IPPP2/443-983/14-2/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z 6 października 2014 r. (data wpływu 8 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

* braku posiadania statusu podatnika podatku VAT z tytułu świadczenia usług najmu - jest nieprawidłowe;

* korzystania ze zwolnienia podmiotowego z uwagi na wysokość sprzedaży-jest prawidłowe;

* braku obowiązku wystawienia faktury VAT na żądanie kontrahenta - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 października 2014 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie posiadania statusu podatnika podatku VAT z tytułu świadczenia usług najmu, korzystania ze zwolnienia podmiotowego z uwagi na wysokość sprzedaży oraz obowiązku wystawienia faktury VAT na żądanie kontrahenta.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Zainteresowana ma status osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, nie uczestniczy w żadnej spółce cywilnej i handlowej jako udziałowiec, ani nie jest zgłoszona do ewidencji działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni pozostaje w stosunku pracy na umowę o pracę.

Dnia 12 sierpnia 2014 r. Zainteresowana zawarła umowę najmu lokalu mieszkalnego ze spółką A. Sp. z o.o. Najem lokalu Zainteresowanej rozpoczął się 1 września 2014 r. i ma trwać na czas nieokreślony. Kwotę czynszu Wnioskodawczyni umówiła na 8 000 zł, do tego umówiono zwrot przez najemcę niektórych opłat wahających się miesięcznie od 230 zł do 650 zł. Najemca, mimo że w umowie najmu nie umówiono, że miesięczne płatności za najem w powyższej wysokości mają dokonywać się na podstawie faktury, lecz z mocy samej umowy najmu do dnia 5 każdego miesiąca bez jakiejkolwiek faktury ze strony Zainteresowanej. Najemca nie płaci już ponad miesiąc i żąda wystawienia faktury powołując się na art. 106b ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług.

Najemca A. Sp. z o.o. jest nieustępliwa i trwa przy swoim stanowisku, żąda faktury jako podstawy płatności do zapłaty czynszu, mimo że umowa najmu tego nie przewiduje. Wobec takiego stanowiska najemcy wystąpienie o wydanie interpretacji indywidualnej jest konieczne dla przekonania najemcy, że jego stanowisko jest błędne.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług Zainteresowana nie ma statusu podatnika VAT w rozumieniu art. 15, 16 i 17 tej ustawy.

2. Czy wobec nieosiągnięcia rocznie w poprzednim roku podatkowym wartości sprzedaży 150 000 zł nie obciąża Zainteresowanej podatek od towarów i usług w świetle art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

3. Czy Zainteresowana jest zwolniona od obowiązku wystawiania faktury na żądanie odbiorcy usługi z uwagi na to, że art. 106b ust. 3 ustawy o VAT nie ma zastosowania do niej i nie ma obowiązku wystawiania takiej faktury na żądanie.

Stanowisko Wnioskodawczyni:

W ocenie Zainteresowanej nie ma obowiązku wystawiania faktur na żądanie określonych w art. 106b ust. 3 ustawy o VAT w opisanym stanie faktycznym, ponieważ:

1. W świetle ustawy nie jest podatnikiem podatku VAT, albowiem Wnioskodawczyni nie prowadzi jakiejkolwiek działalności gospodarczej, a stanowisko to potwierdzają art. 15, 16 i 17 pkt 4 i 5 przedmiotowej ustawy. Zatem jako osoba niebędąca podatnikiem w aktualnym stanie faktycznym nie obowiązują Zainteresowanej wszelkie dyspozycje ustawy o VAT adresowane do podatników, ponieważ Wnioskodawczyni takim podatnikiem nie jest.

2. Tak długo jak Zainteresowana nie osiągnie wartości sprzedaży za rok ubiegły 150 000 zł nie obciąża jej obowiązek zapłaty podatku VAT. Jest tak określone w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, ale Zainteresowana ma wątpliwość czy można do niej zastosować wprost "explicite" ten przepis, gdyż dotyczy on drobnych przedsiębiorców, a Zainteresowana w ogóle przedsiębiorcą nie jest i tym samym nie jest podatnikiem. Jedynie z wnioskowania "implicite" można domniemywać, że skoro tzw. "drobni przedsiębiorcy" będący podatnikami zwolnionymi od podatku VAT to tym bardziej Zainteresowana jest z takiego podatku zwolniona.

