IPTPB2/415-392/11-4/KSU - Moment nabycia nieruchomości w wyniku odwołania darowizny.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku (data wpływu 18 lipca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 sierpnia 2011 r. (data wpływu 23 sierpnia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia daty nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w związku z odwołaniem darowizny ww. prawa - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia daty nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w związku z odwołaniem darowizny ww. prawa oraz opodatkowania przychodów z tytułu zbycia nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 1, § 3 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 17 sierpnia 2011 r., Nr IPTPB2/415-392/11-2/KSU, Wnioskodawczynię wezwano do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 19 sierpnia 2011 r., natomiast w dniu 23 sierpnia 2011 r. uzupełniono ww. wniosek (data nadania w polskiej placówce pocztowej 22 sierpnia 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 24 kwietnia 2006 r. Wnioskodawczyni kupiła mieszkanie i w tym samym dniu darowała je swojej córce. Obie zamieszkały w nabytym mieszkaniu. Umowa zakupu i darowizny sporządzone zostały w kancelarii notarialnej. We wniosku Wnioskodawczyni podaje również, że córka jako obdarowana dopuściła się względem Niej rażącej niewdzięczności. Wobec tego jako darczyńca ma Ona zamiar w myśl art. 989 Kodeksu cywilnego odwołać na piśmie darowiznę i żądać zwrotu mieszkania stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Po zwrocie mieszkania, które jest spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu mieszkalnego Wnioskodawczyni ma zamiar wystąpić do spółdzielni z wnioskiem o przekształcenie tego prawa w prawo odrębnej własności,

Następnie jeszcze w tym samym roku ma Ona zamiar zawrzeć umowę o dożywocie w myśl art. 908 Kodeksu cywilnego z inną osobą, która w zamian za przeniesienie na rzecz Wnioskodawczyni prawa własności przedmiotowej nieruchomości ma zapewnić Jej dożywotnie utrzymanie. W związku z tym Wnioskodawczyni obciąży tą nieruchomość prawem dożywocia.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Przedmiot niniejszej interpretacji stanowi odpowiedź na pytanie oznaczone nr 1, natomiast wniosek w zakresie pytania oznaczonego nr 2 został rozstrzygnięty odrębną interpretacją Nr IPTPB2/415-392/11-5/KSU.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w odniesieniu do pierwszego pytania, uważa, że w przypadku odwołania darowizny datą nabycia mieszkania staje się ponownie jego data zakupu, w tym przypadku jest to data 24 kwietnia 2006 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych mogą być osiągane z wykonywania różnych czynności faktycznych i prawnych, które zostały sklasyfikowane przez ustawodawcę według źródeł przychodów. Katalog źródeł przychodów zawarty jest w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m.in.:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowi, wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ww. ustawy źródło przychodu podatkowego, jeśli ma ono miejsce przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie lub wybudowanie. Jeśli natomiast odpłatne zbycie następuje po upływie tego okresu nie powstaje przychód (nie ma miejsce opodatkowanie podatkiem dochodowym).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni w dniu 24 kwietnia 2006 r. kupiła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego i jednocześnie darowała je swojej córce. Obie zamieszkały w nabytym mieszkaniu. Umowa zakupu i darowizny sporządzona była w kancelarii notarialnej. Córka Wnioskodawczyni jako obdarowana dopuściła się względem Niej rażącej niewdzięczności. Wobec tego Wnioskodawczyni jako darczyńca ma zamiar w myśl art. 989 Kodeksu cywilnego odwołać na piśmie darowiznę i żądać zwrotu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Ustawodawca w cytowanym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisie posługuje się terminem nabycie. Termin "nabycie" oznacza każde przeniesienie na nabywcę własności rzeczy w ramach spadku, innej jednostronnej czynności, na podstawie aktu prawnego, umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości. Tak więc nabycie rozumiane jest jako uzyskanie tytułu własności (nabycie własności) lub uzyskanie określonego prawa (nabycie prawa). Nabyć nieruchomość lub prawo majątkowe można m.in. zakupując.

Prawo podatkowe jako autonomiczna gałąź prawa odwołuje się do pojęć i instytucji prawnych ukształtowanych w innych dziedzinach prawa w przypadku zawarcia między osobami fizycznymi i osobami prawnymi umów o charakterze cywilnoprawnych do prawa cywilnego.

Przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w szczególności zaś Działu III, Tytuł I Księgi drugiej tej ustawy, wskazują, że nabycie własności może nastąpić m.in. poprzez jej przeniesienie w wyniku umowy, zasiedzenie bądź też w wyniku innych zdarzeń.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Natomiast na podstawie art. 898 § 1 ww. ustawy darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu (art. 898 § 2 Kodeksu cywilnego).

Biorąc powyższe pod uwagę w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy zwrotne przeniesienie własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w wyniku odwołania darowizny stanowić będzie nabycie w rozumieniu wyżej cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Innymi słowy, zasadnicze znaczenie ma ocena skutków prawnych odwołania darowizny, a mianowicie czy takie "rozwiązanie" umowy wywołuje skutki:

* wstecz - tj. stosunek prawny pomiędzy stronami umowy darowizny wygasł ze skutkiem wstecznym (ex tunc), tak jakby umowa w ogóle nie została zawarta, czy też może

* tylko na przyszłość (ex nunc) - tj. darczyńca ponownie nabywa własność, której się wyzbył.

Prawo odwołania darowizny stwarza dla darczyńcy możność pozbawienia obdarowanego korzyści i odzyskania jej z powrotem przez darczyńcę. Bez odwołania ani jedno, ani drugie nie może nastąpić, ale z drugiej strony samo odwołanie jako jednostronne oświadczenie woli, pochodzące od osoby, która przeniosła własność darowanej nieruchomości i nie jest jej właścicielem, nie przenosi prawa własności na darczyńcę. Nie ma bowiem przepisu, który by z określoną wyżej czynnością jednostronną łączył wprost skutek rzeczowy, choćby nawet odwołania dokonano w formie aktu notarialnego.

Skutek odwołania darowizny normuje art. 898 § 2 Kodeksu cywilnego. Treść tego przepisu daje jasny wyraz temu, że przez odwołanie korzyść uzyskana z darowizny staje się od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie bezpodstawna i właśnie dlatego rodzi obowiązek zwrotu. Przyjęta w art. 898 § 2 Kodeksu cywilnego konstrukcja wiążąca odwołanie z bezpodstawnym wzbogaceniem, wyłącza przypisanie odwołaniu skutku rzeczowego, a mianowicie tego skutku, że obdarowany przestaje być właścicielem, staje się zaś nim z powrotem darczyńca. Gdyby odwołanie miało pociągnąć za sobą również wspomniany skutek rzeczowy, to odesłanie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu byłoby niezrozumiałe, zwłaszcza że w art. 898 § 2 Kodeksu cywilnego mówi się wyraźnie o zwrocie "przedmiotu" darowizny, a nie tylko o korzyściach uzyskanych z tego przedmiotu.

W świetle powyższego, w przypadku odwołania darowizny dla wywołania skutku rzeczowego tj. przeniesienia własności nieruchomości z powrotem na darczyńcę, konieczne jest złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego przez obdarowanego o przeniesieniu własności. Oświadczenie takie może również zostać zastąpione, na podstawie art. 64 Kodeksu cywilnego, przez prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli. Oznacza to, iż odwołanie darowizny wywołuje skutek tylko na przyszłość.

A zatem, przeniesienie własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na Wnioskodawczynię w 2011 r. w wyniku odwołania darowizny stanowić będzie nabycie w rozumieniu przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym okres 5 lat, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, należy liczyć od końca roku, w którym Wnioskodawczyni nabędzie z powrotem na własność spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, Jeżeli nabycie nastąpi w 2011 r. pięcioletni termin upłynie więc z dniem 31 grudnia 2016 r., a jeśli zbycie prawa (nieruchomości) nastąpi przed upływem tego terminu, będzie stanowiło źródło przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawne należy stwierdzić, że przeniesienie własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego na rzecz Wnioskodawczyni w 2011 r. w wyniku odwołania darowizny stanowić będzie nabycie w rozumieniu przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tut. Organ wskazuje, że przedstawiając własne stanowisko w sprawie analizy zaistniałego zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni podała art. 989 Kodeksu cywilnego. Mając na uwadze merytoryczną treść przedmiotowego wniosku, tut. Organ przyjął, iż Wnioskodawczyni miała na uwadze treść art. 898 Kodeksu cywilnego. Uznał to za oczywistą pomyłkę, która nie ma wpływu na merytoryczne rozstrzygnięcie niniejszej interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.