IPPP3/4512-59/16-2/RM - Stawki podatku VAT dla usług świadczonych na rzecz przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 19 stycznia 2016 r. (data wpływu 25 stycznia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku VAT dla usług świadczonych na rzecz przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym - jest prawidłowe.

W dniu 25 stycznia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku VAT dla usług świadczonych na rzecz przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe:

Wnioskodawca (dalej Spółka) prowadzi działalność gospodarczą obejmującą przede wszystkim świadczenie usług hotelarskich, w tym usług noclegowych oraz usług gastronomicznych, w ramach sieci hoteli. Spółka zarejestrowana jest jako podatnik VAT czynny. Spółka, na podstawie zawartych w tym zakresie umów, często świadczy usługi hotelarskie na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, zarówno posiadających, jak i nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju (dalej: Klienci).

Klienci Spółki posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju znajdują się na opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego sporządzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego liście przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. W stosunku do Klientów zagranicznych nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju Spółka jest w posiadaniu (lub uzyska) dokumentów potwierdzających, iż w państwie siedziby są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

Z uwagi na specyfikę prowadzonej przez Klientów działalności, w związku z warunkami wynikającymi z konwencji międzynarodowych i unijnych rozporządzeń lotniczych oraz innych stosownych przepisów, Klienci muszą zapewnić wybranym pracownikom (załogom lotów obsługiwanych przez Klientów) oraz pasażerom lotów wykonywanych przez Klientów określone świadczenia, często realizowane dopiero w przypadku wystąpienia pewnych szczególnych okoliczności.

W związku z tym, Klienci nabywali (w latach poprzednich) i będą nabywać również w 2016 r. i w latach kolejnych od Spółki m.in. wymienione poniżej usługi (dalej: Usługi):

* usługi zakwaterowania oraz wyżywienia pasażerów w sytuacjach zakłóceń w ruchu lotniczym tj. usługi związane z obsługą tzw. "rejsów zakłóconych" (np. w przypadku awarii bądź trudnych warunków atmosferycznych itp.),

* usługi zakwaterowania (wraz ze śniadaniem) oraz usługi transportu z lotniska do hotelu i z hotelu na lotnisko wraz z bagażem członków załóg lotniczych, a także inne usługi dodatkowe świadczone na rzecz członków tych załóg.

Przykładowo, jeżeli dana załoga obsługuje lot do X. z lądowaniem w godzinach wieczornych, a następnie ta sama załoga obsługuje lot z X. w godzinach porannych, to Klienci muszą zapewnić, aby załoga ta była w pełni wypoczęta i zdolna do obsługi kolejnego lotu (stąd zapewniają zakwaterowanie, wyżywienie). Podobnie, jeśli loty obsługiwane przez Klientów nie mogą być uruchomione (ze względu np. na warunki atmosferyczne czy awarię samolotu) wtedy Klienci muszą zapewnić swoim pasażerom zakwaterowanie i wyżywienie do momentu wylotu.

Usługi świadczone są na rzecz Klientów na podstawie kontraktów handlowych. W odniesieniu do Usług opisanych powyżej Spółka podpisała z Klientami aneksy do umów określające zakres i szczegółowe warunki dotyczące świadczenia w 2016 r. wyłącznie Usług będących przedmiotem niniejszego wniosku. Takie aneksy będą podpisywane odrębnie w odniesieniu do warunków świadczenia Usług w każdym roku kalendarzowym. Może się również zdarzyć, że Spółka, w miejsce aneksów zawrze z danym Klientem w 2016 r. i w następnych latach kalendarzowych odrębne umowy określające zakres i szczegółowe warunki dotyczące świadczenia Usług.

Z tytułu świadczenia opisanych powyżej Usług Spółka planuje wystawiać faktury z 0% stawką VAT.

Faktury wystawiane z tytułu Usług, w polu uwagi będą zawierały sformułowanie: "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub alternatywnie analogiczne sformułowanie odnoszące się do nowo zawartych umów), co pozwoli na wykazanie, że poszczególne faktury dokumentują Usługi wyświadczone przez Spółkę na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych.

