IPTPB2/415-50/11-2/MP - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania zasądzonego wyrokiem sądowym z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 15 kwietnia 2011 r. (data wpływu 18 kwietnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonego wyrokiem odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę - jest prawidłowe.

W dniu 18 kwietnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonego wyrokiem odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w latach 2003-2009 pracował w Przedsiębiorstwie na stanowisku wiceprezesa zarządu spółki - zastępca dyrektora. Podstawą zatrudnienia była umowa o pracę na czas nieokreślony.

Dnia 14 maja 2009 r. rada nadzorcza, na podstawie wcześniej podjętej uchwały przez wspólnika założyciela spółki, zmniejszającej skład zarządu spółki z trzech osób do jednej osoby, odwołała cały trzyosobowy zarząd spółki i powołała zarząd jednoosobowy. Dnia 30 czerwca 2009 r. nowy zarząd spółki rozwiązał z Wnioskodawcą umowę o pracę, powołując się na art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.)

Według Wnioskodawcy rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło bezprawnie, gdyż Jego stosunek pracy podlegał szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem. Wskazywała na to, treść art. 10 ust. 1 i art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w związku z art. 39 Kodeksu pracy. Wnioskodawca posiadał bowiem 35 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a do osiągnięcia wieku emerytalnego brakowało mniej niż 4 lata.

Dnia 6 lipca 2009 r. Wnioskodawca złożył pozew do Rejonowego Sądu Pracy o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne. Ponadto, w piśmie procesowym z dnia 8 grudnia 2009 r. wniósł o przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy. Rejonowy Sąd Pracy wyrokiem z 2010 r. oddalił powództwo o przywrócenie do pracy, w zamian tego zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę zł, tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

Oddalając powództwo o przywrócenie do pracy Sąd Rejonowy w całości podzielił stanowisko zawarte w wyrokach Sądu Najwyższego tj. w wyroku z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie, w którym Sąd Najwyższy podniósł, iż zwalnianym z pracy członkom zarządów przysługuje ochrona przewidziana w kodeksie pracy, co wynika wprost z art. 203 § 1 zd.2 kodeksu spółek handlowych. Nie dotyczy to jednak możliwości przywrócenia do pracy zwolnionego członka zarządu, gdyż sprzeciwia się temu art. 203 § 1 zd.1 kodeksu spółek handlowych. Także w wyroku z dnia 17 sierpnia 2006 r. w sprawie, Sąd Najwyższy podniósł, iż odwołanemu członkowi spółki kapitałowej, zatrudnionemu na tym stanowisku na podstawie umowy o pracę, którą rozwiązano sprzecznie z prawem nie przysługuje przywrócenie do pracy. Dlatego też, Sąd Najwyższy uważa, że właściwa jest sankcja odszkodowawcza.

Sąd Najwyższy w cytowanych wyżej wyrokach podniósł, że art. 47¹ Kodeksu pracy, ustanawiający górną granicę odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, nie odróżnia sytuacji pracownika podlegającego szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem, od sytuacji pozostałych pracowników. Sytuacja takich pracowników jest jednak inna, gdyż służy im roszczenie o przywrócenie do pracy. Brak roszczenia o przywrócenie do pracy może być majątkowo zrekompensowany tylko przez prawo do odszkodowania w wysokości równej wynagrodzeniu za czas pozostawania bez pracy. W przeciwnym razie pracownik podlegający szczególnej ochronie byłby w takiej samej sytuacji, co pozostali pracownicy. Byłoby to sprzeczne z funkcją przepisów ustanawiających szczególną ochronę. Nielimitowane odszkodowanie rekompensuje brak możliwości przywrócenia do pracy. Wymaga tego zasada proporcjonalności pomiędzy naruszeniem prawa i jego sankcją obowiązującą w demokratycznym państwie prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji).

Sąd Rejonowy w pełni podzielił ten pogląd i zasądził na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w wysokości zł, stanowiące kwotę wynagrodzenia od rozwiązania stosunku pracy do dnia wyroku przyjmując, iż miesięczne wynagrodzenie stanowiło kwotę zł.

W dniu 23 kwietnia 2010 r. Pracodawca od wyroku Sądu Rejonowego, wniósł apelację do Sądu Okręgowego Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, który to Sąd oddalił apelację i utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego.

W dniu 2 lipca 2010 r. odszkodowanie wpłynęło na konto bankowe Wnioskodawcy. Pierwotnie Wnioskodawca nie zorientował się, że odszkodowanie zostało pomniejszone o pobraną zaliczkę na podatek dochodowy, gdyż przekazana kwota obejmowała nie tylko odszkodowanie, lecz także odprawę pieniężną przyznaną zgodnie z art. 8 i art. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników wraz z odsetkami i zwrot kosztów procesu.