3. Wnioskodawczyni jest zwolniona od wystawiania faktur na żądanie nabywcy usługi A. Sp. z o.o., albowiem art. 106b ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług adresuje obowiązek wystawienia faktury na żądanie dokumentującej czynności w nim opisanej w pkt 1 i 2 do podatników, a Zainteresowana zgodnie ze stanowiskiem opisanym powyżej w pkt 1 nie jest podatnikiem od towarów i usług i wszelkie obowiązki wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług nakładane na podatników nie mogą jej dotyczyć. Art. 106b ust. 3 ustawy o VAT w sposób jednoznaczny wskazuje, że na żądanie nabywcy usługi podatnik i tylko podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury, a zatem nie taka osoba jak Zainteresowana.

Konkludując Zainteresowana stwierdza, że nie ma obowiązku wystawiania faktur dokumentujących czynności na żądanie nabywcy usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* nieprawidłowe - w zakresie braku posiadania statusu podatnika podatku VAT z tytułu świadczenia usług najmu;

* prawidłowe - w zakresie korzystania ze zwolnienia podmiotowego z uwagi na wysokość sprzedaży;

* nieprawidłowe - w zakresie braku obowiązku wystawienia faktury VAT na żądanie kontrahenta.

Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o VAT", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ustawy o VAT. I tak, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Ustawodawca w ww. przepisach poza wskazaniem, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, wskazał ponadto, że za świadczenie usług uznawana jest każda transakcja, która nie stanowi dostawy towarów.

Przyjęcie podziału na dostawę towaru oraz świadczenie usług oznacza w praktyce, że wolą ustawodawcy było określenie maksymalnie szeroko przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jeżeli nawet wykazane zostałoby w konkretnym przypadku, że nie występuje dostawa towarów to i tak z reguły należy opodatkować czynność kwalifikowaną wówczas jako świadczenie usług.

Głównym celem wprowadzenia takiej konstrukcji jest zagwarantowanie, aby każda transakcja, która nie mogłaby zostać uznana za dostawę towarów była opodatkowana jako świadczenie usług, za wyjątkiem tych transakcji, które zostały wyłączone lub zwolnione z opodatkowania.

Realizację powyższych fundamentalnych cech podatku od towarów i usług, o których mowa wyżej, gwarantują nie tylko przepisy określające zakres przedmiotowy podatku VAT, tj. cyt. wyżej art. 5, 7 i 8 ustawy o VAT, lecz również przepisy regulujące zakres podmiotowy podatku od towarów i usług, czyli przepisy art. 15 ustawy o VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza (zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT) obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przedstawiony wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definiuje działalność gospodarczą znacznie szerzej, niż to wynika z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.). Powołana ustawa o swobodzie działalności gospodarczej za działalność gospodarczą uznaje bowiem zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.

Dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, aby przyniosła ona jakiekolwiek efekty. Podatnikiem jest zatem również podmiot prowadzący działalność generującą straty, a nawet podmiot, który w ogóle nie dokona żadnej sprzedaży. Podatnikiem podatku VAT jest każdy kto dokonuje czynności, które zmierzają do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Tym samym wykorzystywanie majątku prywatnego przez osobę fizyczną stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W tym miejscu należy zauważyć, że w myśl art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania jest świadczenie najemcy polegające na płaceniu umówionego czynszu.

W kontekście niniejszej sprawy należy zwrócić uwagę na treść zdania drugiego definicji pojęcia "działalność gospodarcza", w której mówi się o wykorzystywaniu m.in. towarów w sposób ciągły do celów zarobkowych.

Takie wykorzystywanie towarów ma miejsce przede wszystkim poprzez oddanie ich w stosunki obligacyjne (najem, dzierżawa, leasing, itp.). W tym przypadku ustawa wprowadza wymóg ciągłości wykorzystywania. Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.

Sam charakter stosunku prawnego, jaki kształtuje umowa najmu wskazuje, że ma ona charakter długotrwały, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe. W konsekwencji najem wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na to, czy najem będzie prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji najem nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Zainteresowana zawarła odpłatną umowę najmu lokalu mieszkalnego na czas nieokreślony ze spółką prawa handlowego. Wnioskodawczyni nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, nie jest udziałowcem spółki cywilnej ani handlowej i nie figuruje w ewidencji działalności gospodarczej

Z uwagi na opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług tut. Organ podatkowy, wbrew stanowisku Wnioskodawczyni, stwierdza, że Zainteresowana świadcząc we własnym imieniu i na własny rachunek usługi najmu występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług i prowadzi działalność gospodarczą określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, ponieważ zgodnie z definicją zawartą w tym przepisie, dokonuje czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Niewątpliwe w niniejszej sprawie jest, że umowa najmu zawarta przez Zainteresowaną ze spółką prawa handlowego ma charakter długotrwały, a uzyskiwane przez nią korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe. Bez znaczenia w tym momencie jest, że Zainteresowana nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT i nie figuruje w ewidencji działalności gospodarczej.

Zatem dokonywane przez Wnioskodawczynię czynności polegające na wynajmowaniu spółce prawa handlowego lokalu mieszkalnego noszą znamiona odpłatnego świadczenia usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 i podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Zainteresowanej w zakresie pytania nr 1 należało uznać za nieprawidłowe.

Ad. 2

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Zainteresowana zawarła odpłatną umowę najmu lokalu mieszkalnego na czas nieokreślony ze spółką prawa handlowego. Wartość sprzedaży w wyniku świadczenia tych usług nie przekracza w roku podatkowym kwoty 150 tys. zł.

Z uwagi na opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego należy stwierdzić, że w sytuacji świadczenia usług w zakresie najmu lokalu mieszkalnego, Wnioskodawczyni korzysta ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, ponieważ wartość sprzedaży opodatkowanej w roku podatkowym, jak wskazała Wnioskodawczyni, nie przekracza łącznie kwoty 150 tys. zł.

Zatem stanowisko Zainteresowanej w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Ad. 3

Stosownie do treści art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Jak wynika z art. 106b ust. 2 ustawy o VAT podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

W myśl art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118.

Podkreślenia wymaga, że przepis art. 106b posługuje się pojęciem "podatnika", nie zaś pojęciem "podatnika VAT czynnego". Konsekwencją powyższego jest powstanie, co do zasady, obowiązku dla podmiotu niezarejestrowanego jako podatnik VAT czynny (w tym również dla podatników zwolnionych od podatku od towarów i usług) do wystawienia faktury VAT dokumentującej wykonywaną przez niego czynność podlegającą opodatkowaniu, o ile nabywca wystąpi z takim żądaniem.

Zatem w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. podatnicy zwolnieni powinni wystawiać faktury tylko na żądanie nabywcy towaru lub usługi.

Z okoliczności sprawy wynika, że Zainteresowana zawarła odpłatną umowę najmu lokalu mieszkalnego na czas nieokreślony ze spółką prawa handlowego, w wyniku której Spółka płaci Wnioskodawczyni umówiony czynsz. Nabywca uzależnia wypłatę czynszu najmu od wystawienia faktury na jej rzecz.

Wątpliwości Zainteresowanej sprowadzają się do ustalenia czy jest zobowiązana do wystawienia faktury VAT z tytułu świadczenia usług najmu.

Jak stwierdzono w odpowiedzi na poprzednie pytania Zainteresowana z tytułu świadczenia usług najmu lokalu mieszkalnego jest podatnikiem podatku VAT prowadzącym działalność gospodarczą, lecz z uwagi na wysokość sprzedaży korzysta ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT. W związku z tym generalnie na podstawie art. 106b ust. 2 ustawy o VAT jest zwolniona z wystawiania faktur dokumentujących te usługi. Aczkolwiek w sytuacji, gdy kontrahent zażąda takiego dokumentu potwierdzającego świadczenie usług wówczas Zainteresowana jest zobowiązana do wystawienia faktury. Bez znaczenia na gruncie ustawy o VAT jest, że umowa najmu nie przewiduje dokonywania płatności na podstawie faktury VAT.

Z uwagi na opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. Organ podatkowy stoi na stanowisku, że Zainteresowana jest zobowiązana do wystawienia faktury na rzecz najemcy dokumentującej świadczenie usług najmu lokalu mieszkalnego na podstawie art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Zainteresowanej w zakresie pytania nr 3 należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.