Spółka może świadczyć również na rzecz Klientów (w zależności od danej umowy wiążącej Spółkę z konkretnym Klientem) m.in. usługi zakwaterowania podróżujących służbowo pracowników Klientów oraz gości poleconych przez Klientów. Ponadto Spółka zobowiązała się do stosowania określonych w ww. umowach warunków handlowych do podróżujących prywatnie pracowników Klientów, rodzin pracowników oraz pozostałych gości, którzy są zobowiązani do pokrywania kosztów świadczonych przez Spółkę na ich rzecz usług we własnym zakresie. Powyższe przypadki nie są przedmiotem zapytania Spółki. Wniosek dotyczy wyłącznie opisanych powyżej Usług związanych z obsługą pasażerów "rejsów zakłóconych" oraz członków załóg lotniczych określonych w aneksach do kontraktów handlowych (lub odrębnych umowach).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w odniesieniu do opisanych Usług, które są i będą świadczone na rzecz Klientów posiadających siedzibę w Polsce w 2016 r. i w kolejnych latach, Spółka ma prawo stosować stawkę 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, w szczególności biorąc pod uwagę:

* fakt znajdowania się krajowych Klientów Spółki na opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego sporządzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego liście przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym;

* zawarcie z Klientami aneksów do kontraktów handlowych lub odrębnych umów, w których szczegółowo zostaną określone Usługi oraz warunki ich świadczenia w danym roku;

* umieszczenie na fakturach dokumentujących świadczenie Usług sformułowania "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub analogicznego sformułowania odnoszącego się do nowo zawartych umów), w celu potwierdzenia tego, że faktury te dokumentują Usługi związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych, świadczone w każdym roku, którego dotyczy dany aneks lub umowa.

2. Czy w odniesieniu do opisanych Usług, które będą świadczone na rzecz Klientów zagranicznych w 2016 r. i w latach kolejnych, Spółka ma prawo stosować stawkę 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, w szczególności biorąc pod uwagę:

* otrzymanie od zagranicznych Klientów Spółki dokumentów potwierdzających, iż w państwie siedziby są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym (zgodnie z art. 83 ust. 1f ustawy o VAT);

* zawarcie z Klientami aneksów do kontraktów handlowych lub odrębnych umów, w których szczegółowo zostaną określone Usługi oraz warunki ich świadczenia w danym roku;

* umieszczenie na fakturach dokumentujących świadczenie Usług sformułowania "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub analogicznego sformułowania odnoszącego się do nowo zawartych umów), w celu potwierdzenia tego, że faktury te dokumentują Usługi świadczone w danym roku na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Do świadczonych Usług Spółka ma prawo do stosowania stawki 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, zarówno w stosunku do Klientów krajowych, jak i Klientów zagranicznych.

Usługi, które będą świadczone przez Wnioskodawcę w 2016 r. i w latach kolejnych mieszczą się bowiem w katalogu czynności wymienionych w powyższym przepisie i są świadczone na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

Spółka zawrze ponadto z Klientami aneksy do kontraktów handlowych lub odrębne umowy, w których szczegółowo zostaną określone warunki świadczenia Usług w danym roku oraz umieści na fakturach dokumentujących świadczenie Usług sformułowanie "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub analogiczne sformułowanie odnoszące się do nowo zawartych umów), w celu potwierdzenia tego, że faktury dokumentują Usługi świadczone w danym roku na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych. W stosunku do Klientów zagranicznych. Spółka posiadać będzie również dokumenty potwierdzające, iż w państwie siedziby Klienci ci są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym (zgodnie z art. 83 ust. 1f ustawy o VAT).

UZASADNIENIE do pytania nr 1.

Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, 0% stawkę VAT stosuje się do usług związanych z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługą pasażerów i ładunków oraz innych o podobnym charakterze usług świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

Jednocześnie, stosownie do art. 83 ust. 2 ustawy o VAT, opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 0% podlegają czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 7-18 i 20-22, w przypadku prowadzenia przez podatnika dokumentacji, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w tym przepisie.

W opinii Wnioskodawcy, z przytoczonych art. 83 ust. 1 pkt 8 oraz z art. 83 ust. 2 ustawy o VAT wynika, że dla zastosowania 0% stawki VAT muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

* świadczone są usługi związane z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługą pasażerów i ładunków, bądź usługi o podobnym charakterze,

* nabywcą usługi jest przewoźnik lotniczy wykonujący głównie przewozy w transporcie międzynarodowym,

* usługodawca posiada stosowną dokumentację potwierdzającą status przewoźnika.