W końcu lutego 2011 r. Wnioskodawca otrzymał PIT-11, w którym wykazano, że od zasądzonego odszkodowania i odprawy pieniężnej, pobrano zaliczkę na podatek dochodowy. Wnioskodawca nie wnosi zastrzeżeń do odprawy pieniężnej, gdyż nie korzysta ono ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b) u.p.d.o.f. uważa jednak, że odszkodowanie sądowe jest wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.

Dlatego też, w dniu 11 marca 2011 r. Wnioskodawca wystąpił do Pracodawcy z prośbą o wypłatę zmniejszonego odszkodowania sądowego, o kwotę pobranej zaliczki na podatek dochodowy i korektę PIT-11 za 2010 r. W odpowiedzi Pracodawca poinformował Wnioskodawcę, że zasądzone odszkodowanie w kwocie zł jest przychodem, który nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) u.p.d.o.f.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy odszkodowanie członka zarządu spółki kapitałowej, wypłacone na mocy wyroku sądowego za rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników w związku z art. 39 Kodeksu pracy, jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, Pracodawca pobierając od zasądzonego dla Wnioskodawcy odszkodowania w kwocie zł, zaliczkę na podatek dochodowy postąpił nieprawidłowo, gdyż nie dokonał analizy wyroku sądowego. Należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w tym przepisie zawarte jest zwolnienie od podatku dochodowego przewidziane dla innych odszkodowań (czyli innych niż te, których zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tychże ustaw), otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie. Zdaniem Wnioskodawcy, właściwą kwalifikacją dla tego odszkodowania jest art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca odszkodowanie otrzymał na podstawie wyroku sądowego z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę. Tak więc, prawo do otrzymania odszkodowania wynika prosto z kodeksu pracy. Również z kodeksu pracy wynikają wysokość i zasady ustalania odszkodowania. Przyznane Wnioskodawcy przez Sąd Rejonowy odszkodowanie w wysokości zł stanowi kwotę wynagrodzenia za okres od rozwiązania stosunku pracy do dnia wyroku. Jest to pięciomiesięczne wynagrodzenie. Ustalając odszkodowanie w tej wysokości, Sąd kierował się regulacjami art. 47 i 47¹ Kodeksu pracy oraz poglądami Sądu Najwyższego zawartymi w wyrokach tego Sądu. Art. 47¹ Kodeksu pracy ustanawia górną, granicę odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, i odszkodowanie w tej wysokości byłoby zasadne, gdyby nie fakt, że stosunek pracy podlegał szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem w związku z art. 39 Kodeksu pracy. Z tego powodu Wnioskodawcy przysługiwało roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach i wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (art. 47 Kodeksu pracy). Brak możliwości przywrócenia do pracy został zrekompensowany wyższym odszkodowaniem. Jest to sankcja za naruszenie prawa, urzeczywistniająca zasady sprawiedliwości społecznej w demokratycznym państwie prawnym (art. 2 Konstytucji RP).

Według wnioskodawcy, w świetle powyższego otrzymane odszkodowanie należy do kategorii odszkodowań do których zastosowanie ma art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób od oso fizycznych, czyli jest wolne od podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.,), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Na mocy zapisu art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, ustawodawca zwolnił od podatku otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

W świetle powyższego, z literalnego brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, iż ze zwolnienia - na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy - korzystają te odszkodowania, których prawo otrzymywania wynika wprost z przepisów ustawy, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy (lit. a-g), a więc m.in. wynikających z zawartych umów lub ugód innych, niż ugody sądowe (mimo, że wysokość i zasady ustalania odszkodowania wynikają wprost z przepisów prawa). Ze zwolnienia korzystają również inne odszkodowania (a więc te, których wysokość i zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów prawa), ale otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej - art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy (także z wyjątkami).

W przedmiotowej sprawie przede wszystkim należy ustalić charakter świadczenia uzyskanego przez Wnioskodawcę, a w szczególności czy świadczenie to jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż zasądzone wyrokiem Sądu na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie, przyznane zostało w związku z niezgodnym z prawem rozwiązaniem stosunku pracy, a konkretnie z naruszeniem przez pracodawcę art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

W myśl art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Natomiast zgodnie z dyspozycją art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Kwestie związane z wysokością odszkodowania, o którym mowa w art. 45 Kodeksu pracy, również zostały uregulowane w Kodeksie pracy, tj. w art. 47¹.

Odnosząc powołane przepisy prawa do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, iż zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. Kodeksu pracy. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.