IPTPB2/415-704/13-4/JR - Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku i zniesienia współwłasności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 18 listopada 2013 r. (data wpływu 19 listopada 2013 r.), uzupełniony pismem z dnia 18 grudnia 2013 r. (data wpływu 20 grudnia 2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 19 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Wniosek nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.). Pismem z dnia 13 grudnia 2013 r., Nr IPTPB2/415-704/13-2/JR, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawcę do usunięcia braków, pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 16 grudnia 2013 r., natomiast w dniu 20 grudnia 2013 r. wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca w dniu 30 lipca 2012 r. aktem notarialnym poświadczenia dziedziczenia po zmarłym w dniu...stycznia 2011 r. ojcu W. T. nabył wraz mamą K. T. i bratem K. T. z mocy ustawy prawo do spadku w wysokości 1/3 (jednej trzeciej). W skład spadku wchodził lokal mieszkalny w T. o pow. 50,16 m^2, oraz położona przy ulicy W. i Z. zabudowana garażem działka o pow. 22 m².

W dniu...lipca 2012 r., Wnioskodawca aktem notarialnym poświadczenia dziedziczenia po zmarłej w dniu...lipca 2012 r. matce K. T. nabył wraz z bratem K. T. z mocy ustawy prawo do spadku w wysokości 1/2 (jednej drugiej). W skład spadku wchodził lokal mieszkalny w T. o pow. 50,16 m^2, oraz położona przy ulicy W. i Z. zabudowana garażem działka o pow. 22 m^2,.

W dniu...lipca 2013 r. aktem notarialnym umowy o dział spadku, brat K. T., dokonał spłaty na rzecz Wnioskodawcy w wysokości 50.000,00 zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych), co wyczerpywało ich wzajemne roszczenia z tytułu działu spadku. Wnioskodawca wskazuje, że uzyskana przez Niego kwota mieści się w udziale, który nabył spadku po rodzicach.

W związku z powyższym opisem zadano (ostatecznie doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku) następujące pytanie.

Czy spłata otrzymana przez jednego spadkobiercę od drugiego przy dziale spadku obejmującym nieruchomość nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku), w dniu 9 listopada 2011 r. (sygnatura akt...) Wojewódzki Sąd Administracyjny w identycznej sprawie wydał wyrok. W jego uzasadnieniu WSA zauważył, że od chwili nabycia spadku między współspadkobiercami istnieje wspólność majątku spadkowego, która ma charakter przejściowy, to znaczy istnieje do chwili podziału między spadkobiercami majątku spadkowego (działu spadku). WSA uznał więc, że przez dziedziczenie należy rozumieć zarówno samo nabycie spadku, jak i nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze działu spadku (który jest zdaniem WSA swego rodzaju dalszym etapem dziedziczenia). W tym kontekście, zdaniem Wnioskodawcy, WSA zwrócił uwagę, że dziedziczenie jest objęte podatkiem od spadków i darowizn, zatem opodatkowanie działu spadku, jako elementu dziedziczenia, powtórnie także podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest wykluczone.

Wnioskodawca wskazuje, że WSA podkreślił także, że objęcie spłat otrzymanych w ramach działu spadku podatkiem dochodowym prowadziłoby do różnicowania sytuacji spadkobierców. Spadkobiercy niedokonujący w ogóle działu spadku (np. w sytuacji, gdy spadek dziedziczy jedyny spadkobierca) lub dokonujący działu spadku wyłącznie w naturze (np. przez podział rzeczy) nie byliby objęci podatkiem dochodowym, zaś spadkobiercy otrzymujący spłatę (z uwagi np. na brak możliwości podziału składnika spadku w naturze) byliby zobligowani do zapłaty podatku dochodowego.

Powyższe wnioski WSA, zdaniem Wnioskodawcy, warto uzupełnić o dodatkowe spostrzeżenie. Wnioskodawca podkreśla, że dział spadku obejmującego nieruchomość, polegający na przyznaniu jej wyłącznej własności jednemu spadkobiercy i pieniężnej spłaty drugiemu, nie mieści się w ogóle w pojęciu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości (a to odpłatne zbycie stanowi źródło przychodu w podatku dochodowym). Dział spadku, jak wskazuje samo językowe rozumienie tego słowa, jest bowiem rozdysponowaniem składników spadku między spadkobiercami.

W omawianym stanie faktycznym, w ramach działu nie doszło więc do zbycia udziału w przedmiocie należącym do spadku przez jednego spadkobiercę na rzecz drugiego, lecz do swego rodzaju "przydzielenia" całości nieruchomości jednemu ze spadkobierców. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, spłata uzyskana przez drugiego spadkobiercę, nie stanowiła odpłatności za udział w nieruchomości. Spłata ta zastąpiła jedynie to, co spadkobierca mógł uzyskać z działu spadku w naturze, gdyby do niego doszło.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw do dnia sprzedaży upłynęło 5 lat, sprzedaż nie podlega w ogóle opodatkowaniu.

Wobec powyższego odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei akt poświadczenia dziedziczenia potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz działu spadku stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Mając zatem na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Natomiast jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca nabył:

* 1/3 udziału w spadku po zmarłym w dniu...stycznia 2011 r. ojcu,

* 1/2 udziału w spadku po zmarłej w dniu...lipca 2012 r. matce.

W skład spadku wchodził lokal mieszkalny oraz zabudowana garażem działka.

W dniu...lipca 2013 r. Wnioskodawca wraz z bratem dokonał odpłatnego działu spadku po rodzicach. Na skutek tego działu spadku, lokal mieszkalny wraz działką zabudowaną garażem nabył brat, który na rzecz Wnioskodawcy z tytułu spłaty uiścił kwotę 50.000 zł. Spłata mieści się w udziale, jaki nabył w spadku po rodzicach.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę od drugiego spadkobiercy w wyniku działu spadku kwoty ekwiwalentnej do wartości posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że jak podaje we wniosku Wnioskodawca spłata nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna zostanie zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy przy tym zastrzec, że rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego sprawy. Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega bowiem regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) jest bowiem sam przepis prawa.

W przypadku, gdy w toku ewentualnego postępowania podatkowego lub kontrolnego właściwe organy ustalą, że przytoczony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) różni się od stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) występującego w rzeczywistości, to wówczas Wnioskodawca nie będzie mógł ze skutkiem prawnym powołać się na niniejszą interpretację.

Dodatkowo należy wyjaśnić, że dokumenty dołączone do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Zgodnie bowiem z przepisem art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.