IPPP3/443-631/14-2/JK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 1 lipca 2014 r. (data wpływu 4 lipca 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania czynności wykonywanych na rzecz Zakładu ubezpieczeń w ramach umowy dotyczącej likwidacji szkód - jest prawidłowe.

W dniu 4 lipca 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania czynności wykonywanych na rzecz Zakładu ubezpieczeń w ramach umowy dotyczącej likwidacji szkód.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest zagranicznym zakładem ubezpieczeń prowadzącym, stosownie do art. 131 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 950, z późn. zm.), działalność ubezpieczeniową w Polsce poprzez oddział, w zakresie przedmiotowym, o którym mowa w dziale II załącznika do wspomnianej ustawy (tzw. ubezpieczenia majątkowe).

Wnioskodawca zawarł umowę z innym zakładem ubezpieczeń prowadzącym działalność, o której mowa w dziale II załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, której przedmiotem jest wykonywanie w imieniu i na rzecz Zakładu ubezpieczeń czynności ubezpieczeniowych, polegających na ustalaniu wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań i innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia, które w świetle art. 3 ust. 7 w zw. z ust. 5 pkt 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej stanowią czynności ubezpieczeniowe.

Umowami ubezpieczenia w odniesieniu, do których Wnioskodawca wykonuje likwidację szkód, są: umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz określone umowy ubezpieczenia działu II załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zawierane przez Zakład ubezpieczeń.

Rodzajami szkód objętych zleceniem likwidacji szkód są:

naprawienia, których uprawnieni domagają się od Zakładu ubezpieczeń przez zapłatę odszkodowania lub świadczenia.

W celu prawidłowego wykonania umowy dotyczącej likwidacji szkód, Zakład ubezpieczeń doręczył Wnioskodawcy wszystkie ogólne warunki ubezpieczeń, w odniesieniu do których Wnioskodawca wykonuje likwidację szkód i przeszkolił właściwych pracowników Wnioskodawcy w zakresie wspomnianych produktów ubezpieczeniowych, a w szczególności w zakresie treści tych umów ubezpieczenia.

Zakład ubezpieczeń dokonuje każdorazowo zlecenia likwidacji szkody za pomocą aplikacji informatycznej, na podstawie pisemnego lub telefonicznego zgłoszenia szkody przyjętego przez Zakład ubezpieczeń. Dokumentacja związana z likwidacją szkody jest skanowana przez Zakład ubezpieczeń i udostępniana Wnioskodawcy we wspomnianej aplikacji informatycznej. Jeżeli jednak dokumentacja związana z likwidacją szkody, zostanie przesłana przez osobę uprawnioną na adres Wnioskodawcy (czego wykluczyć nie można, co jednak powinno zdarzać się wyjątkowo), będzie ona skanowana przez Wnioskodawcę i umieszczana w aplikacji informatycznej Zakładu ubezpieczeń a dokumenty w formie papierowej, będą przesyłane Zakładowi ubezpieczeń.

W przypadku, gdy w toku likwidacji szkody okaże się niezbędne uzyskanie dodatkowych wyjaśnień lub poczynienie dodatkowych ustaleń faktycznych, Wnioskodawca zwraca się w tym celu do Zakładu ubezpieczeń.

W celu uniknięcia wątpliwości Wnioskodawca wskazuje, że ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń ubezpieczeniowych jest dokonywane przez Zakład ubezpieczeń.