Zdaniem Wnioskodawcy, w stanie faktycznym opisanym we wniosku spełnione są wszystkie wymienione warunki, a szczegółowe uzasadnienie co do każdego z nich przedstawione jest poniżej.

Zakres usług wymienionych w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, 0% stawkę VAT stosuje się do usług związanych z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługą pasażerów i ładunków oraz innych o podobnym charakterze usług świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. Przepisy ustawy o VAT nie precyzują jednak, co należy rozumieć pod pojęciem usług "innych o podobnym charakterze".

Stąd też, zdaniem Spółki, za tego typu usługi uznać należy wszystkie świadczenia, które mają charakter podobny do usług związanych z obsługą samolotów, pasażerów i ładunków, a więc są niezbędne dla prowadzenia działalności w zakresie transportu lotniczego wykonywanej przez przewoźnika lotniczego wykonującego głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. Dlatego też, zdaniem Wnioskodawcy, za usługi wymienione w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, a więc niezbędne do prowadzenia działalności w zakresie międzynarodowego transportu lotniczego, należy również uznać Usługi będące przedmiotem wniosku. Wszystkie bowiem Usługi są potrzebne Klientom Spółki dla zrealizowania obowiązków nałożonych na nich w konwencjach międzynarodowych, unijnych rozporządzeniach lotniczych oraz przepisach prawa polskiego.

W tym zakresie należy wyróżnić Usługi świadczone na rzecz pasażerów oraz na rzecz załóg statków powietrznych.

Usługi świadczone przez Spółkę na rzecz pasażerów w związku z obsługą "rejsów zakłóconych" mieszczą się w ramach wymienionej w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT kategorii usług związanych z obsługą pasażerów. W pewnych sytuacjach (odwołania lub opóźnienia lotu) przewoźnik lotniczy jest bowiem zobowiązany do zapewnienia określonych świadczeń na rzecz pasażerów, które to świadczenia w omawianym przypadku wykonuje na jego zlecenie Spółka.

Jako przykład przepisów dotyczących praw pasażerów można wymienić rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91, które dotyczy lotów rozpoczynających się w państwach członkowskich lub rozpoczynających się w państwach trzecich i kończących się w państwach członkowskich. Rozporządzenie to wskazuje, pod jakimi szczególnymi warunkami i w jakim zakresie, przewoźnik lotniczy ma obowiązek zapewnić pasażerom lotów odwołanych i opóźnionych bezpłatne: posiłki i napoje, zakwaterowanie w hotelu, transport między lotniskiem a miejscem zakwaterowania.

Ponadto, zapewnienie wspomnianych świadczeń pasażerom, oprócz obowiązku wynikającego z właściwych przepisów, jest również podyktowane względami wizerunkowymi i biznesowymi. Przykładowo, zapewnienie przez Klienta tych świadczeń w przypadku awarii samolotu do momentu jego naprawy pozytywnie wpływa na wizerunek Klienta, przez co pasażerowie mogą być zainteresowani nabyciem kolejnych biletów lotniczych od Klientów.

Natomiast w odniesieniu do usług świadczonych przez Spółkę w związku z obsługą załóg statków powietrznych, w określonych sytuacjach Klienci powinni, zgodnie z właściwymi regulacjami, a także przez względy bezpieczeństwa, zapewniać m.in. nocleg, opiekę medyczną, wyżywienie czy transport. Zapewnienie tych usług dla załogi samolotu jest podyktowane bezpieczeństwem lotów, ponieważ wypoczęta załoga jest oczywistym i niezbędnym warunkiem, aby odbył się obsługiwany przez nią lot.

Dlatego też Wnioskodawca uważa, że Usługi świadczone na rzecz Klientów mieszczą się w zakresie usług wymienionych w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, które mogą być opodatkowane 0% stawką VAT, stanowiąc odpowiednio:

* usługi związane z obsługą pasażerów - co dotyczy usług noclegowych, gastronomicznych i transportowych świadczonych na rzecz pasażerów Klientów,

* inne usługi o podobnym charakterze - w odniesieniu do usług noclegowych, gastronomicznych i transportowych świadczonych na rzecz członków załóg samolotów.

