IPPP3/443-199/09-2/MPe - Udzielanie pożyczek z własnych środków spółki podmiotom z grupy kapitałowej a podatek VAT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 11 marca 2009 r. (data wpływu 16 marca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi udzielania pożyczek - jest prawidłowe.

W dniu 16 marca 2009 r. wpłynął ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi udzielania pożyczek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Spółka prowadzi sieć multipleksów zlokalizowanych w centrach handlowych największych miast Polski. Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT w Polsce. Podstawową działalność Spółki stanowi projekcja filmów. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka udzielała w przeszłości pożyczek dla innych podmiotów z grupy kapitałowej mających siedzibę w Polsce i będących czynnymi podatnikami VAT. Pożyczki udzielane były z wolnych środków własnych Spółki z przeznaczeniem na cele działalności gospodarczej pożyczkobiorców.

Zgodnie z zapisami umów pożyczek, pożyczkobiorcy zobowiązani są do zapłaty odsetek od danej pożyczki na rzecz Spółki.

Spółka klasyfikuje udzielenie pożyczek pod symbolem PKWiU 65.22.1 - "Usługi udzielenia pożyczek świadczone poza systemem bankowym". Udzielanie pożyczek nie stanowiło podstawowej działalności Spółki tj. nie zostało wskazane w umowie Spółki ani nie został dokonany odpowiedni wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.

W przyszłości Spółka również zamierza udzielać pożyczek z własnych środków podmiotom z grupy kapitałowej będących czynnymi podatnikami VAT. Spółka będzie nadal klasyfikowała czynność udzielenia pożyczek pod symbolem PKWiU 65.22.1 - "Usługi udzielenia pożyczek świadczone poza systemem bankowym".

Jednocześnie planowana jest zmiana umowy Spółki i rozszerzenie przedmiotu działalności Spółki o usługi w zakresie pośrednictwa finansowego sklasyfikowanych pod symbolem 64.92.Z "Pozostałe formy udzielania kredytów" oraz 64.99.Z "Pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych" zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności, stanowiące odpowiednik usług sklasyfikowanych w PKWiU pod symbolem 65.22.1. Jeżeli zmiana ta zostanie dokonana w umowie Spółki, zostanie ona także odpowiednio zgłoszona do Krajowego Rejestru Sądowego.

Niezależnie jednak od brzmienia umowy Spółki i odpowiedniego wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego działalność Spółki w zakresie udzielania pożyczek była w przeszłości oraz będzie w przyszłości faktycznie częścią działalności gospodarczej Spółki.

W związku z wyżej opisanym stanem faktycznym Spółka wnosi o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, poprzez potwierdzenie prawidłowości stanowiska Spółki, zgodnie z którym:

Ad.1

Spółka uważa, iż udzielenie przez nią pożyczek podmiotom z grupy kapitałowej, będących polskimi podatnikami VAT, podlegało opodatkowaniu VAT jako czynność stanowiąca usługę pośrednictwa finansowego, mimo że w momencie udzielania tych pożyczek działalność Spółki w zakresie świadczenia usług pośrednictwa finansowego nie była wpisana w umowie Spółki oraz Krajowym Rejestrze Sądowym. Jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z pozycją 3 załącznika Nr 4 do tej ustawy usługi te są zwolnione z podatku VAT. W konsekwencji kwota podatku VAT naliczonego związana ze świadczonymi przez Spółkę usługami pośrednictwa finansowego nie podlegała odliczeniu.

Na poparcie swego stanowiska Spółka wskazuje, iż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu tym podatkiem podlegają między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT pod pojęciem świadczenia usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Ustawa o VAT nie zawiera definicji pożyczki. W związku z tym należy odwołać się do art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zdaniem Spółki, czynność udzielenia pożyczek stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Pożyczka jest bowiem udzielana odpłatnie, ponieważ Spółka otrzymuje wynagrodzenie z tego tytułu w postaci odsetek. Jednocześnie, biorąc pod uwagę wskazaną powyżej definicję pożyczki, można także zidentyfikować beneficjenta usługi, którym w tym przypadku jest pożyczkobiorca, oraz świadczącego usługę, którym jest pożyczkodawca.