Wnioskodawca, na podstawie przekazanej mu dokumentacji oraz informacji dokonuje ustalenia, weryfikuje, czy dana osoba zawarła z Zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia na mocy której przysługuje jej ochrona ubezpieczeniowa, czy osoba ta jest osobą uprawnioną do zgłoszenia roszczenia wobec Zakładu ubezpieczeń oraz czy w danej sytuacji Zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność wynikającą z umowy ubezpieczenia, tj. w szczególności czy nie zachodzą okoliczności wyłączające odpowiedzialność Zakładu ubezpieczeń w danej sprawie, zaś w przypadku ustalenia, że Zakład ubezpieczeń odpowiedzialność taką ponosi - ustala jaka jest wysokość odszkodowania (świadczenia) należnego osobie uprawnionej od Zakładu ubezpieczeń. Podobnie, w przypadku kwestionowania zasadności decyzji Zakładu ubezpieczeń w przedmiocie wypłaty odszkodowania (świadczenia) lub jego wysokości i wniesienia do Zakładu ubezpieczeń stosownego odwołania, przedmiotem usługi Wnioskodawcy jest wówczas zbadanie zasadności przedstawionych zarzutów w świetle zgromadzonych dokumentów oraz postanowień właściwej umowy ubezpieczenia, ewentualnie innych dodatkowych informacji i dokumentów przekazanych przez Zakład ubezpieczeń - jeżeli okaże się to niezbędne.

Na podstawie oceny wyników likwidacji szkody dokonanej przez Wnioskodawcę, oświadczenia woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów ubezpieczenia (a tym samym o uznaniu lub odmowie uznania roszczenia) składane są przez Zakład ubezpieczeń, stosownie do wymogów art. 3 ust. 3 pkt 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, jak również zakład ten dokonuje we własnym zakresie wypłaty odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów ubezpieczenia.

Wnioskodawca jest zobowiązany do udzielania wyjaśnień Zakładowi ubezpieczeń lub jego pełnomocnikom procesowym dotyczących likwidacji szkody, jakie okażą się niezbędne w toku prowadzenia procesu dotyczącego szkody, której likwidacji dokonał Wnioskodawca, a także pomocy obejmującej czynności likwidacji szkody, polegające na analizie szkody i wydaniu opinii w odniesieniu do dowodów przeprowadzonych w toku procesu (opinie biegłych, zeznania świadków, wyniki oględzin).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy usługa likwidacji szkód świadczona przez Wnioskodawcę jest usługą zwolnioną od podatku od towarów i usług.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczona przez niego usługa likwidacji szkód jest zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku "usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji". Co istotne, w myśl ust. 13 ww. artykułu 43, "zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41". Przy czym, stosownie do ust. 14 omawianego artykułu 43 "przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41".

Zdaniem Wnioskodawcy, usługa likwidacji szkód świadczona przez Wnioskodawcę, opisana w zaprezentowanym wyżej stanie faktycznym stanowi element usługi ubezpieczeniowej, przy czym sama stanowi odrębną całość i jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia usługi ubezpieczeniowej, zwolnionej od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Nie ma też wątpliwości, że nie stanowi ona usługi stanowiącej element usług pośrednictwa (w tym usług pośrednictwa, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy o VAT).

Jak wskazywano w orzecznictwie, na mocy art. 43 ust. 13 ustawy o VAT zwolnione od podatku od towarów i usług będzie świadczenie usługi stanowiącej element usługi ubezpieczeniowej, który jest dla niej właściwy i niezbędny, jednakże musi on stanowić odrębną całość. Dodatkowo na mocy art. 43 ust. 14 ustawy o VAT usługa taka nie może stanowić elementu usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Art. 43 ust. 13 ustawy o VAT przewiduje zwolnienie z VAT dla usługi stanowiącej element usługi ubezpieczeniowej i nie precyzuje zakresu podmiotowego.

Należy zatem uznać, że przepis ten dotyczy usług opartych na podwykonawstwie czy outsourcingu wykonywanych przez podmioty trzecie na rzecz podmiotów ubezpieczających. Przy czym, pojęcie "niezbędny" oznacza "koniecznie potrzebny" (Słownik Języka Polskiego http://sjp.pwn.pl), zaś pod pojęciem "właściwy" należy rozumieć za Słownikiem Języka Polskiego (http://sjp.pwn.pl) czy Nowym Słownikiem Języka Polskiego pod red. B. Dunaja s. 783 "mający typowe cechy danego gatunku, grupy przedmiotów czy zjawisk". Z kolei "odrębny" wskazuje na znaczenie "stanowiący samodzielną całość", z kolei za "całość" uznaje "wszystkie części czegoś "wzięte razem", (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 maja 2012 r., sygn. akt I FSK 268/12 oraz z dnia 31 stycznia 2013 r., sygn. akt I FSK 392/12).

