z odpłatnym przejęciem przez przedsiębiorstwo wodociągowo - kanalizacyjne wybudowanych przez osoby trzecie z własnych środków urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych zawarte były w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, a dokładnie w przepisie art. 31 przywołanej ustawy, zgodnie z którym: "Ust. 1. Osoby, które wybudowały z własnych środków urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne, mogą je przekazywać odpłatnie gminie lub przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, na warunkach uzgodnionych w umowie. Ust. 2. Przekazywane urządzenia, o których mowa w ust. 1, powinny odpowiadać warunkom technicznym określonym w odrębnych przepisach. Ust. 3. Należność za przekazane urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne może być rozłożona na raty lub uwzględniona w rozliczeniach za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków".

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 13 lipca 2011 r. w sprawie III CZP 26/2011: "1. Podstawę roszczenia o zobowiązanie do odpłatnego przeniesienia własności urządzeń wodociągowych lub kanalizacyjnych stanowi - od chwili wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr 116, poz. 731) - art. 49 § 2 k.c."

Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 3 grudnia 2009 r. w sprawie VI ACa 626/2009 "Dodanie do art. 49 k.c. § 2 bezpośrednio nie wpływa na uregulowanie stanu prawnego urządzeń przesyłowych. Celem regulacji jest jedynie wprowadzenie takiej konstrukcji, która umożliwi uporządkowanie stanu prawnego w razie sporu między stronami". Z uzasadnienia ww. wyroku: "Dodanie do art. 49 k.c. § 2 bezpośrednio nie wpływa na uregulowanie stanu prawnego urządzeń przesyłowych, celem regulacji jest jedynie wprowadzenie takiej konstrukcji, która umożliwi uporządkowanie stanu prawnego w razie sporu między stronami. W razie sporu przepis ten przyznaje stronom odpowiednie roszczenie. Zatem, należy dojść do wniosku, że z dniem 3 sierpnia 2008 r. ustawodawca wprowadził możliwość wystąpienia z konkretnym roszczeniem, którego Kodeks cywilny nie przewidywał. W doktrynie pojawił się pogląd, że zastosowanie roszczenia określonego w powyższym przepisie do stanów istniejących w dniu wejścia w życie regulacji wydaje się kontrowersyjne, po pierwsze, dlatego że przepis art. 49 k.c. nie stanowił samodzielnej podstawy nabycia własności urządzeń przemysłowych. Po drugie, może budzić wątpliwości wykładnia terminu "odpowiednie wynagrodzenie", szczególnie w tych przypadkach, gdy nakłady na budowę urządzeń zostały poniesione kilka lub kilkanaście lat wcześniej. Tą samą ustawą z dnia 30 maja 2008 r. do polskiego systemu prawnego, obok służebności gruntowych i osobistych, wprowadzony został trzeci rodzaj służebności - służebność przesyłu. Dodane art. 305<1>-305<4> k.c. weszły w życie 3 sierpnia 2008 r. W opinii Wnioskodawcy, przyczyną wprowadzenia powyższych zmian w zakresie służebności przesyłu była potrzeba uzyskania przez przedsiębiorców tytułu prawnego do cudzych nieruchomości, w celu posadowienia na nich urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., oraz konieczność uregulowania tzw. zaszłości. Choć z przepisu art. 49 § 2 k.c. nie wynika expressis verbis, że dotyczy on również sytuacji, jakie miały miejsce w przeszłości, to jednak należy przyjąć, iż brak jest podstaw do uznania, że jedynie do stanów faktycznych powstałych po dniu 3 sierpnia 2008 r., może mieć zastosowanie roszczenie przepisem tym określone. Na gruncie stanu prawnego obowiązującego do dnia 3 sierpnia 2008 r. sąd powszechny nie był władny narzucić przedsiębiorcy przesyłowemu obowiązku zawarcia umowy, na podstawie której nabywa on własność urządzeń bądź uzyskuje inny tytuł prawny do korzystania z nich. Ustawodawca zatem uznał za konieczne, wobec istniejących sporów, wprowadzenie do kodeksu cywilnego unormowania, które jednoznacznie określi status prawny urządzeń przesyłowych przy zapewnieniu odpowiedniego wynagrodzenia osobom, które z własnych środków je wybudowały".

