IPPP3/443-348/14-2/KC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 740, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2014 r. (data wpływu 15 kwietnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia właściwych rozliczeń konsorcjum odnośnie wystawienia faktury przez Lidera na całość zamówienia - jest nieprawidłowe.

W dniu 15 kwietnia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia właściwych rozliczeń konsorcjum odnośnie wystawienia faktury przez Lidera na całość zamówienia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Firmy K. Sp. z o.o., J. Sp. z o.o. i S. Sp. z o.o. założyły konsorcjum reprezentowane na zewnątrz przez K. Sp. z o.o. jako Lidera Konsorcjum w celu wyprodukowania i dostarczenia dla Ministerstwa Spraw Nadzwyczajnych Azerbejdżanu pojazdu specjalnego EOD oraz przyczepy z pojemnikiem przeciwodłamkowym, a także przeprowadzenia szkolenia w Azerbejdżanie specjalistów Końcowego Użytkownika.

Umowa konsorcjum precyzyjnie określa podział obowiązków oraz kwotę wynagrodzenia przypadającego na każdego z konsorcjantów z tytułu wykonania swojego zadania w ramach przedmiotu kontraktu. Wszyscy członkowie konsorcjum włączając Lidera są podatnikami VAT. Zamawiającym i płatnikiem była firma C., z którą lider Konsorcjum podpisał umowę.

Umowa Konsorcjum przewidywała, że każdy Członek Konsorcjum pozostaje właścicielem swojej części przedmiotu umowy do chwili odbioru go przez Końcowego Użytkownika w Azerbejdżanie. Faktura zbiorcza i specyfikacja, stanowiąca załącznik nr 1 do tej faktury, określa wartość współwłasności przedmiotu umowy, przypadającą na każdego z konsorcjantów. Każdy z konsorcjantów udziela również we własnym zakresie gwarancji na swoją część przedmiotu umowy.

Ustalono następujący sposób rozliczeń: każdy z Członków Konsorcjum, oprócz Lidera Konsorcjum, wystawia fakturę na swoją część przedmiotu zamówienia, adresowaną bezpośrednio na Zamawiającego i przesyła je do Lidera. Lider Konsorcjum wystawia na podstawie tych faktur cząstkowych fakturę zbiorczą, uwzględniającą również swoją część przedmiotu zamówienia.

Wszystkie faktury są fakturami eksportowymi z zerową stawką VAT. Zamawiający otrzymuje tylko fakturę zbiorczą od Lidera Konsorcjum wraz z załącznikiem (specyfikacją), wskazującym jaka część faktury przypada na każdego z Członków Konsorcjum. Lider Konsorcjum po wystąpieniu towaru poza Unię Europejską przesyła pozostałym Członkom Konsorcjum komunikat IE 599, potwierdzony przez siebie za zgodność z oryginałem i rozlicza się z Członkami Konsorcjum ze środków otrzymanych od Zamawiającego wg specyfikacji dołączonej do faktury zbiorczej.

Członkowie i Lider konsorcjum w przychodach podatkowych i ewidencji sprzedaży VAT uwzględniają tylko swoją część przedmiotu zamówienia wyszczególnioną w załączonej do faktury specyfikacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (we wniosku oznaczone nr 2):

Czy Lider Konsorcjum prawidłowo księguje fakturę zbiorczą, uwzględniając w przychodach podatkowych i ewidencji sprzedaży VAT jedynie swoją część przedmiotu zamówienia wyszczególnioną w załączonej do faktury specyfikacji, pomimo że faktura opiewa na całość przedmiotu zamówienia.

Zdaniem Wnioskodawcy;

Konsultacje przeprowadzone z innymi eksporterami w Unii Europejskiej, eksportującymi skomplikowane systemy jako współwłasność kilku konsorcjantów, potwierdzają prawidłowość postępowania w wyszczególnionym przypadku. Ponieważ w żadnym momencie część przedmiotu umowy przypadająca na każdego z Członków Konsorcjum nie staje się własnością innego Członka Konsorcjum ani jego Lidera, to zdaniem Wnioskodawcy postępowanie takie jest prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wraz z innymi podatnikami założyli konsorcjum reprezentowane na zewnątrz przez Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum w celu wyprodukowania i dostarczenia dla Ministerstwa Spraw Nadzwyczajnych Azerbejdżanu pojazdu specjalnego EOD oraz przyczepy z pojemnikiem przeciwodłamkowym, a także przeprowadzenia szkolenia w Azerbejdżanie specjalistów Końcowego Użytkownika. Umowa konsorcjum precyzyjnie określa podział obowiązków oraz kwotę wynagrodzenia przypadającego na każdego z konsorcjantów z tytułu wykonania swojego zadania w ramach przedmiotu kontraktu. Wszyscy członkowie konsorcjum włączając Lidera są podatnikami VAT. Zamawiającym i płatnikiem była firma C., z którą lider Konsorcjum podpisał umowę. Umowa Konsorcjum przewidywała, że każdy Członek Konsorcjum pozostaje właścicielem swojej części przedmiotu umowy do chwili odbioru go przez Końcowego Użytkownika w Azerbejdżanie. Faktura zbiorcza i specyfikacja, stanowiąca załącznik do faktury, określa wartość współwłasności przedmiotu umowy, przypadającą na każdego z konsorcjantów. Każdy z konsorcjantów udziela również we własnym zakresie gwarancji na swoją część przedmiotu umowy.