Norma art. 43 ust. 13 ustawy o VAT nie znajduje swojego bezpośredniego odpowiednika w treści dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347 z 2006 r., z późn. zm.), stanowiąc rozszerzenie zwolnienia wynikającego z przepisu art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 112, będąc konsekwencją wadliwie sformułowanej w procesie transpozycji normy krajowej. Brak jest zatem podstaw do dokonywania wykładni prowspólnotowej tej normy, prowadzącej do wykładni contra legem i nakładania na obywatela obowiązków wynikających tylko z samej dyrektywy (por. wyrok NSA z 4 marca 2013 r., sygn. akt I FSK 577/12 i powołane w nim orzecznictwo; analogicznie w wyroku NSA z dnia 18 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1093/12).

Wnioskodawca podziela i przyjmuje za własny pogląd wyrażony przez NSA w wyroku z 4 marca 2013 r., sygn. akt I FSK 577/12, zgodnie z którym m.in. czynności polegające ustaleniu wysokości i rozmiaru szkód oraz odszkodowań i innych świadczeń należnych ubezpieczonym i poszkodowanym, mogą być traktowane jako pewna, dająca się wyodrębnić całość. Równocześnie jest oczywiste, że każda z tych czynności odrębnie i wszystkie razem są niewątpliwie właściwe oraz niezbędne do wykonania usługi ubezpieczenia. Aby ubezpieczony mógł otrzymać odszkodowanie niezbędne jest ustalenie, czy nastąpiło zdarzenie objęte umową ubezpieczenia, ustalenie rozmiaru szkody i wysokości świadczenia. Ponadto, są to usługi właściwe dla usługi ubezpieczeniowej w rozumieniu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Jak zauważył NSA, według "Uniwersalnego słownika języka polskiego", PWN, W-wa 2003, właściwy to: «taki, jaki być powinien, spełniający konieczne warunki; odpowiedni, stosowny, należyty» zaś wg. "Słownika poprawnej polszczyzny" pod red. Prof. A. Markowskiego, PWN, W-wa 2010 właściwy to także "charakterystyczny, typowy". W ocenie NSA to właśnie w tym znaczeniu użyto w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT sformułowania " (...) jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41". W tym znaczeniu proces likwidacji szkód obejmujący ww. usługi jest właściwy dla usługi ubezpieczeniowej. Stanowi cechę charakterystyczną usługi ubezpieczeniowej. Przeprowadzenie procesu likwidacyjnego określonego w art. 16 ustawy o działalności ubezpieczeniowej jest bowiem obowiązkiem ubezpieczyciela (który może powierzyć innym podmiotom - art. 3 ust. 6 ustawy o działalności ubezpieczeniowej), stanowiąc jedno ze świadczeń do jakich zobowiązany jest ubezpieczyciel w ramach stosunku ubezpieczenia (zob. też wyrok NSA z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt I FSK 1300/12).

