IPTPB2/415-646/12-4/AK - PIT w zakresie opodatkowania odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 10 września 2011 r. (data wpływu 11 września 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 9 października 2012 r. (data wpływu 10 października 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 września 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749), w związku z powyższym Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 24 września 2012 r., Nr IPTPB2/415-646/12-2/AK, wezwał Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 24 września 2012 r., (skutecznie doręczono dnia 6 października 2012 r.), natomiast w dniu 10 października 2012 r. do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie (data nadania 9 października 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 2 czerwca 2007 r. Wnioskodawczyni zawarła ze Spółką umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku Prezesa Zarządu. W dniu 26 czerwca 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie ww. umowy o pracę z powodu wygaśnięcia w dniu 16 czerwca 2012 r. mandatu członka zarządu i nie powołania Jej do pełnienia funkcji członka zarządu na kolejną kadencję. W dniu 26 czerwca 2012 r. zawarła z dotychczasowym pracodawcą, tj. Spółką ugodę. Ugoda została zawarta w celu polubownego zakończenia łączącego Wnioskodawczynię ze Spółką stosunku prawnego i dotyczy odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę z dnia 2 czerwca 2007 r.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni informuje, że przesłankami ugody są:

Ugoda reguluje wysokość i sposób zapłaty (kwota, terminy) w ratach odszkodowania. Spory wynikłe z ugody rozstrzygać będzie właściwy rzeczowo sąd ze względu na miejsce zawarcia ugody. Ugoda została zawarta dobrowolnie przez strony, zgodnie z k.c. i k.p.c., tj. art. 415 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93, Kodeks cywilny - ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. z późn. zm.), art. 10 i art. 469 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 - ustawa z 17 listopada 1964 r.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zawarta ugoda o zapłaceniu przez Pracodawcę - Spółkę odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę upoważnia Wnioskodawczynię do zwolnienia z płacenia podatku dochodowego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni przeredagowała pytanie, które brzmi:

Czy otrzymane odszkodowanie - aktualnie i w przyszłości (odszkodowanie jest płatne w ratach, w okresie 3 lat) - podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego, natomiast w zakresie zdarzenia przyszłego zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - Rozdział 3, artykuł 21 - przyznane Jej odszkodowanie od Spółki, zgodnie z ugodą zawartą w dniu 26 czerwca 2012 r. za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę jest zwolnione od podatku dochodowego.

W uzasadnieniu swego stanowiska Wnioskodawczyni podaje iż:

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni stwierdza, że na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - rozdział 3, art. 21 ust. 1 pkt 3, przyznane Jej odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę - jest zwolnione od podatku dochodowego.

W uzasadnieniu swego stanowiska Wnioskodawczyni wskazuje, że ugoda i wynikające z niej odszkodowanie, została zawarta dobrowolnie przez strony i nie narusza słusznego interesu pracownika - takie postępowanie ugodowe jest dopuszczalne, zgodnie z art. 10 k.p.c. (Kodeksu postępowania cywilnego) i art. 469 k.p.c. oraz art. 415 k.c. (Kodeksu cywilnego) i art. 917 k.c.

Odszkodowanie zaspakaja dotychczasowe i przyszłe roszczenia związane w sposób bezpośredni i pośredni ze stosunkiem pracy, rozwiązanym niezgodnie z prawem tj. z naruszeniem szczególnej ochrony pracownika określonej w art. 39 Kodeksu pracy. Otrzymane odszkodowanie nie ma jednak podstawy prawnej w Kodeksie pracy.

Podstawą otrzymanego odszkodowania są Kodeks cywilny i Kodeks postępowania cywilnego - w szczególności w wyżej cytowanych uregulowaniach - art. 10 i art. 469 k.p.c. oraz art. 415 i art. 917 k.c. W konkluzji, zgodnie z pkt 3, ust. 1, art. 21, rozdz. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zasady przedmiotowego odszkodowania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych do tych ustaw. W rezultacie przedmiotowe odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego.

Ponadto w art. 917 k.c. określono, że ugodę pozasądową można zawrzeć przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego. Ugodę można zawrzeć w dowolnej formie. Reasumując, przedmiotowa ugoda wyczerpuje warunki ugody sądowej i spełnia tym samym wymogi art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest wolna od podatku dochodowego zgodnie z cytowaną ustawą.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ponadto art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Nadto w literaturze przedmiotu i judykaturze akcentuje się, iż aby wypłacone świadczenie uznać za odszkodowanie konieczne jest wystąpienie:

Powszechnym jest również wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), wobec czego w wyniku obowiązującej od dnia 1 stycznia 2009 r. nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b posługuje się sformułowaniami "odszkodowanie" i "zadośćuczynienie".

W rozumieniu ww. przepisów odszkodowanie i zadośćuczynienie stanowią co do zasady przychód. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania i zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w dniu 2 czerwca 2007 r. Wnioskodawczyni zawarła ze Spółką umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku Prezesa Zarządu. W dniu 26 czerwca 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie ww. umowy o pracę z powodu wygaśnięcia w dniu 16 czerwca 2012 r. mandatu członka zarządu i nie powołania Jej do pełnienia funkcji członka zarządu na kolejną kadencję. W dniu 26 czerwca 2012 r. zawarła z dotychczasowym pracodawcą, tj. Spółką ugodę. Ugoda została zawarta w celu polubownego zakończenia łączącego Wnioskodawczynię ze Spółką stosunku prawnego i dotyczy odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę z dnia 2 czerwca 2007 r.

Przepis art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) stanowi, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Przepis ten ani przepisy następne nie zawierają jednak regulacji dotyczącej wysokości tego odszkodowania bądź zasad jego ustalania.

Zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą podlegać jedynie takie odszkodowania, co do których wprost w przepisie ustalona została wysokość lub zasady ustalania tejże wysokości. Przepisy o naprawieniu szkody nie zawierają takich regulacji, co jest równoznaczne z tym, że wypłacone na tej podstawie odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych.

Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów Kodeksu cywilnego postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Zapis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie wskazuje, iż otrzymane odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sadowe, nie zostały objęte zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych. Odszkodowanie przyznane Wnioskodawczyni na podstawie zawartej ugody zawiera się w uregulowaniach przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ww. ustawy i tym samym nie korzysta ze zwolnienia.

Zatem, odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę na czas nieokreślony, nie jest zwolnione od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowi ono przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w roku podatkowym według skali podatkowej, a płatnik (były pracodawca) jest zobowiązany do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych rat odszkodowania.

Podkreślić należy, że przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych stosuje się wykładnię literalną, która ma pierwszeństwo przed wykładnią celowościową, co oznacza, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym.

Wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej - powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

Do wniosku z dnia 10 września 2012 r. Wnioskodawczyni dołączyła dokumenty (umowę o pracę, wypowiedzenie umowy o pracę, ugodę). Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749), Organ upoważniony nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.