Na możliwość stosowania 0% stawki VAT względem Usług świadczonych na rzecz Klientów wskazuje również praktyka organów podatkowych. Zgodnie z interpretacjami organów podatkowych, 0% stawkę VAT można na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT stosować do wielu różnych usług, takich jak np. usługi hotelowe, gastronomiczne i transportowe dla załóg statków powietrznych oraz dla ich pasażerów.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 24 grudnia 2014 r., nr IPPP3/443-1016/14-2/ISZ, wskazano, że: "Cytowany przepis art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy umożliwia zatem zastosowanie stawki podatku 0% do szerokiego zakresu usług. Ustawodawca co prawda wymienił usługi związane z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługi pasażerów i ładunków, jednak nie zamknął tego katalogu usług, używając określenia "oraz innych o podobnym charakterze". Warunkiem jednak jest aby odbiorcą przedmiotowych usług był przewoźnik lotniczy wykonujący głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, co wynikać powinno z prowadzonej przez podatnika - niezbędnej dla zastosowania preferencyjnej stawki podatku - dokumentacji, o której mowa w art. 83 ust. 2 ustawy". Dlatego też w interpretacji tej uznano, że: "usługi w zakresie zakwaterowania oraz wyżywienia mogą być zaliczone do usług związanych z obsługą pasażerów oraz innych o podobnym charakterze usług świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych, które korzystają z preferencyjnej 0% stawki podatku VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy".

Również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 października 2014 r., nr IPPP3/443-796/14-2/JK, wskazano, że: "usługi zakwaterowania świadczone dla załóg lotniczych oraz pasażerów, na które składają się usługi hotelarskie, gastronomiczne i towarzyszące (np. korzystanie z garażu lub pralni) mogą być zaliczone do usług związanych z obsługą pasażerów oraz innych o podobnym charakterze usług świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych, które korzystają z preferencyjnej 0% stawki podatku VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy".

Podobne stanowisko zostało również wyrażone w:

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 grudnia 2013 r., nr IPPP3/443-878/13-2/JK - odnośnie do usług gastronomicznych na rzecz pasażerów międzynarodowych przewoźników lotniczych,

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 3 grudnia 2013 r., nr IPPP3/443-822/13-2/JK - w stosunku do usług w zakresie zakwaterowania (noclegi), wyżywienia (usługi gastronomiczne), transportu na lotnisko dla załogi i pasażerów,

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 czerwca 2013 r., nr IPPP3/443-252/13-2/JK - w zakresie usług zakwaterowania załogi (m.in. zapewnienie/utrzymywanie w gotowości miejsc noclegowych, opiekę medyczną, dentystyczną i rehabilitacyjną, czyszczenie i pranie odzieży), usług zakwaterowania pasażerów (m.in. zapewnienie miejsc noclegowych, opiekę medyczną, dentystyczną i rehabilitacyjną, czyszczenie i pranie odzieży), usług transportu załogi pomiędzy miejscem zakwaterowania a miejscem wylotu/przylotu, usług transportu pasażerów pomiędzy miejscem zakwaterowania a miejscem wylotu/przylotu, usług zapewnienia wyżywienia załodze (w miejscu zakwaterowania lub poza tym miejscem), usługi zapewnienia wyżywienia pasażerom (w miejscu zakwaterowania lub poza tym miejscem),

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 17 listopada 2008 r., nr ITPP2/443-748/08/AK - w stosunku do usług transportu opóźnionego bagażu z lotniska pod adres wskazany przez pasażera, hotelowe dla załóg statków powietrznych, transportu załóg statków powietrznych z lotniska do hotelu i z powrotem,

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 kwietnia 2008 r., nr ITPP2/443-119/08/AP - odnośnie do usług cateringowych, noclegowych i transportowych dla pasażerów odwołanych lub opóźnionych lotów.

W związku z powyższym Spółka jest zdania, że świadczone przez nią Usługi stanowią czynności wymienione w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT.

Status nabywcy i dokumentacja.

Drugim warunkiem zastosowania stawki 0% VAT do usług wymienionych w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT jest ich świadczenie na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

W art. 83 ust. 1a - lf ustawy o VAT, wskazano kryteria jakie powinni spełniać przewoźnicy lotniczy dla uznania ich za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym oraz wprowadzono w tym zakresie zasadę ogłaszania przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego listy przewoźników spełniających te kryteria.

Zgodnie z art. 83 ust. 1a ustawy o VAT, przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, o których mowa w ust. 1 pkt 5-8, 13, 16 i 18, rozumie się przewoźników lotniczych posiadających siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u których udział:

- wynosił w każdej z tych trzech kategorii w poprzednim roku podatkowym co najmniej 60%.