Problematyka dotycząca omawianego zwolnienia w przypadku usług likwidacji szkód była przedmiotem analizy Ministra Finansów dokonanej w interpretacji ogólnej z dnia 20 lipca 2012 r. (sygn. PT1/033/1/2/EFU/2012/PT-304). Minister Finansów zaprezentował wówczas następujący pogląd prawny: "niektóre czynności wykonywane w ramach procesu likwidacji szkód, określane ogólnie pojęciem "rozpatrywania roszczeń", które sprowadzają się w istocie do weryfikacji informacji wynikających z dokumentacji dotyczącej zaistniałego zdarzenia objętego ubezpieczeniem (a więc np. dokonanej wyceny szkody, raportu z lustracji miejsca wypadku itp.) z zapisami polisy ubezpieczeniowej, prowadzonej w celu upewnienia się, czy posiadacz polisy ma prawo do składanego roszczenia i w jakiej kwocie ubezpieczyciel może uznać to roszczenie, mogą korzystać ze zwolnienia określonego w ww. art. 43 ust. 13 ustawy, wypełniają bowiem warunki określone w tym przepisie. Czynności te wymagają od rozpatrującego roszczenie posiadania pełnego obrazu zobowiązań umownych oraz stosowanych w danej umowie standardów ubezpieczeniowych. Na tej podstawie dokonywana jest weryfikacja, czy zgromadzone informacje odpowiadają profilowi ryzyka objętego polisą i czy ubezpieczyciel będzie w świetle umowy zobowiązany do pokrycia szkody i w jakiej wysokości (niewykluczony jest tu element negocjacji wysokości rekompensaty). Czynności takie świadczone na zlecenie zakładu ubezpieczeń wymagają pewnego rodzaju upoważnienia do podejmowania decyzji w imieniu tego zakładu oraz dostępu do dokumentacji konkretnej umowy ubezpieczeniowej".

Podzielając powyższy pogląd Ministra Finansów, Wnioskodawca zwraca przy tym uwagę, że takie właśnie czynności wykonuje on w ramach świadczonej usługi likwidacji szkód. Posiadając pełny obraz zobowiązań umownych (Zakład ubezpieczeń zapoznał Wnioskodawcę z treścią zawieranych umów ubezpieczenia) dokonuje bowiem weryfikacji informacji dotyczących osoby ubezpieczonej oraz zdarzenia ubezpieczeniowego pod kątem zasadności zgłaszanego roszczenia oraz odpowiedzialności ubezpieczyciela, w tym wysokości należnego odszkodowania (świadczenia), na podstawie informacji i dokumentacji przekazanej przez akład ubezpieczeń, dotyczącej zgłoszonego roszczenia i zaistniałego zdarzenia, w tym m.in. w zakresie ustaleń dotyczących okoliczności tego zdarzenia oraz wyceny szkody, jak również powiązania ich z warunkami umowy ubezpieczenia, w celu ustalenia czy w danym przypadku zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność wobec danej osoby, jak również jaka jest wysokość odpowiedzialności ubezpieczyciela. Nie jest przy tym istotą usługi likwidacji szkód wykonywanie przez Wnioskodawcę czynności o charakterze technicznym.

Analogiczne czynności Wnioskodawca wykonuje w przypadku wszczęcia przez daną osobę procedury odwoławczej, w przypadku kwestionowania zasadność decyzji zakładu ubezpieczeń w przedmiocie wypłaty odszkodowania (świadczenia) lub jego wysokości. Przedmiotem usługi Wnioskodawcy jest wówczas zbadanie zasadności zarzutów przedstawionych przez osobę uprawnioną w świetle zgromadzonych dokumentów oraz postanowień właściwej umowy ubezpieczenia, ewentualnie innych dodatkowych informacji i dokumentów przekazanych przez Zakład ubezpieczeń jeżeli okaże się to niezbędne.

