IPTPB1/415-111/12-4/KSU - Obowiązek ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów należności otrzymywanych przez biegłego sądowego.
Pismo z dnia 21 marca 2012 r. Izba Skarbowa w Łodzi IPTPB1/415-111/12-4/KSU Obowiązek ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów należności otrzymywanych przez biegłego sądowego.
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 18 października 2011 r. (data wpływu 14 grudnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 2 marca 2012 r. (data wpływu 5 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:
* kwalifikacji przychodu osiągniętego z tytułu wykonania na zlecenie Sądu opinii rzeczoznawczej - jest nieprawidłowe,
* ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów należności otrzymywanych przez biegłego sądowego - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 14 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.
Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 21 lutego 2012 r., Nr: IPTPP1/443-1034/11-2/RG i IPTPB1/415-111/12-2/KSU na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.
Wezwanie z dnia 21 lutego 2012 r. skutecznie doręczono w dniu 27 lutego 2012 r., następnie w dniu 5 marca 2012 r. uzupełniono ww. wniosek (data nadania w polskiej placówce pocztowej 3 marca 2012 r.), a w dniu 3 marca 2012 r. uiszczono brakującą opłatę w kwocie 40,00 zł.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
Firma Wnioskodawcy świadczy usługi o charakterze rzeczoznawczym i eksperckim różnym podmiotom gospodarczym. Działalność rozliczana jest na zasadach ogólnych. Wnioskodawca jest również podatnikiem podatku od towarów i usług. Część usług wykonywana jest w imieniu i na rzecz ubezpieczycieli na podstawie podpisanych bezpośrednio z tymi ubezpieczycielami umów o współpracę. Usługi wykonywane są również za pośrednictwem podmiotów gospodarczych, które z ubezpieczycielami mają podpisane umowy substytucyjne związane z prowadzonymi przez te podmioty usługami pomocniczymi na rzecz ubezpieczycieli w zakresie pełnej likwidacji szkód majątkowych.
Zakres wykonywanych przez Wnioskodawcę usług dotyczy realizacji umów z ubezpieczycielami i upoważnionymi przez nich podmiotami tj.: inspekcje weryfikujące stan pojazdu/miejsca mającego być przedmiotem ubezpieczenia w ramach umów ubezpieczenia zawieranych przez ubezpieczycieli,
* badanie zgodności danych podanych we wniosku ubezpieczeniowym przekazanym przez ubezpieczającego przed zawarciem umowy ubezpieczenia,
* przyjęcie druku zgłoszenia szkody i jego wstępna weryfikacja pod kątem zgodności zapisów ze stanem faktycznym,
* lustracje miejsca zdarzenia ubezpieczeniowego, których celem jest ustalenie okoliczności i skutków zdarzenia ubezpieczeniowego istotnego z punktu widzenia umowy ubezpieczenia,
* identyfikacja pojazdu,
* stwierdzenie ewentualnych uszkodzeń pojazdu i ich opisanie (zidentyfikowanie),
* wstępna kalkulacja kosztów naprawy,
* wyliczenie wartości pojazdu przed i po szkodzie,
* weryfikacja stanu zabezpieczeń przeciwkradzieżowych pojazdu,
* sporządzenie kopii fotograficznej prawa jazdy, dowodu rejestracyjnego pojazdu oraz kluczyków, a także poprzedniej polisy ubezpieczeniowej lub zaświadczenia o przebiegu ubezpieczenia,
* weryfikacja (wstępna analiza okoliczności zdarzenia), tj. czy nie zachodzi przypadek próby oszustwa ubezpieczeniowego,
* inne, które niezbędne są ubezpieczycielowi - zleceniodawcy do świadczenia usług ubezpieczeniowych.
Z cywilnoprawnego punktu widzenia Wnioskodawca występuję jako wykonujący czynności za ubezpieczyciela, ale nie ponosi odpowiedzialności wobec ubezpieczonych. Za wykonywane usługi wystawiana jest faktura, w której świadczona usługa zwolniona jest z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 w zw. z ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług.