Stosownie natomiast do art. 83 ust. 1c ustawy o VAT, Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego ogłasza do dnia 31 marca danego roku podatkowego, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego, listę przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, o których mowa w ust. 1a, na okres od dnia 1 kwietnia danego roku podatkowego do dnia 31 marca następnego roku podatkowego, na podstawie danych uzyskanych od przewoźników lotniczych.

Z powyższego wynika, że dla weryfikacji statusu przewoźnika lotniczego, który posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce oraz zastosowania względem Usług stawki 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, wystarczające jest umieszczenie danego przewoźnika na liście Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Zdaniem Spółki, skoro świadczone przez nią Usługi stanowić będą usługi wymienione w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, a Wnioskodawca posiadać będzie dokumentację potwierdzającą status Klienta jako przewoźnika lotniczego wykonującego głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, to Spółka będzie uprawniona do stosowania stawki 0% VAT do Usług na rzecz Klientów krajowych świadczonych w 2016 r. i w kolejnych latach.

W szczególności, dla zastosowania przez Spółkę 0% stawki VAT w odniesieniu do Usług świadczonych w 2016 r. i w kolejnych latach, wystarczające będzie zawarcie z Klientami krajowymi (którzy są i będą umieszczeni na opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego sporządzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego liście przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym) aneksów do kontraktów handlowych lub odrębnych umów, w których szczegółowo zostaną określone zakres i warunki świadczenia Usług w danym roku oraz umieszczenie na fakturach dokumentujących świadczenie Usług sformułowania "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub analogicznego sformułowania odnoszącego się do nowo zawartych umów), w celu potwierdzenia tego, że faktury te dokumentują Usługi świadczone w danym roku na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych.

Podsumowując stanowisko Wnioskodawcy, w odniesieniu do opisanych Usług świadczonych na rzecz Klientów krajowych w 2016 r. i w kolejnych latach, Spółka ma prawo stosować stawkę 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, w szczególności biorąc pod uwagę:

* fakt znajdowania się krajowych Klientów Spółki na opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego sporządzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego liście przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym;

* zawarcie z Klientami aneksów do kontraktów handlowych lub odrębnych umów, w których szczegółowo zostaną określone warunki świadczenia Usług w danym roku oraz

* umieszczenie na fakturach dokumentujących świadczenie Usług sformułowania "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub analogicznego sformułowania odnoszącego się do nowo zawartych umów), w celu potwierdzenia tego, że faktury te dokumentują Usługi świadczone w danym roku na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych.

UZASADNIENIE do pytania nr 2.

Spółka świadczy również Usługi na rzecz zagranicznych przewoźników lotniczych, którzy nie posiadają w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 83 ust. 1f ustawy o VAT, przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, o których mowa w ust. 1 pkt 5-8, 13, 16 i 18, rozumie się również przewoźników lotniczych nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju:

* uprawnionych do wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym na podstawie odpowiedniego aktu właściwego organu państwa siedziby tego przewoźnika, w szczególności koncesji lub certyfikatu przewoźnika lotniczego, lub

* wpisanych na listę przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym ogłoszoną przez właściwy organ państwa siedziby danego przewoźnika.

Przepis art. 83 ust. 1f ustawy o VAT oznacza więc, że stawka 0% VAT znajdzie również zastosowanie na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, do usług świadczonych na rzecz zagranicznego przewoźnika lotniczego wykonującego głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, czyli takiego, który nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak wskazano w wyjaśnieniach opublikowanych na stronach Ministerstwa Finansów: "Aby zatem przewoźnicy zagraniczni, którzy nie są umieszczeni na ww. liście ogłoszonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, mogli skorzystać ze stawki 0% od nabywanych w Polsce towarów i usług, zobowiązani są oni do przedstawienia swoim kontrahentom dokumentów potwierdzających, iż w państwie siedziby są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. Dokumentem tym może być wskazanie analogicznej, jak obowiązującej w Polsce listy przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym (taka lista jest np. publikowana w Niemczech), na której dany przewoźnik jest umieszczony. W przypadku państw, w których nie ma takiej listy dokumentem tym może być np. koncesja lub odpowiedni akt właściwego organu państwa siedziby przewoźnika uprawniający do wykonywania międzynarodowych przewozów lotniczych". W dalszej części tych wyjaśnień wskazano, że: "(...) zagraniczni przewoźnicy lotniczy nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju, dla potrzeb stosowania stawki 0% przy nabywanych przez nich towarach i usługach, będą uznani za przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, jeżeli przedłożą kontrahentowi stosowne dokumenty potwierdzające, iż w państwie siedziby są takimi przewoźnikami (przykładowo wskazane powyżej) lub są wpisani na listę ogłaszaną przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego (...)".