Podobne wnioski płyną z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 października 2013 r., sygn. IPPP2/443-796/13-2/RR. Stwierdzono w niej że "niektóre z czynności wykonywanych przez Spółkę w ramach procesu likwidacji szkód, takie jak: sprawdzenie uprawnień ubezpieczonych do uzyskania odszkodowania - odnoszą się w istocie do weryfikacji informacji wynikających z dokumentacji dotyczącej zaistniałego zdarzenia objętego ubezpieczeniem z zapisami polisy ubezpieczeniowej i podejmowania decyzji merytorycznych w sprawach szkodowych. Czynności te wymagają posiadania pełnego obrazu zobowiązań umownych oraz stosowanych w danej umowie standardów ubezpieczeniowych. Na tej podstawie dokonywana jest weryfikacja, czy dana szkoda mieści się w zakresie ryzyka objętego polisą i czy ubezpieczyciel będzie zobowiązany do pokrycia szkody i w jakiej wysokości, czy też zachodzą przypadki wyłączające odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Czynności takie mieszczą się w pojęciu "rozpatrywania roszczeń" i wymagają pewnego rodzaju upoważnienia do podejmowania decyzji w imieniu towarzystwa ubezpieczeniowego oraz dostępu do dokumentacji konkretnej umowy ubezpieczeniowej. Powyższe czynności spełniają warunki upoważniające do zastosowania zwolnienia od podatku wymienionego w art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, stanowią bowiem element usługi ubezpieczeniowej, mają odrębny charakter ale są też niezbędne i właściwe do jej wykonania".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Co do zasady stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Przy czym na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Niemniej jednak zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Jednocześnie ustawodawca w art. 43 ust. 13 ustawy wskazał, że zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37- 41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przy czym stosownie do art. 43 ust. 14 ustawy przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zawarł umowę z innym Zakładem ubezpieczeń, której przedmiotem jest wykonywanie w imieniu i na rzecz Zakładu ubezpieczeń czynności ubezpieczeniowych, polegających na ustalaniu wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań i innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia - dalej: likwidacja szkód. W celu prawidłowego wykonania umowy dotyczącej likwidacji szkód, Zakład ubezpieczeń doręczył Wnioskodawcy wszystkie ogólne warunki ubezpieczeń, w odniesieniu do których Wnioskodawca wykonuje likwidację szkód i przeszkolił właściwych pracowników Wnioskodawcy w zakresie wspomnianych produktów ubezpieczeniowych, a w szczególności w zakresie treści tych umów ubezpieczenia. Zakład ubezpieczeń dokonuje każdorazowo zlecenia likwidacji szkody za pomocą aplikacji informatycznej, na podstawie pisemnego lub telefonicznego zgłoszenia szkody przyjętego przez Zakład ubezpieczeń. Dokumentacja związana z likwidacją szkody jest skanowana przez Zakład ubezpieczeń i udostępniana Wnioskodawcy we wspomnianej aplikacji informatycznej. Jeżeli jednak dokumentacja związana z likwidacją szkody, zostanie przesłana przez osobę uprawnioną na adres Wnioskodawcy (czego wykluczyć nie można, co jednak powinno zdarzać się wyjątkowo), będzie ona skanowana przez Wnioskodawcę i umieszczana w aplikacji informatycznej Zakładu ubezpieczeń a dokumenty w formie papierowej, będą przesyłane Zakładowi ubezpieczeń.

W przypadku, gdy w toku likwidacji szkody okaże się niezbędne uzyskanie dodatkowych wyjaśnień lub poczynienie dodatkowych ustaleń faktycznych, Wnioskodawca zwraca się w tym celu do Zakładu ubezpieczeń. Ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń ubezpieczeniowych jest dokonywane przez Zakład ubezpieczeń.

Wnioskodawca, na podstawie przekazanej mu dokumentacji oraz informacji dokonuje ustalenia, weryfikuje, czy dana osoba zawarła z Zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia na mocy której przysługuje jej ochrona ubezpieczeniowa, czy osoba ta jest osobą uprawnioną do zgłoszenia roszczenia wobec Zakładu ubezpieczeń oraz czy w danej sytuacji Zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność wynikającą z umowy ubezpieczenia, tj. w szczególności czy nie zachodzą okoliczności wyłączające odpowiedzialność Zakładu ubezpieczeń w danej sprawie. W przypadku ustalenia, że Zakład ubezpieczeń odpowiedzialność taką ponosi - ustala jaka jest wysokość odszkodowania (świadczenia) należnego osobie uprawnionej od Zakładu ubezpieczeń. Podobnie, w przypadku kwestionowania zasadności decyzji Zakładu ubezpieczeń w przedmiocie wypłaty odszkodowania (świadczenia) lub jego wysokości i wniesienia do Zakładu ubezpieczeń stosownego odwołania, przedmiotem usługi Wnioskodawcy jest wówczas zbadanie zasadności przedstawionych zarzutów w świetle zgromadzonych dokumentów oraz postanowień właściwej umowy ubezpieczenia, ewentualnie innych dodatkowych informacji i dokumentów przekazanych przez Zakład ubezpieczeń - jeżeli okaże się to niezbędne.