Oprócz ww. usług Wnioskodawca, będąc wpisanym na listę biegłych sądowych, wykonuje również czynności rzeczoznawstwa na rzecz Sądów. Między Wnioskodawcą a zlecającymi instytucjami powstają więzy tworzące stosunek prawny co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Świadczenie ww. usług udokumentowane jest również fakturą VAT, w której usługi opodatkowane są stawką podstawową, czyli obecnie 23%.
Sąd, mimo wiedzy o prowadzeniu przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, wystawia Mu PIT-11, tj. informację o uzyskanym w roku podatkowym przychodzie z tytułu umowy zlecenia.
W uzupełnieniu wniosku z dnia 2 marca 2012 r. doprecyzowano wniosek o następujące informacje:
Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.
Usługi na rzecz Sądu, zdaniem Wnioskodawcy, nie są wykonywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jest On powoływany przez Sąd jako biegły rzeczoznawca w dziedzinie techniki samochodowej. Uważa, że nie powinien wystawiać faktury VAT za te czynności i ujmować przychodów z tego tytułu w podatkowej książce przychodów i rozchodów, ponieważ Sąd wykazuje je jako płatnik w informacji PIT-11.
Wynagrodzenie za usługi na rzecz Sądu uzyskiwane przez Wnioskodawcę nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności zlecane przez Sąd jako biegłemu w postępowaniu sądowym. Warunki dokonania tych czynności, w szczególności dotyczące miejsca i czasu ich przeprowadzenia, określa Sąd. Wynagrodzenie określane jest przez ten organ w wydawanych przez niego postanowieniach (stawki urzędowe). Wnioskodawca nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich za wykonanie tych czynności. Jest On powoływany jako biegły na rzecz Sądu.
Zakres czynności świadczonych na rzecz Sądu ustalany jest na podstawie zlecenia Sądu wynikającego z przebiegu postępowania sądowego. Na ogół dotyczy to oceny technicznej pojazdu, oceny zdarzenia drogowego lub opinii w sprawie na podstawie zgromadzonych akt. Wnioskodawca nie ma zawartej umowy z Sądem. Jest powoływany jako rzeczoznawca.
W związku z powyższym zadano następujące pytania:
Czy usługi pomocnicze związane z likwidacją (oceną i szacowaniem) szkód wynikających z zawartych umów ubezpieczeniowych, jak i usługi lustracji pojazdu przed jego ubezpieczeniem, wykonywane w imieniu i na rzecz ubezpieczycieli oraz podmiotów upoważnionych przez tych ubezpieczycieli na podstawie umów substytucyjnych, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług tak jak usługi ubezpieczeniowe.
Czy usługi o takim charakterze, ale świadczone na rzecz Sądu
* powinny być opodatkowane podatkiem VAT, czy zgodnie z art. 15 ust. 1 i 3 ustawy o VAT nie stanowią one wykonywanej samodzielnie działalności gospodarczej, a jako takie w ogóle nie podlegają podatkowi od towarów i usług.
* czy ich świadczenie winno być dokumentowane fakturą VAT i podlega wpisowi do podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Przedmiotem niniejszej interpretacji są zagadnienia zawarte pytaniu nr 2 dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów należności otrzymywanych przez biegłego sądowego. Natomiast w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie nr 1 i część pytania nr 2) zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.
Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowym będzie wystawienie przez płatnika, tj. Sąd, informacji PIT-11 od przychodów uzyskanych przez Wnioskodawcę z tytułu umów zleceń oraz nieujmowanie przez Wnioskodawcę tych przychodów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, jako przychodów niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, a jedynie w składanym zeznaniu PIT-36.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:
* właściwej kwalifikacji przychodu osiągniętego z tytułu wykonania na zlecenie Sądu opinii rzeczoznawczej - jest nieprawidłowe.