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacjach indywidualnych, np. w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. IPPP3/443-474/12-2/MPe oraz z dnia 19 grudnia 2011 r., sygn. IPPP3/443-1376/11-4/MK.

W związku z powyższym Spółka uważa, że posiadając dokumenty (np. koncesja, podobny akt organów państwa, oświadczenie) potwierdzające, iż przewoźnicy nieposiadający w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, są w kraju ich siedziby uznawani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym (zgodnie z art. 83 ust. 1f ustawy o VAT), może stosować do świadczonych na ich rzecz Usług w 2016 r. i w kolejnych latach stawkę 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT.

Zdaniem Spółki, skoro świadczone przez nią Usługi stanowić będą usługi wymienione w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT (co potwierdza argumentacja Spółki przedstawiona w uzasadnieniu stanowiska do pytania 1), a Wnioskodawca posiadać będzie dokumentację potwierdzającą status Klienta jako przewoźnika lotniczego wykonującego głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, to Spółka będzie uprawniona do stosowania stawki 0% VAT do Usług świadczonych w 2016 r. i w kolejnych latach na rzecz Klientów zagranicznych.

W szczególności, dla zastosowania przez Spółkę 0% stawki VAT w odniesieniu do Usług świadczonych w danym roku wystarczające będzie zawarcie z Klientami zagranicznymi aneksów do kontraktów handlowych lub odrębnych umów, w których szczegółowo zostaną określone warunki świadczenia Usług w danym roku oraz umieszczenie na fakturach dokumentujących świadczenie Usług sformułowania "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub analogicznego sformułowania odnoszącego się do nowo zawartych umów), w celu potwierdzenia tego, że faktury te dokumentują Usługi świadczone na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych.

Podsumowując stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do opisanych Usług świadczonych na rzecz Klientów zagranicznych w 2016 r. i w kolejnych latach, Spółka będzie miała prawo stosować stawkę 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, w szczególności biorąc pod uwagę:

* otrzymanie od zagranicznych Klientów Spółki dokumentów potwierdzających, iż w państwie siedziby są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym (zgodnie z art. 83 ust. 1f ustawy o VAT);

* zawarcie z Klientami aneksów do kontraktów handlowych lub odrębnych umów, w których szczegółowo zostaną określone warunki świadczenia Usług w danym roku oraz - umieszczenie na fakturach dokumentujących świadczenie Usług sformułowania "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub analogicznego sformułowania odnoszącego się do nowo zawartych umów), w celu potwierdzenia tego, że faktury te dokumentują Usługi świadczone w danym roku na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionych zdarzeń przyszłych jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej "ustawą", opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Przy czym, na mocy art. 146a pkt 1 ww. ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Oprócz stawki podstawowej, na wybrane grupy towarów i usług, ustawodawca przewidział także stawki obniżone oraz zwolnienia od podatku.

I tak, w myśl art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy, stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się do usług związanych z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługą pasażerów i ładunków oraz innych o podobnym charakterze usług świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

Jednocześnie art. 83 ust. 2 ustawy wskazuje, że opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 0% podlegają czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 7-18 i 20-22, w przypadku prowadzenia przez podatnika dokumentacji, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w tym przepisie.

Cytowany przepis art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy umożliwia zastosowanie stawki podatku 0% do szerokiego zakresu usług. Ustawodawca co prawda wymienił usługi związane z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługi pasażerów i ładunków, jednak nie zamknął tego katalogu usług, używając określenia "oraz innych o podobnym charakterze". Należy zatem przyjąć, że usługi wykonywane przez Spółkę będące przedmiotem pytania mieszczą się w dyspozycji tego przepisu. Warunkiem jednak jest aby odbiorcą przedmiotowych usług był przewoźnik lotniczy wykonujący głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, co wynikać powinno z prowadzonej przez podatnika dokumentacji, o której mowa w ust. 2 art. 83 ustawy-niezbędnej dla zastosowania preferencyjnej stawki podatku.