Na podstawie oceny wyników likwidacji szkody dokonanej przez Wnioskodawcę, oświadczenia woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów ubezpieczenia składane są przez Zakład ubezpieczeń, jak również zakład ten dokonuje we własnym zakresie wypłaty odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów ubezpieczenia.

Wnioskodawca jest zobowiązany do udzielania wyjaśnień Zakładowi ubezpieczeń lub jego pełnomocnikom procesowym dotyczących likwidacji szkody, jakie okażą się niezbędne w toku prowadzenia procesu dotyczącego szkody, której likwidacji dokonał Wnioskodawca, a także pomocy obejmującej czynności likwidacji szkody, polegające na analizie szkody i wydaniu opinii w odniesieniu do dowodów przeprowadzonych w toku procesu (opinie biegłych, zeznania świadków, wyniki oględzin).

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii czy świadczona usługa likwidacji szkód jest usługą zwolnioną od podatku od towarów i usług.

Wskazać należy, że w przepisach prawa krajowego nie istnieje prawna definicja czynności wykonywanych w ramach procesu likwidacji szkód. O ile z przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 950) - w szczególności z art. 16 ustawy - wywieść można, że postępowanie likwidacyjne podejmowane przez ubezpieczyciela w przypadku zajścia zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową wiąże się z podjęciem przez niego czynności zmierzających do ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia, o tyle brak jest w przepisach bezpośredniego odniesienia do czynności "likwidacji szkód". W praktyce, za usługi likwidacji szkód ubezpieczeniowych uznawane są czynności wykonywane w ramach ustalania przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, a także ustalania wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z tyt. umów ubezpieczenia.

Czynności te, zgodnie z przepisem art. 3 ust. 5 pkt 1 i 2 w związku z ust. 6 ww. ustawy o działalności ubezpieczeniowej, są traktowane jako czynności ubezpieczeniowe w zakresie, w jakim są wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Za czynność wykonywaną w ramach likwidacji szkód uznaje się również wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów ubezpieczenia, która zgodnie z art. 3 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy również stanowi czynność ubezpieczeniową.

W świetle utrwalonej linii orzeczniczej TSUE, przewidziane w dyrektywie 2006/I12/WE zwolnienia stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, których celem jest uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT, i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (wyroki w sprawach: C-169/04 Abbey National pkt 38, C-472/03 Arthur Andersen pkt 25, C- 240/99 Skandia pkt 23 i inne).

Dlatego też interpretacji zwolnień od podatku należy dokonywać w pierwszej kolejności w oparciu o regulacje dyrektywy 2006/112/WE w kontekście celu tych zwolnień i przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE. Wprawdzie dyrektywa 2006/I12/WE nie zawiera definicji zwolnionych transakcji ubezpieczeniowych, jednak kwestia ta była przedmiotem orzecznictwa TSUE, z którego wynika że: "(...) istotą transakcji ubezpieczeniowej jest, w ogólnym rozumieniu, że ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki." (wyroki w sprawach: C-8/01 Taksatorringen pkt 39, C-349/96 CPP pkt 17, C-240/99 Skandia pkt 37). Ponadto, "transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym" (wyrok w sprawie C-8/01 Taksatorringen, pkt 41).