Należy ponadto wskazać, iż czynność udzielania pożyczek przez Spółkę jest czynnością mieszczącą się w zakresie definicji działalności gospodarczej zawartej w ustawie VAT. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 ustawy VAT za działalność gospodarczą uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. W konsekwencji, nie jest istotne dla celów VAT czy dana działalność (w tym przypadku udzielanie pożyczek) jest wpisana w umowie Spółki i Krajowym Rejestrze Sądowym. Nie jest również istotna faktyczna częstotliwość wykonywania danej usługi, jeżeli podatnik ma zamiar wykonywać daną czynność wielokrotnie w przyszłości.

Spółka zaznacza jednakże, iż w przeszłości udzielała pożyczek dla podmiotów z grupy kapitałowej wielokrotnie oraz ma zamiar kontynuować działalność w tym zakresie w przyszłości (na co Spółka wskazuje w pytaniu 2, do którego stanowisko zamieszczone zostało poniżej). W związku z tym czynność udzielania pożyczek stanowi niewątpliwie przedmiot jej działalności gospodarczej na podstawie ustawy o VAT.

Jak wskazano w opisie zaistniałego stanu faktycznego, Spółka dla celów VAT klasyfikuje czynność udzielania pożyczek pod symbolem PKWiU 65.22.1. - "Usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym". Konieczność takiego przyporządkowania wynika z art. 8 ust. 3 ustawy o VAT, który stanowi, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Jednocześnie zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zwalnia się z podatku VAT usługi wymienione w załączniku Nr 4 do ustawy (a więc m.in. usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w sekcji J ex (65 - 67) PKWiU) z wyłączeniem;

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż czynność udzielenia pożyczki klasyfikowana pod symbolem 65.22.1 PKWiU jako usługa pośrednictwa finansowego nie mieści się w zakresie wyłączenia ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w załączniku Nr 4 do ustawy o VAT. W związku z tym podlega ona pod zwolnienie przyznane na mocy art. 43 ust 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Stanowisko reprezentowane przez Spółkę jest w pełni zgodne z orzecznictwem, poglądami prezentowanymi w doktrynie oraz licznymi interpretacjami prawa podatkowego wydanymi przez organy podatkowe. W szczególności Spółka wskazuje tylko na niektóre z nich;

Podsumowując Spółka stoi na stanowisku, iż udzielanie pożyczek przez Spółkę stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu VAT bez względu na fakt, czy świadczenie usług pośrednictwa finansowego zostało wykazane w umowie Spółki oraz zgłoszone w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jednocześnie, skoro czynność udzielenia pożyczki została wymieniona w klasyfikacjach statystycznych jako usługa pośrednictwa finansowego i nie mieści się w zakresie wyłączenia ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w załączniku Nr 4 do ustawy o VAT, to będzie ona podlegać zwolnieniu z podatku VAT zgodnie art. 43 ust 1 pkt 1 tej ustawy.

Ad.2

Spółka stoi na stanowisku, iż czynność udzielania w przyszłości pożyczek do podmiotów z grupy kapitałowej (będących polskimi czynnymi podatnikami VAT) także będzie podlegała opodatkowaniu VAT jako usługa pośrednictwa finansowego. Jednakże usługa ta będzie podlegać zwolnieniu z podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z pozycją 3 załącznika Nr 4 do tej ustawy.

Zdaniem Spółki, czynność udzielania pożyczki spełnia definicję świadczenia usługi pośrednictwa finansowego stosownie do art. 5 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w związku z art. 8 ust. 3 tej ustawy. Za słusznością stanowiska Spółki przemawia wiele opartych na przepisach prawa argumentów przedstawionych w punkcie 1 niniejszego wniosku, które powinny mieć zastosowanie odpowiednio także do czynności udzielenia pożyczek, jakie Spółka planuje dokonać w przyszłości.