Wskazać należy, że stosownie do art. 83 ust. 1a ustawy, przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, o których mowa w ust. 1 pkt 5-8, 13, 16 i 18, rozumie się przewoźników lotniczych posiadających siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u których udział:

- wynosił w każdej z tych trzech kategorii w poprzednim roku podatkowym co najmniej 60%.

Zgodnie z art. 83 ust. 1c ustawy, Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego ogłasza do dnia 31 marca danego roku podatkowego, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego, listę przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, o których mowa w ust. 1a, na okres od dnia 1 kwietnia danego roku podatkowego do dnia 31 marca następnego roku podatkowego, na podstawie danych uzyskanych od przewoźników lotniczych.

Przewoźnicy lotniczy przekazują Prezesowi Urzędu Lotnictwa Cywilnego dane potwierdzające spełnienie kryteriów, o których mowa w ust. 1a, najpóźniej do dnia 20 lutego danego roku podatkowego (art. 83 ust. 1d ustawy).

Zgodnie z art. 83 ust. 1f ustawy przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, o których mowa w ust. 1 pkt 5-8, 13, 16 i 18, rozumie się również przewoźników lotniczych nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju:

Z przytoczonych przepisów wynika zatem, że przewoźnicy lotniczy posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju mogą być uznani za przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym jeżeli udział przychodów z działalności w transporcie międzynarodowym w przewozach ogółem, udział zrealizowanej liczby lotów w transporcie międzynarodowym w przewozach ogółem oraz udział liczby pasażerów lub ilości przewożonych towarów, lub ilości przewożonych przesyłek w transporcie międzynarodowym w przewozach ogółem wynosił w poprzednim roku podatkowym co najmniej 60%. Przy czym na podstawie danych otrzymanych od przewoźników Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego ogłasza w drodze obwieszczenia listę przewoźników lotniczych, którzy spełniają powyższe kryteria.

Natomiast zagraniczni przewoźnicy lotniczy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju mogą być uznani za przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym jeżeli są uprawnieni do wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym na podstawie odpowiedniego aktu właściwego organu państwa ich siedziby, w szczególności koncesji lub certyfikatu przewoźnika lotniczego, lub są wpisani na listę przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym ogłoszoną przez właściwy organ państwa siedziby danego przewoźnika.

Zatem przewoźnicy lotniczy posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju którzy znajdują się na opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego sporządzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego liście przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym są uprawnieni do korzystania ze stawki 0% w stosunku do usług, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy. Zaś aby przewoźnicy zagraniczni nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju mogli skorzystać ze stawki 0% względem usług, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy, zobowiązani są do przedstawienia swoim kontrahentom dokumentów potwierdzających, iż w państwie siedziby są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. Dokumentem tym może być wskazanie analogicznej, jak obowiązującej w Polsce listy przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, na której dany przewoźnik jest umieszczony bądź dokumentem tym może być np. koncesja lub odpowiedni akt właściwego organu państwa siedziby przewoźnika uprawniający do wykonywania międzynarodowych przewozów lotniczych.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca - czynny podatnik VAT prowadzi działalność gospodarczą obejmującą przede wszystkim świadczenie usług hotelarskich, w tym usług noclegowych oraz usług gastronomicznych, w ramach sieci hoteli. Na podstawie zawartych w tym zakresie umów, często świadczy usługi hotelarskie na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, zarówno posiadających, jak i nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju. Klienci Spółki posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju znajdują się na opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego sporządzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego liście przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. W stosunku do Klientów zagranicznych nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju Spółka jest w posiadaniu (lub uzyska) dokumentów potwierdzających, iż w państwie siedziby są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.

Z uwagi na specyfikę prowadzonej przez Klientów działalności, w związku z warunkami wynikającymi z konwencji międzynarodowych i unijnych rozporządzeń lotniczych oraz innych stosownych przepisów, Klienci muszą zapewnić wybranym pracownikom (załogom lotów obsługiwanych przez Klientów) oraz pasażerom lotów wykonywanych przez Klientów określone świadczenia, często realizowane dopiero w przypadku wystąpienia pewnych szczególnych okoliczności.