W tym kontekście, świadczone przez Wnioskodawcę dla ubezpieczyciela czynności w ramach likwidacji szkód, nie mogą być uznane za usługi ubezpieczeniowe podlegające zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy. Wnioskodawca nie wykonuje czynności ubezpieczeniowych. Czynność ubezpieczeniowa, w rozumieniu TSUE, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy. Wnioskodawca nie występuje w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do wykonania świadczenia na rzecz ubezpieczonego klienta towarzystwa ubezpieczeniowego. Zauważyć należy, że "czynność ubezpieczeniowa", w każdym wypadku związana będzie z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Natomiast z opisu sprawy wynika, że między Wnioskodawcą oraz ubezpieczonymi nie istnieje żaden stosunek prawny ubezpieczenia. Wnioskodawca nie występuje w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz ubezpieczonego klienta.

Wnioskodawca nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez firmę ubezpieczeniową lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka. W konsekwencji, czynności wykonywane na rzecz Zakładu ubezpieczeń, będące przedmiotem wniosku, nie stanowią usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych, ani też usług pośrednictwa w świadczeniu usług reasekuracyjnych i ubezpieczeniowych korzystających ze zwolnienia od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

W odniesieniu do możliwości objęcia usług świadczonych w ramach likwidacji szkód zwolnieniem określonym w art. 43 ust. 13 ustawy należy nadmienić, że orzecznictwo TSUE w jasny sposób określa zakres zwolnień dla czynności stanowiących część składową usług finansowych i ubezpieczeniowych, wykonywaną przez podmioty zewnętrzne w ramach tzw. outsourcingu. Zwolnienie takie jest możliwe przy spełnieniu określonych warunków, nie ma zatem charakteru nieograniczonego.

W reprezentatywnym dla problematyki outsourcingu usług wyroku w sprawie C-2/95 SDC TSUE podkreślił, że aby usługi pomocnicze dla zwolnionej usługi głównej mogły również korzystać ze zwolnienia "muszą, w szerokim ujęciu, tworzyć odrębną całość, spełniając w efekcie szczególne, zasadnicze funkcje opisanej usługi (...). Usługę zwolnioną z podatku na podstawie przepisów dyrektywy należy odróżnić od zwykłej fizycznej lub technicznej dostawy, takiej jak udostępnienie bankowi systemu obsługi danych" - (pkt 66 wyroku).

Warunek wypełniania specyficznych i istotnych funkcji usługi głównej przez usługę pomocniczą, uprawniający tę ostatnią do zwolnienia od podatku, był wielokrotnie przywoływany również w innych wyrokach TSUE, np.: w sprawach C-235/00 CSC (pkt 25), C-169/04 Abbey National (pkt 70 i 71), C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj (pkt 24 i 27).

Uwzględniając zatem przywołane wyżej orzecznictwo TSUE, uznać należy, że zwolnieniu od podatku nie podlegają usługi stanowiące element (część składową) usługi finansowej lub ubezpieczeniowej, które nie są dla danej usługi finansowej lub ubezpieczeniowej właściwe w znaczeniu specyficzne (właściwe wyłącznie dla danej osoby, danego przedmiotu czy zjawiska).

W tym kontekście niektóre usługi wykonywane w ramach likwidacji szkód trudno jest uznać za specyficzne dla sektora ubezpieczeniowego, mogą one bowiem występować w innych niż ubezpieczenia dziedzinach życia. Przykładami takich usług są: lustracja miejsca zdarzenia, ustalenie okoliczności powstania szkody, szacowanie szkody powstałej w czasie zdarzeń losowych, udzielanie poszkodowanym informacji o warunkach ubezpieczenia, przygotowanie dokumentacji dotyczącej zgłoszonego przez poszkodowanego zgłoszenia. Należy ponadto podkreślić, że wymienione przykładowe usługi stanowią czynności o charakterze czysto technicznym, w związku z tym nie są objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 13 ustawy - niezależnie od tego, czy są świadczone w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń, czy też podmiotów niebędących zakładami ubezpieczeń.

