IPPP2/4512-346/16-2/IZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony - przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. Organu w dniu 2 maja 2016, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług udzielania pożyczek i prawa do zastosowania zwolnienia z podatku VAT dla tych usług - jest prawidłowe.

W dniu 2 maja 2016 r. wpłynął ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usług udzielania pożyczek i prawa do zastosowania zwolnienia z podatku VAT dla tych usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, która ma (i na moment zdarzenia przyszłego będzie miała) miejsce zamieszkania w Polsce i podlega (i na moment zdarzenia przyszłego będzie podlegać) nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce.

Wnioskodawca planuje zaciągnąć oprocentowaną pożyczkę lub oprocentowane pożyczki od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub od spółki osobowej powstałej z przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jeśli takie przekształcenie nastąpi (dalej łącznie "Pożyczkodawca"), w której będzie odpowiednio udziałowcem lub wspólnikiem.

Nie jest również wykluczone, że w celu osiągnięcia zysku w postaci odsetek od pożyczek, Pożyczkodawca będzie także udzielał pożyczek innym podmiotom niż Wnioskodawca, w tym również innym swoim udziałowcom lub wspólnikom.

Czynność polegająca na udzielaniu pożyczek będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej Pożyczkodawcy, która na moment opisanego zdarzenia będzie obejmować m.in. działalność w zakresie udzielania pożyczek (PKD 64.92.Z - pozostałe formy udzielania kredytów). Wskazany rodzaj działalności gospodarczej - PKD 64.92.Z - pozostałe formy udzielania kredytów - będzie również wskazany w umowie spółki Pożyczkodawcy.

Pożyczkodawca na moment zawarcia umowy pożyczki (umów pożyczek) z Wnioskodawcą będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Umowa pożyczki zostanie zawarta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Środki pieniężne będą na moment zawarcia umowy pożyczki znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą opodatkowania usług udzielania pożyczek i czy usługi te będą korzystały ze zwolnienia z podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Udzielenie pożyczek jako świadczenie usług zwolnionych z opodatkowania VAT

W celu określenia, czy dane świadczenie podlega opodatkowaniu VAT lub jest zwolnione z opodatkowania VAT) należy ustalić:

Udzielenie pożyczek jako świadczenie usługi

Z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy. W przypadku udzielania pożyczek występuje niewątpliwie świadczenie Pożyczkodawcy na rzecz innego podmiotu (tutaj Wnioskodawcy), polegające na udostępnieniu kapitału, zasadniczo za wynagrodzeniem w postaci odsetek. Czynność udzielania pożyczek w zamian za wynagrodzenie stanowi zatem odpłatne świadczenie usług dla celów ustawy o VAT.

Jednakże dla rozstrzygnięcia kwestii, czy świadczenie polegające na udzielaniu oprocentowanych pożyczek podlega opodatkowaniu VAT, niezbędne jest ustalenie, czy udzielając pożyczek Pożyczkodawca będzie działał w charakterze podatnika VAT w tym zakresie.

Udzielanie pożyczek jako czynność wykonywana w zakresie działalności gospodarczej Pożyczkodawcy

Udzielając pożyczki/pożyczek na rzecz Wnioskodawcy Pożyczkodawca będzie niewątpliwie działał w charakterze podatnika VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei za działalność gospodarczą (w świetle art. 15 ust. 2 ustawy o VAT) uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych, przy czym przez towary - zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT - należy rozumieć m.in. rzeczy, w tym w ocenie Wnioskodawcy, niewątpliwie pieniądze stanowiące w istocie rzeczy sui generis oznaczone co do gatunku.

Zdaniem Wnioskodawcy, takie sformułowanie definicji działalności gospodarczej jednoznacznie wskazuje, że w zamyśle ustawodawcy jakiekolwiek wykorzystywanie przez podatników VAT majątku rzeczowego (w tym pieniędzy):

* w sposób ciągły;

* w celu uzyskiwania z tego tytułu dochodu w jakiejkolwiek postaci (np. w postaci odsetek od udzielonego kapitału)

stanowi niewątpliwie działalność gospodarczą.

W konsekwencji w przypadku podmiotów gospodarczych udzielane przez nie pożyczki - polegające na udostępnieniu kapitału na rzecz innego podmiotu - stanowią element prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, podlegającej opodatkowaniu VAT.

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Dla przykładu, już w wyroku z dnia 13 marca 2007 r. (sygn. III SA/Wa 3554/06) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpatrywał sprawę opodatkowania umowy pożyczki.

W wyroku tym, Sąd stwierdził, że "zgodnie z art. 15 ust. 2 zdanie drugie (ustawy o VAT) działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub dóbr niematerialnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. (...) Pieniądze nie zostały wyłączone z majątku, z którego można osiągać stały dochód. Niewątpliwie pieniądze należy zaliczyć do "tangible property". W polskim tłumaczeniu dyrektywy użyto zwrotu "majątek rzeczowy", co podkreśla rozumienie rzeczy na gruncie prawa polskiego, jako przedmiotów materialnych (art 45 k.c.), i które to pojęcie rzeczy obejmuje pieniądz polski. Zatem (...) w wyniku analizy art. 4 VI Dyrektywy należy dojść do wniosku, że podatnikiem podatku VAT jest podmiot wykorzystujący majątek rzeczowy (pieniądze) w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu (odsetek w 60 ratach)".