Niezależnie od dokonanej przez ustawodawcę zmiany podstawy prawnej, przeniesienia na własność przedsiębiorstw wodociągowo kanalizacyjnych wybudowanych przez osoby trzecie urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, inaczej rzecz ujmując, czy podstawą zawarcia umowy będzie przepis art. 31 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, czy też art. 49 § 2 k.c. istnieje wątpliwość, co do określenia charakteru prawnego zawartej umowy w kontekście obowiązku odprowadzenia podatku od czynności cywilnoprawnych, która sprowadza się do ustalenia, czy mamy do czynienia z umową sprzedaży, czy też ze specyficzną umową nienazwaną. W pierwszym bowiem przypadku, gdy uznamy, że zawierana umowa ma charakter umowy sprzedaży uznać jednocześnie należałoby, że zawarcie umowy generować będzie obowiązek z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeśli jednak dojdziemy do przekonania, że zawierana umowa jest specyficzną umową nienazwaną, będzie to równoznaczne z ustaleniem, że opisany obowiązek podatkowy nie powstanie.

W opinii Wnioskodawcy, umowa odpłatnego przejęcia urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych stanowi specyficzną umowę nienazwaną niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca wskazuje, że cechą umowy sprzedaży jest to, że sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu tę rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz tę odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, unormowanie takie wynika wprost z art. 535 Kodeksu cywilnego.

W analizowanym przypadku, w umowie zawieranej pomiędzy Wnioskodawcą, a Inwestorami, Inwestor zobowiązuje się m.in. do wybudowania urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych, a następnie zobowiązuje się do przeniesienia na własność Wnioskodawcy urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych wraz z dokumentacją podwykonawczą, a w tym inwentaryzacją geodezyjną określającą jego rzeczywistą długość, po jej wybudowaniu. Wnioskodawca zaś zobowiązuje się do przejęcia na własność wybudowanych urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych w zamian za zwrot poniesionych przez Inwestora kosztów ich budowy obliczonych w sposób ustalony w umowie. Podstawą prawną zawarcia wyżej opisanej umowy stanowi przepis art. 49 § 2 k.c., zgodnie, z którym "Osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń, o których mowa w § 1, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że w umowie strony postanowiły inaczej. Z żądaniem przeniesienia własności tych urządzeń może wystąpić także przedsiębiorca".

Wnioskodawca zwraca uwagę, że ustawodawca jedynie wskazuje, iż określone podmioty mają żądanie, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że umowa stanowi inaczej. Tymczasem umowy zawierane przez podatnika z Inwestorami stanowią o przeniesieniu na własność opisanych urządzeń w zamian za zryczałtowany zwrot kosztów ich poniesienia. Dokonując analizy przywołanego przepisu art. 49 ust. 1 k.c., Wnioskodawca wskazuje, że ustawodawca nie przesądził o tym, że zawierana umowa, której dotyczy omawiany przepis, jest umową sprzedaży. Ustawodawca bowiem posługuje się sformułowaniem "za odpowiednim wynagrodzeniem, chyba że umowa stanowi inaczej".

Zdaniem Wnioskodawcy, w powyższym kontekście, nie ma żadnych podstaw, aby kwalifikować zawierane przez podatnika omawiane umowy z inwestorami jako umowy sprzedaży, bowiem umowy te mają zgoła inny cel i charakter od umowy sprzedaży. Celem tych umów jest bowiem zwrot kosztów wybudowania w zamian za przeniesienie własności, a nie sprzedaż za ustaloną cenę definiowaną, zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach, w art. 3 ust. 1, jako - wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.

Wnioskodawca zauważa, że w przedstawionym przypadku w istocie trudno mówić o zakupieniu przez podatnika opisanych urządzeń. Chodzi bowiem o zrekompensowanie Inwestorowi przez podatnika poniesionych przez niego wydatków na wybudowanie urządzeń, z tego względu, omawianą umowę należy zakwalifikować do kategorii specyficznych umów nienazwanych, tj. umów odpłatnego przejęcia urządzeń.

W tym stanie rzeczy, zdaniem Wnioskodawcy, skoro zawierane przez Podatnika z Inwestorami umowy odpłatnego przejęcia urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych nie są umowami sprzedaży, to nie mieszczą się one w katalogu umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zamieszczonym w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a zatem przedmiotowe umowy nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym. Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, zdaniem Wnioskodawcy, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Reasumując, w opinii Wnioskodawcy, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnej podlegają czynności cywilnoprawne enumeratywnie wskazane w art. 1 ust. 1 tej ustawy, przy czym podkreśla, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Oznacza to, że zawarcie umowy odpłatnego przekazania przez Inwestora wybudowanych przez niego z jego środków, urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe wynika z faktu, iż podstawą prawną opisanych w stanie faktycznym umów jest umowa mająca za cel refundację kosztów budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, i jako taka nie stanowi ona umowy sprzedaży, a zatem nie jest wymieniona w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych, określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i dlatego nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.