Natomiast niektóre czynności wykonywane w ramach procesu likwidacji szkód, określone ogólnie pojęciem "rozpatrywania roszczeń", które sprowadzają się w istocie do weryfikacji informacji wynikających z dokumentacji dotyczącej zaistniałego zdarzenia objętego ubezpieczeniem (np. dokonanej wyceny szkody, raportu z lustracji miejsca wypadku itp.) z zapisami polisy ubezpieczeniowej, prowadzonej w celu upewnienia się, czy posiadacz polisy ma prawo do składanego roszczenia i w jakiej kwocie ubezpieczyciel może uznać to roszczenie mogą korzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 13 ustawy, wypełniają bowiem warunki określone w tym przepisie. Czynności te wymagają od rozpatrującego roszczenie posiadania pełnego obrazu zobowiązań umownych oraz stosowania w danej umowie standardów ubezpieczeniowych. Na tej podstawie dokonywana jest weryfikacja, czy zgromadzone informacje odpowiadają profilowi ryzyka objętego polisą i czy ubezpieczyciel będzie w świetle umowy zobowiązany do pokrycia szkody i w jakiej wysokości. Czynności takie świadczone na zlecenie zakładu ubezpieczeń wymagają pewnego rodzaju upoważnienia do podejmowania decyzji w imieniu tego zakładu oraz dostępu do dokumentacji konkretnej umowy ubezpieczeniowej.

Wnioskodawca wskazuje, że ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń ubezpieczeniowych jest dokonywane przez Zakład ubezpieczeń. Ponadto Wnioskodawca podnosi, że w przypadku, gdy w toku likwidacji szkody okaże się niezbędne uzyskanie dodatkowych wyjaśnień lub poczynienie dodatkowych ustaleń faktycznych, Wnioskodawca zwraca się w tym celu do Zakładu ubezpieczeń. Natomiast Wnioskodawca na podstawie przekazanej mu dokumentacji oraz informacji dokonuje ustalenia, weryfikuje, czy dana osoba zawarła z Zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia na mocy której przysługuje jej ochrona ubezpieczeniowa, czy osoba ta jest osobą uprawnioną do zgłoszenia roszczenia wobec Zakładu ubezpieczeń oraz czy w danej sytuacji Zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność wynikającą z umowy ubezpieczenia. W przypadku ustalenia, że Zakład ubezpieczeń odpowiedzialność taką ponosi - ustala jaka jest wysokość odszkodowania (świadczenia) należnego osobie uprawnionej od Zakładu ubezpieczeń. Ponadto w przypadku kwestionowania zasadności decyzji Zakładu ubezpieczeń w przedmiocie wypłaty odszkodowania (świadczenia) lub jego wysokości i wniesienia do Zakładu ubezpieczeń stosownego odwołania, Wnioskodawca bada zasadność przedstawionych zarzutów w świetle zgromadzonych dokumentów oraz postanowień właściwej umowy ubezpieczenia, ewentualnie innych dodatkowych informacji i dokumentów przekazanych przez Zakład ubezpieczeń. Przy tym jak wskazuje Wnioskodawca Zakład ubezpieczeń doręczył mu wszystkie ogólne warunki ubezpieczeń, w odniesieniu do których Wnioskodawca wykonuje likwidację szkód i przeszkolił właściwych pracowników Wnioskodawcy w zakresie wspomnianych produktów ubezpieczeniowych.

Zatem w przedmiotowym przypadku czynności jakie Wnioskodawca wykonuje na rzecz Zakładu ubezpieczeń w ramach umowy dotyczącej likwidacji szkód mogą korzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, wypełniają bowiem warunki określone w tym przepisie, ponieważ stanowią element usługi ubezpieczeniowej, mają odrębny charakter ale są też niezbędne i właściwe do jej wykonania.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.