Ponadto, jak zostało wykazane w punkcie 1 niniejszego wniosku, czynność udzielania pożyczek przez Spółkę jest czynnością mieszczącą się w definicji działalności gospodarczej zawartej w ustawie VAT bez względu na fakt, czy przedmiot działalności Spółki określony w umowie Spółki obejmuje świadczenie usług pośrednictwa finansowego i czy dokonano rejestracji tej działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jak przedstawiono w stanie faktycznym, Spółka planuje rozszerzenie przedmiotu działalności określonego w umowie Spółki o świadczenie usług pośrednictwa finansowego i rejestrację tej działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym, co zdaniem Spółki stanowi dodatkowy argument przemawiający za tym, iż udzielanie pożyczek przez Spółkę należy traktować jako świadczenie usług pośrednictwa finansowego wchodzące w zakres działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, wykonywane w sposób częstotliwy.

Skoro czynność udzielenia pożyczki stanowi usługę pośrednictwa finansowego i, jak wskazano w punkcie 1 niniejszego wniosku, czynność ta nie została wyłączona ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w załączniku Nr 4 do ustawy o VAT, to tym samym podlega ona w całości pod zwolnienie przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Ad.3

Spółka stoi na stanowisku, iż obowiązek podatkowy z tytułu odsetek od udzielanych przez nią pożyczek powstaje w momencie dokonania zapłaty odsetek przez pożyczkobiorcę lub w momencie ich wymagalności (w zależności od tego, które z powyższych zdarzeń nastąpi w pierwszej kolejności).

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, tj. kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. W przypadku udzielania pożyczek, kwotę należną stanowią zdaniem Spółki odsetki zarówno uiszczone (zapłacone), jak i odsetki nieuiszczone, które jednak stały się wymagalne. Natomiast kwota pożyczki nie stanowi obrotu w rozumieniu ustawy o VAT.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie w wyroku NSA z dnia 29 czerwca 1998 r. (I SA/Wr 1678/96, VAT Biuletyn 1999, Nr 5, s. 18), w którym sąd wyjaśnił, że "kwotą należną z tytułu udzielonych pożyczek, a tym samym obrotem, a zatem i podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług (art. 15 ust. 1 ustawy VAT) mogły być tylko uiszczone (zapłacone) odsetki oraz odsetki wprawdzie nieuiszczone, lecz których termin uiszczenia minął". Mimo iż wyrok nie został wydany na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o VAT, to zdaniem Spółki wciąż zachowuje on aktualność.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanych odsetek od pożyczek powstaje co do zasady w dacie płatności odsetek przez pożyczkobiorcę, lub w dacie wymagalności tych odsetek, jeżeli nie zostały one zapłacone w terminie wskazanym w umowie pożyczki.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w postanowieniu Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 4 lipca 2006 r. (sygn. 1471/NUR2/443-152/4/06/ST) zgodnie z którym "w przypadku, gdy Spółka określiła w umowie pożyczki termin zapłaty rat wraz z należnymi odsetkami to termin ten należy uznać za termin powstania obowiązku podatkowego w wysokości odpowiadającej należnym odsetkom. Nie jest w tym przypadku istotne, czy odsetki faktycznie zostały zapłacone przez kontrahenta. Należy bowiem przyjąć iż data płatności poszczególnych rat pożyczki jest datą wykonania przez Spółkę usługi na rzecz kontrahenta"

A zatem, zdaniem Spółki, stanowisko, iż obowiązek podatkowy z tytułu odsetek od pożyczek udzielanych przez Spółkę powstaje w momencie dokonania zapłaty odsetek przez pożyczkobiorcę lub w momencie ich wymagalności (w zależności od tego, które z powyższych zdarzeń nastąpi pierwsze), należy uznać za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie tut. organ podatkowy podkreśla, że Minister Finansów nie jest uprawniony do weryfikacji poprawności dokonanej przez Wnioskodawcę klasyfikacji usług według PKWiU, w związku z tym interpretacji udzielono wyłącznie w oparciu o wskazane w stanie faktycznym grupowanie. Obowiązek i ryzyko prawidłowego sklasyfikowania wykonywanych usług obciąża Podatnika. Wątpliwości powstałe na tym tle rozstrzygane są przez właściwe organy statystyczne.

Należy podkreślić, iż w przedmiotowej sprawie tut. Organ nie odniósł się do powołanych przez Stronę wyroków NSA, ponieważ zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie stanowią wykładni prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.