IPTPB2/415-28/11-2/KK - Zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania zasądzonego przez sąd od pracodawcy na rzecz byłego pracownika z tytułu pobierania zaniżonej emerytury na skutek błędnego zakwalifikowania przez pracodawcę wykonywanej pracy w okresie zatrudnienia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2011 r. (data wpływu 11 kwietnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu zaniżonego świadczenia emerytalnego wraz z odsetkami:

* jest prawidłowe w części dotyczącej odszkodowania,

* jest nieprawidłowe w części dotyczącej odsetek.

W dniu 11 kwietnia 2011 r. wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu zaniżonego świadczenia emerytalnego wraz z odsetkami.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia 30 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie tytułem pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Powyższe spowodowane było błędną kwalifikacją pracy górniczej dokonaną przez pracodawcę Wnioskodawcy, który nie zakwalifikował Jego pracy w wymiarze półtorakrotnym, przez co pobierał zaniżone świadczenie emerytalne.

Jednakże w 2008 r. pracodawca powołał Komisję, która potwierdziła w jednoznaczny sposób, iż w okresie zatrudnienia w Spółce Wnioskodawca wykonywał pracę górniczą, która uprawnia do przeliczenia emerytury z zastosowaniem współczynnika 1,8 (w wymiarze półtorakrotnym lat pracy). Na potwierdzenie powyższego pracodawca wystawił świadectwo wykonywania pracy górniczej i ponownie przeliczył wysokość przyznanej emerytury, tym razem z zastosowaniem przelicznika 1,8. Naliczona emerytura była dużo wyższa od naliczonej pierwotnie.

Z uwagi na fakt, iż w okresie od stycznia 2006 r. do 31 stycznia 2008 r. Wnioskodawca otrzymywał zaniżone świadczenie emerytalne, wystąpił do Sądu Rejonowego z powództwem do pracodawcy o odszkodowanie za okres pobieranego zaniżonego świadczenia.

Podstawę prawną żądania Wnioskodawcy zawartego w pozwie stanowił art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k. p. Na tej podstawie prawnej Sąd Rejonowy zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w kwocie XXX zł wraz z odsetkami ustawowymi jako różnicę między emeryturą, którą faktycznie otrzymywał, a którą powinien otrzymać. Kwota odszkodowania została wyliczona na polecenie Sądu Rejonowego przez ZUS. Na skutek apelacji pełnomocnika pozwanej Spółki, który zarzucił Sądowi Rejonowemu określenie wysokości poniesionej przez Wnioskodawcę szkody w kwocie brutto zamiast netto. Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 23 marca 2010 r., obniżył Wnioskodawcy zasądzone odszkodowanie do kwoty XXX zł, pomniejszając ją o należności publicznoprawne takie jak podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na rzecz NFZ. W uzasadnieniu wyroku Sąd podkreślił, iż odszkodowania zasądzone wyrokami sądów zwolnione są z podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy art. 21 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mimo takiego stanowiska Sądu, Spółka sporządziła PIT - 8C zobowiązując Wnioskodawcę do odprowadzenia podatku od zasądzonej kwoty netto.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie netto wraz z należnymi odsetkami jest zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b i art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, zasądzone wyrokiem z dnia 23 marca 2010 r. odszkodowanie w kwocie netto (pomniejszone o podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne) jest zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. z 2000 r. Nr 14, poz. 174 z późn. zm).

Według Wnioskodawcy powyższe potwierdza jednolite orzecznictwo Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 maja 2010 r. w sprawie IPK 190/09 o identycznym stanie faktycznym stwierdził, iż zasądzone wyrokiem odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania do wystawienia dokumentu w celu udowodnienia pracy górniczej z mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b wyżej powołanej ustawy - jest wolne od podatku.

Także Zastępca Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów RP - w odpowiedzi na pismo Sądu Pracy w sprawach toczących się postępowań z powództw emerytów przeciwko byłemu pracodawcy o odszkodowanie z tytułu otrzymywania niższej emerytury wskutek wydania przez pracodawcę niewłaściwego świadectwa pracy oraz nie wydania zaświadczenia o pracy górniczej - w swoim piśmie z dnia 31 marca 2010 r. potwierdził powyższe zwolnienie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

* prawidłowe w części dotyczącej odszkodowania,

* nieprawidłowe w części dotyczącej odsetek.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zgodnie z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Natomiast w art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) wskazano, iż w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Jak wskazano we wniosku, odszkodowanie zostało zasądzone wyrokiem sądu rejonowego. Podstawą wypłaty ww. odszkodowania były postanowienia art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy. Wysokość odszkodowania stanowiła różnica pomiędzy emeryturą jaką Wnioskodawca winien otrzymać, gdyby pracodawca wystawił prawidłowe dokumenty, a emeryturą otrzymaną w okresie objętym żądaniem. Obejmuje ono wyłącznie stratę, jakiej doznał Wnioskodawca w związku z błędami popełnionymi przez byłego pracodawcę, a nie utratę zarobku, który byłby się urzeczywistnił gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, iż przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji jego wypłata nie rodzi u Wnioskodawcy obowiązku podatkowego.

Natomiast w odniesieniu do zasądzonych wyrokiem sądu odsetek należy wskazać, iż stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Katalog źródeł przychodów został uregulowany w art. 10 ust. 1 ww. ustawy. Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, źródłami przychodów są inne źródła. Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowie jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" oznacza, iż definicja źródeł przychodów ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Przychód podatkowy z innych źródeł powstaje w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Z powyższego przepisu wynika, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może żądać zapłaty odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań.

W niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Zwolnienie to zostało zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, a więc ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także pracy nakładczej.

W omawianym przypadku mamy do czynienia z odszkodowaniem wraz z odsetkami, nie zaś z wynagrodzeniem, tym samym takie odsetki nie korzystają z powyższego zwolnienia.

Z uwagi więc na to, iż w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki ustawowe od odszkodowań, przyjąć należy, iż podlegają one opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W związku z powyższym wynikające z wyroku sądowego należne odsetki nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b oraz art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji wypłata odsetek stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.