W związku z tym, zgodnie z umowami zawieranymi pomiędzy Spółką a Klientami, Klienci nabywali w latach poprzednich i nabywają od Spółki m.in.: usługi zakwaterowania oraz wyżywienia pasażerów w sytuacjach zakłóceń w ruchu lotniczym, tj. usługi związane z obsługą tzw. "rejsów zakłóconych" (np. w przypadku awarii bądź trudnych warunków atmosferycznych itp.), usługi zakwaterowania (wraz ze śniadaniem) oraz usługi transportu z lotniska do hotelu i z hotelu na lotnisko wraz z bagażem członków załóg lotniczych, a także inne usługi dodatkowe świadczone na rzecz członków tych załóg.

W odniesieniu do Usług opisanych powyżej Spółka podpisała z Klientami aneksy do umów określające zakres i szczegółowe warunki dotyczące świadczenia w 2016 r. wyłącznie ww. Usług. Takie aneksy będą podpisywane odrębnie w odniesieniu do warunków świadczenia Usług w każdym roku kalendarzowym. Może się również zdarzyć, że Spółka, w miejsce aneksów zawrze z danym Klientem w 2016 r. i w następnych latach kalendarzowych odrębne umowy określające zakres i szczegółowe warunki dotyczące świadczenia Usług.

Z tytułu świadczenia opisanych powyżej Usług Spółka planuje wystawiać faktury z 0% stawką VAT. Faktury wystawiane z tytułu Usług, w polu uwagi będą zawierały sformułowanie: "usługi zgodnie z aneksem z dnia....do umowy z dnia" (lub alternatywnie analogiczne sformułowanie odnoszące się do nowo zawartych umów), co pozwoli na wykazanie, że poszczególne faktury dokumentują Usługi wyświadczone przez Spółkę na rzecz Klienta związane z pobytem pasażerów "rejsów zakłóconych" lub pobytem członków załóg lotniczych. Spółka może świadczyć również na rzecz Klientów (w zależności od danej umowy wiążącej Spółkę z konkretnym Klientem) m.in. usługi zakwaterowania podróżujących służbowo pracowników Klientów oraz gości poleconych przez Klientów.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą prawa do zastosowania stawki 0% VAT na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT w odniesieniu do opisanych we wniosku Usług, świadczonych na rzecz Klientów krajowych oraz zagranicznych w 2016 r. i w latach kolejnych.

Mając na uwadze przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę zarówno na rzecz Klientów krajowych jak i na rzecz Klientów zagranicznych, będące przedmiotem niniejszego wniosku, tj. usługi związane z obsługą tzw. "rejsów zakłóconych" - usługi zakwaterowania oraz wyżywienia pasażerów w sytuacjach zakłóceń w ruchu lotniczym, usługi zakwaterowania (wraz ze śniadaniem) oraz usługi transportu z lotniska do hotelu i z hotelu na lotnisko wraz z bagażem członków załóg lotniczych, a także inne usługi dodatkowe świadczone na rzecz członków tych załóg mogą być zaliczone do usług związanych z obsługą pasażerów oraz innych usług o podobnym charakterze świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy, które korzystają z preferencyjnej stawki podatku VAT w wysokości 0%.

Jednocześnie z dokumentacji prowadzonej przez Wnioskodawcę wynika, że Klienci spełniają kryteria pozwalające do uznania ich za przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, tj. Klienci posiadający siedzibę w Polsce znajdują się na opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego sporządzonej przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego liście przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym natomiast w odniesieniu do Klientów zagranicznych nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju Wnioskodawca posiada (lub uzyska) dokumenty świadczące o tym, że w państwie siedziby Klienci ci są uznani za wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym (np. koncesja, lub podobny akt właściwych organów państwa siedziby tego przewoźnika).

Zatem, skoro Wnioskodawca świadczy usługi, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy i jednocześnie z dokumentacji prowadzonej przez Wnioskodawcę wynika, że Klienci spełniają kryteria pozwalające do uznania ich za przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym, to oznacza, że z tytułu opisanych we wniosku usług świadczonych na rzecz Klientów krajowych i zagranicznych w roku 2016 i latach kolejnych, Spółka ma prawo zastosować stawkę podatku VAT w wysokości 0% na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy w związku z art. 83 ust. 2 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock