IPTPB2/415-693/13-2/KKu - Zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku i zniesienia współwłasności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2013 r. (data wpływu 12 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku i zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 12 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku i zniesienia współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 10 czerwca 2013 r. zmarła matka Wnioskodawczyni. Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2013 r. stwierdził, że spadek po zmarłej na mocy ustawy nabyła Wnioskodawczyni i Jej siostra, po 1/2 części każda. W skład spadku wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Mieszkanie jest usytuowane na parterze w stanie do generalnego remontu. W ustawowym terminie we właściwym urzędzie skarbowym Wnioskodawczyni wraz z siostrą złożyły zgłoszenie o nabyciu spadku (SD-Z2). W dniu 23 września 2013 r. otrzymały zaświadczenie stwierdzające, że od nabycia spadku po ww. zmarłej podatek nie należy się. W wyniku wspólnej decyzji, Wnioskodawczyni razem z siostrą postanowiły podzielić spadek i znieść współwłasność lokalu.

W tym celu, w dniu 18 października 2013 r. zawarły przed notariuszem umowę o dział spadku i zniesienie wspólności majątku spadkowego, przedstawiając stosowne zaświadczenie wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego. Na mocy zawartej umowy notarialnej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu na wyłączną własność nabyła siostra Wnioskodawczyni, zobowiązując się do spłaty Jej udziału. Wartość mieszkania została określona na kwotę 130.000 zł. Wnioskodawczyni za swój udział w spadku zgodnie z umową otrzymała kwotę 50.000 zł. Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota nie wykracza ponad Jej 1/2 udziału w spadku. Udział spadkowy Wnioskodawczyni w części ułamkowej współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego - został zamieniony na kwotę pieniężną. Po podpisaniu umowy w formie aktu notarialnego, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) notariusz pobrał należny podatek.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy uzyskana przez Wnioskodawczynię kwota nieprzekraczająca wartości przysługującego Jej udziału spadkowego, wynikająca z działu spadku po zmarłej mamie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, odziedziczyła Ona z siostrą majątek po mamie tytułem dziedziczenia ustawowego - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a więc zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podlega on opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Stosownie do art. 4a ust. 1 tejże ustawy we właściwym terminie Wnioskodawczyni razem z siostrą złożyły zeznanie podatkowe (SD-Z2). W dniu 23 września 2013 r. otrzymały zaświadczenie wydane przez Naczelnika. Urzędu Skarbowego.... stwierdzające, że od nabycia ww. spadku podatek nie należy się. Jeżeli nabycie przez Wnioskodawczynię 1/2 udziału w spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to w sprawie znajduje zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), zgodnie z którym przepisów ww. ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Wspólność majątku spadkowego jest stanem przejściowym szczególnie, gdy chodzi o współwłasność nieruchomości. Stosownie do art. 211 Kodeksu Cywilnego Wnioskodawczyni razem z siostrą postanowiły znieść współwłasność odziedziczonego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego poprzez przeprowadzenie działu spadku. Dział spadku jest następstwem wcześniejszego nabycia majątku tytułem dziedziczenia i stanowi tryb zniesienia wspólności majątku spadkowego. Zgodnie z art. 212 § 2 Kodeksu Cywilnego, rzecz niepodzielna może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Zniesienie współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu może być przeprowadzone wyłącznie w ten sposób, gdyż nie ma innej możliwości rzeczywistego podziału. Po podpisaniu umowy o dział spadku w formie aktu notarialnego zgodnie z art. 1037 Kodeksu Cywilnego, siostra Wnioskodawczyni przejęła wyłączne prawo do mieszkania po mamie, a Wnioskodawczyni kwotę pieniężną stanowiącą ekwiwalent należnej Jej części spadku. W związku z przeprowadzonym działem spadku Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnego przysporzenia majątkowego. W wyniku zniesienia współwłasności doszło jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności i nie mieści się w pojęciu odpłatnego zbycia nieruchomości.

Istotne znaczenie ma fakt, że otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota pieniężna w wyniku działu spadku, nie przekroczyła Jej udziału w spadku, tak więc nie spowodowała powstania przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.). Gdyby spłata przekroczyła wartość udziału spadkowego Wnioskodawczyni, byłby to wówczas przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawczyni uważa, że otrzymana przez Nią kwota tytułem spłaty wynikającej z działu spadku i zniesienia wspólności majątku spadkowego po mamie nie podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego znajduje odzwierciedlenie w odpowiedzi Ministerstwa Finansów na interpelację poselską nr 9106/12, a także w interpretacjach indywidualnych wydanych w imieniu Ministra Finansów przez m.in.:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 września 2013 r. znak: ITPB2/415-621/13/MN

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 22 sierpnia 2013 r. znak: IPTPB2/415-405/13-2/KKU

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2013 r. znak: IPPB4/415-366/13-4/MS.

Wnioskodawczyni dodała, że taką informację otrzymała również drogą telefoniczną w Krajowej Informacji Podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wobec powyższego odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

W myśl art. 924 powyższej ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, że dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy - Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Stosownie do art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Mając zatem na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Natomiast jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 10 czerwca 2013 r. zmarła matka Wnioskodawczyni. Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2013 r. stwierdził, że spadek po zmarłej na mocy ustawy nabyła Wnioskodawczyni i Jej siostra, po 1/2 części każda. W skład spadku wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. W wyniku wspólnej decyzji, Wnioskodawczyni razem z siostrą postanowiły podzielić spadek i znieść współwłasność lokalu.

W tym celu, w dniu 18 października 2013 r. zawarły przed notariuszem umowę o dział spadku i zniesienie wspólności majątku spadkowego. Na mocy zawartej umowy notarialnej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu na wyłączną własność nabyła siostra Wnioskodawczyni, zobowiązując się do spłaty Jej udziału. Wartość mieszkania została określona na kwotę 130.000 zł. Wnioskodawczyni za swój udział w spadku zgodnie z umową otrzymała kwotę 50.000 zł. Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota nie wykracza ponad Jej 1/2 udziału w spadku.

Uwzględniając powyższe oraz przyjmując za Wnioskodawczynią, że wartość otrzymanej przez Nią spłaty w wyniku działu spadku (zniesienia współwłasności) mieściła się w udziale jaki Jej przysługiwał w spadku należy uznać, że Wnioskodawczyni nie uzyskuje w związku z czynnością ww. działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonego udziału.

W związku z tym, mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności kwoty nieprzekraczającej wartości przysługującego Jej udziału spadkowego nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Końcowo organ podatkowy zauważa, że wydając interpretacje w trybie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego. Organ wydając indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różnić się będzie od stanu faktycznego, który wystąpił w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Dodatkowo należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), a zatem wywiera skutki prawne w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawczyni, jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie chroni pozostałych spadkobierców.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.