Podobnie, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 6 lutego 2013 r. (sygn. IPPP1/443-1154/12-2/PR) stwierdził, że "udzielenie oprocentowanej pożyczki stanowi odpłatne świadczenie na rzecz innego podmiotu. W konsekwencji, czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie (odsetki), stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT". Z kolei w interpretacji z dnia 4 lutego 2013 r., (sygn. IPPP1/443-1270/12-2/MP) ten sam organ uznał, iż "czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. (...) Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. W świetle powyższego, czynność udzielenia pożyczki spełnia definicję usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy, można bowiem zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym będzie pożyczkobiorca, mogący korzystać z kapitału udostępnionego przez pożyczkodawcę."

Analogiczne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej Bydgoszczy w interpretacji z dnia 19 grudnia 2012 r. (sygn. ITPP1/443-1174/12/AT): "czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia czy statusu nabywcy".

Podsumowując, mając na uwadze, że Pożyczkodawca będzie udzielał w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej oprocentowane pożyczki, to udzielając pożyczki (pożyczkę) na rzecz Wnioskodawcy będzie działał w tym zakresie w charakterze podatnika VAT, wykonującego czynność udzielania pożyczek (sklasyfikowaną w PKD 64.92.Z - pozostałe formy udzielania kredytów).

Udzielenie pożyczek jako usługa finansowa zwolniona z VAT

W opinii Wnioskodawcy, opisywana transakcja powinna być zakwalifikowana jako czynność udzielania pożyczek pieniężnych, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Powyższy przepis stanowi, iż zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Oznacza to, że udzielanie pożyczek stanowi czynność podlegającą ustawie o VAT, ale jest jednocześnie czynnością zwolnioną z tego podatku. W świetle ww. przepisów udzielenie pożyczek na rzecz Wnioskodawcy przez Pożyczkodawcę stanowić będzie usługę finansową zwolnioną od podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Artykuł 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług.

W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną, która ma (i na moment zdarzenia przyszłego będzie miała) miejsce zamieszkania w Polsce i podlega (i na moment zdarzenia przyszłego będzie podlegać) nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce. Wnioskodawca planuje zaciągnąć oprocentowaną pożyczkę lub oprocentowane pożyczki od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub od spółki osobowej powstałej z przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jeśli takie przekształcenie nastąpi (dalej łącznie "Pożyczkodawca"), w której będzie odpowiednio udziałowcem lub wspólnikiem. Nie jest również wykluczone, że w celu osiągnięcia zysku w postaci odsetek od pożyczek, Pożyczkodawca będzie także udzielał pożyczek innym podmiotom niż Wnioskodawca, w tym również innym swoim udziałowcom lub wspólnikom. Czynność polegająca na udzielaniu pożyczek będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej Pożyczkodawcy, która na moment opisanego zdarzenia będzie obejmować m.in. działalność w zakresie udzielania pożyczek (PKD 64.92.Z - pozostałe formy udzielania kredytów). Wskazany rodzaj działalności gospodarczej - PKD 64.92.Z - pozostałe formy udzielania kredytów - będzie również wskazany w umowie spółki Pożyczkodawcy.

Pożyczkodawca na moment zawarcia umowy pożyczki (umów pożyczek) z Wnioskodawcą będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Umowa pożyczki zostanie zawarta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Środki pieniężne będą na moment zawarcia umowy pożyczki znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że usługa, którą będzie nabywał Wnioskodawca, tj. usługa udzielania pożyczek przez Pożyczkobiorcę stanowi realizację istniejących pomiędzy stronami stosunków cywilnoprawnych. Stosunki te składają się z dwustronnych zobowiązań stron transakcji do wykonania skonkretyzowanych świadczeń - z jednej strony świadczenia Pożyczkodawcy (które w tym przypadku polegają na udzieleniu pożyczki), a z drugiej strony świadczenia usługobiorcy (Wnioskodawcy) w zamian za udostępnienie kapitału przez Pożyczkodawcę, tj. zapłaty wynagrodzenia w formie odsetek od udzielonej pożyczki, stanowiących wynagrodzenie za wyświadczoną przez Pożyczkodawcę usługę.

Zatem udzielanie przez Pożyczkodawcę pożyczek wypełnia dyspozycję art. 8 ust. 1 ustawy, a więc zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast, jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej, przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku, a nawet zwolnień od podatku.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwolnione od podatku są usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy zauważyć, że skoro z powołanego wcześniej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy wynika, że zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, to mając na uwadze opisane zdarzenie przyszłe, należy stwierdzić, że wskazana we wniosku usługa udzielenia pożyczki pieniężnej przez Pożyczkodawcę będzie korzystała ze zwolnienia od tego podatku na podstawie ww. przepisu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.