Strony ustaliły następujący sposób rozliczeń: każdy z Członków Konsorcjum, oprócz Lidera Konsorcjum, wystawia fakturę na swoją część przedmiotu zamówienia, adresowaną bezpośrednio na Zamawiającego i przesyła je do Lidera. Lider Konsorcjum wystawia na podstawie tych faktur cząstkowych fakturę zbiorczą, uwzględniającą również swoją część przedmiotu zamówienia. Wszystkie faktury są fakturami eksportowymi z zerową stawką VAT. Zamawiający otrzymuje tylko fakturę zbiorczą od Lidera Konsorcjum wraz z załącznikiem (specyfikacją), wskazującym jaka część faktury przypada na każdego z Członków Konsorcjum. Lider Konsorcjum po wystąpieniu towaru poza Unię Europejską przesyła pozostałym Członkom Konsorcjum komunikat IE 599, potwierdzony przez siebie za zgodność z oryginałem i rozlicza się z Członkami Konsorcjum ze środków otrzymanych od Zamawiającego wg specyfikacji dołączonej do faktury zbiorczej.

Członkowie i Lider konsorcjum w przychodach podatkowych i ewidencji sprzedaży VAT uwzględniają tylko swoją część przedmiotu zamówienia wyszczególnioną w załączonej do faktury specyfikacji.

W odniesieniu do tak przedstawionego opisu sprawy, Wnioskodawca sformułował pytanie, czy prawidłowo księguje fakturę zbiorczą, uwzględniając w przychodach podatkowych i ewidencji sprzedaży VAT jedynie swoją część przedmiotu zamówienia wyszczególnioną w załączonej do faktury specyfikacji, pomimo że faktura opiewa na całość przedmiotu zamówienia.

Analizę sprawy należy zacząć przede wszystkim od specyfiki funkcjonowania konsorcjum. Instytucja konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Wyjątkiem jest prawo bankowe, które wymienia konsorcjum bankowe. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zatem, konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy jednoczesnej solidarnej odpowiedzialności wykonawców (konsorcjantów) za wykonanie umowy - z zakresu prawa zamówień publicznych. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi. Poza obowiązkami nałożonymi przez ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759), np. konieczności ustanowienia pełnomocnika - art. 23 ust. 2, czy solidarnej odpowiedzialności - art. 141, ustalenia te mogą dotyczyć różnych kwestii, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 Kodeksu cywilnego, np.: zasad reprezentacji, sposobu rozliczeń danego przedsięwzięcia, podziału robót, udziału w zyskach i stratach itp.

Jak wskazano, celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Konsorcjum zwykle nie jest spółką prawa handlowego, nie posiada osobowości prawnej, nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, nie musi więc być rejestrowane.

Jak podaje Wnioskodawca, umowa konsorcjum precyzyjnie określa podział obowiązków oraz kwotę wynagrodzenia przypadającego na każdego z konsorcjantów z tytułu wykonania swojego zadania w ramach przedmiotu kontraktu.

Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze - umowy konsorcjum - nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Odnośnie rozliczenia podatku VAT przez uczestników konsorcjum, stwierdzić należy że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Oznacza to, że z punktu widzenia VAT każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem. Podatnikiem nie jest i nie może być natomiast samo konsorcjum. Dlatego też podmioty działające w ramach konsorcjum powinny do wzajemnych rozliczeń oraz do rozliczeń z podmiotem, na rzecz którego konsorcjum świadczy usługę stosować ogólne zasady w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Wnioskodawca wskazuje, że strony konsorcjum ustaliły sposób rozliczeń z Zamawiającym w taki sposób, że każdy z Członków Konsorcjum wystawia fakturę na swoją część przedmiotu zamówienia, adresowaną bezpośrednio na Zamawiającego i przesyła je do Lidera, natomiast to Lider Konsorcjum, czyli Wnioskodawca wystawia na podstawie tych faktur cząstkowych fakturę zbiorczą, uwzględniającą również swoją część przedmiotu zamówienia. Rozliczenia wzajemne pomiędzy członkami konsorcjum a Liderem powinny uwzględniać fakt, że rozliczenia końcowego dokonuje tylko Lider, zatem faktury dokumentujące części zamówienia przypadające na każdego z członków Konsorcjum, powinny wystawione być na Lidera a nie na Zamawiającego.

Skoro to Lider jest podmiotem reprezentującym konsorcjum wobec Zamawiającego w zakresie realizowanej inwestycji, to jest on zobowiązany, w świetle przedstawionych powyżej założeń oraz przepisów podatkowych, do wystawienia faktury VAT, dokumentującej całość robót wykonanych przez konsorcjum na rzecz Zamawiającego. W konsekwencji, Wnioskodawca powinien świadczone usługi wykazać dla celów podatkowych w odpowiedniej ewidencji i deklaracji podatkowej.

Puentując, należy wskazać, że Wnioskodawca powinien księgować fakturę zbiorczą, uwzględniając w przychodach podatkowych i ewidencji sprzedaży VAT całość przedmiotu zamówienia dla Zamawiającego, uwzględniając specyfikację, która określa wartość współwłasności i przedmiotu umowy, przypadającej na każdego z konsorcjantów.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

W zakresie pozostałych pytań sformułowanych we wniosku (pytanie 1 i 3), wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.