* ewidencjonowania w podatkowej księdze przychodów i rozchodów należności otrzymywanych przez biegłego sądowego - jest prawidłowe.
Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Zatem pozarolnicza działalność gospodarcza i działalność wykonywana osobiście stanowią odrębne źródła przychodów.
Stosownie do treści art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:
wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Tak więc, dla celów podatkowych działalność prowadzona przez podatnika może być uznana za działalność gospodarczą pod warunkiem, że uzyskanych przychodów nie można zaliczyć do źródeł przychodów, o których mowa wyżej, tj. np. do działalności wykonywanej osobiście.
Ustawodawca w art. 13 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, określił co uważa się za przychód z samodzielnie wykonywanej działalności i tak zgodnie z treścią art. 13 pkt 6 za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.
Natomiast art. 13 pkt 8 ww. ustawy stanowi, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością
- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.
Wyodrębnienie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu przychodów z działalności wykonywanej osobiście, przychodów osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychodów biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym - przy jednoczesnym zdefiniowaniu na użytek tej ustawy pojęcia pozarolniczej działalności gospodarczej - nie pozostawia wątpliwości, że źródłem tych przychodów nie jest pozarolnicza działalność gospodarcza, lecz zawsze działalność wykonywana osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.
Powyższe powoduje także, iż tego przychodu nie zalicza się do przychodu uzyskiwanego z tytułu umowy zlecenia lub o dzieło. Słowo "zleca" użyte w art. 13 pkt 6 ww. ustawy nie oznacza, iż mamy do czynienia z umową zlecenia. Zlecenie dokonania czynności ma swoje źródło w stosownych przepisach prawa.
Ponadto należy podkreślić, iż na gruncie prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą równocześnie wykonywały na zlecenie sądów określone czynności i osiągały z tego tytułu przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże przychodów tych nie należy łączyć z przychodami z działalności gospodarczej.
Konsekwencją takiej kwalifikacji przychodu jest spoczywający na organach dokonujących wypłaty przedmiotowych kwot obowiązek płatnika, określony w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 41 ust. 1 ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Na podstawie art. 42 ust. 1 i ust. 2 powoływanej ustawy, płatnik ma (w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczkę pobrano) obowiązek przekazania pobranej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego właściwego miejsca zamieszkania lub według siedziby płatnika. W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT- 11. Jednocześnie, osiągający przedmiotowe dochody podatnicy są obowiązani wykazać je, łącznie z dochodami uzyskanymi z innych źródeł, w składanym do dnia 30 kwietnia następnego roku zeznaniu rocznym i do obliczenia należnego podatku dochodowego, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. według obowiązującej w danym roku skali podatkowej.
Zatem, organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od wypłaconego wynagrodzenia za dokonanie opinii, natomiast Wnioskodawca obowiązany jest wykazać przedmiotowe dochody w zeznaniu rocznym na podstawie otrzymanych od płatnika informacji. Oznacza to, iż przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie należy - dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych - ujmować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, w której rejestrowane są przychody uzyskiwane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Koniecznym jest wyłączenie z działalności gospodarczej przychodów z tytułu między innymi wydawania opinii na zlecenie organów władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sądów lub prokuratur, co w konsekwencji wyeliminuje podwójne ich opodatkowanie. Przychody te nie są bowiem przychodami uzyskiwanymi w ramach źródła - działalności gospodarczej. Zatem, osoba w takiej sytuacji nie jest zobowiązana do samodzielnego odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz wyżej cytowane przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, iż przychody Wnioskodawcy, osiągnięte z tytułu wykonywania na zlecenie Sądu czynności rzeczoznawczych jako biegły sądowy, należy zaliczyć do źródła jakim jest działalność wykonywana osobiście, tj. do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bez względu na fakt, że Wnioskodawca prowadzi i w jakim zakresie pozarolniczą działalność gospodarczą.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.