IPPP2/443-95/09-2/PW - Możliwość zwolnienia podmiotowego w zapłacie podatku od towarów i usług przez biegłego sądowego z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2009 r. (data wpływu 29 stycznia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez biegłego sądowego na zlecenie sądów i pr.ratur - jest prawidłowe.

W dniu 29 stycznia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez biegłego sądowego na zlecenie sądów i pr.ratur.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

Wnioskodawczyni jest biegłą sądową z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów wpisaną na listę biegłych Sądu Okręgowego. Jako biegły sądowy wykonuje opinie procesowe na zlecenie sądów i prokuratur. Działalność taka, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonego w uchwale siedmiu sędziów z dnia 12 stycznia 2009 r., sygn. I FSK 813/07 - jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług w wysokości 22 %. Do Wnioskodawczyni stosuje się zatem ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 z późn. zm.). Wnioskodawczyni wyraża wolę skorzystania ze zwolnienia podmiotowego zapisanego w art. 113 ust. 1 ustawy nie będzie naliczała oraz odprowadzała podatku VAT w wysokości 22 % dopóki wartość jej usług nie przekroczy kwoty 50 tys. zł. Podatek będzie naliczony i odprowadzony dopiero po osiągnięciu tej kwoty. Dotychczasowa wartość sprzedaży usług Wnioskodawczyni nie przekroczyła kwoty 50 tys. zł netto (tj. bez doliczania kwoty podatku VAT).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni jako biegły sądowy z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów uprawniona jest do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego w zapłacie podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli wartość sprzedaży opodatkowanej u tego biegłego nie przekroczyła łącznie w r. podatkowym kwoty 50.000 zł.

Zdaniem wnioskodawczyni może ona korzystać ze zwolnienia podmiotowego przewidzianego w ustawie o podatku od towarów i usług. Wartość sprzedaży usług w postaci opinii procesowych wykonywanych na zlecenie organów procesowych Wnioskodawczyni nie przekroczyła w r. 2008 kwoty 50 tys. zł netto (tj. bez kwoty podatku VAT). Skoro należy do kategorii podatników podatku od towarów i usług, to stosuje się do niej również art. 113 ust. 1 ustawy. Jednocześnie nie zachodzą w stosunku do biegłego sądowego wyłączenia zawarte w art. 113 ust. 13 ustawy, w szczególności zapisane w pkt 2). Wnioskodawczyni nie świadczy bowiem usług prawniczych ani usług w zakresie doradztwa ponieważ Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług w pkt 74.11.1 PKWiU nie wymienia - wśród usług prawniczych - usług świadczonych przez biegłych sądowych. Usługi takie nie mieszczą się również w katalogu usług w zakresie doradztwa (74.14.1 PKWiU).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności

W świetle art. 15 ust. 2 ww. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje m.in. wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność ta została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Jednocześnie w art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług wymieniono czynności, których nie uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą. Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), o ile wykonujący te czynności są związani ze zlecającym ich wykonywanie prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub pr.rator na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym (...).

Aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, muszą być spełnione warunki, określone w cyt. wyżej art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy, a mianowicie: związanie wykonującego czynności ze zlecającym ich wykonanie prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Ponieważ przy sporządzaniu opinii przez biegłego sądowego nie jest spełniony ww. warunek dotyczący odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności - biegły odpowiada osobiście za wykonywane przez siebie czynności - to sporządzenie takiej opinii stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z przepisem art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Natomiast podatnicy rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług, są zwolnieni od podatku, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.

Jednakże w myśl art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług zwolnień, o których mowa ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa, a także usługi jubilerskie.

Ponadto w przepisie art. 113 ust. 14 pkt 2 ww. ustawy zawarto delegację ustawową dla Ministra właściwego do spraw finansów publicznych do wydania rozporządzenia określającego listę towarów i usług, o których mowa w ust. 13 pkt 1 lit. a) i pkt 2, z uwzględnieniem klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, odnośnie których nie stosuje się zwolnień, określonych w ust. 1 i 9.

Delegacja ta zrealizowana została w § 26 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337).

W załączniku do ww. rozporządzenia zawierającym listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, w poz. 37 ujęto "Doradztwo, z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego".

Ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia doradztwa. Skoro ustawa o podatku od towarów i usług w art. 113 ust. 13 pkt 2 zastrzega, że do osób świadczących usługi doradztwa nie stosuje się zwolnienia podmiotowego, określonego w ust. 1 i 9 należy - wobec braku w ustawie definicji doradztwa - posłużyć się znaczeniem językowym. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (www.sjp.pwn.pl) "doradzić - doradzać" znaczy udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie. Natomiast "doradztwo" to, wg powyższego słownika, udzielanie fachowych porad.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że świadczenie usług na zlecenie sądów i prokuratur, mające charakter sporządzania opinii procesowych, nie stanowi usług doradztwa, bowiem biegły sądowy "nie doradza" organowi prowadzącemu postępowanie, lecz tworzy jeden z dowodów mających istotne znaczenie w postępowaniu sądowym.

Ustawa o podatku od towarów i usług w art. 113 ust. 13 pkt 2 zastrzega także, że do osób świadczących usługi prawnicze nie stosuje się zwolnienia podmiotowego, określonego w ust. 1 i 9. Podobnie jak w przypadku usług doradztwa ustawa o VAT nie definiuje pojęcia usług prawniczych. Pomocne w tym wypadku jest odwołanie do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w której w kategorii "usługi prawnicze" znalazły się usługi w zakresie doradztwa prawnego i reprezentacji w dziedzinie prawa karnego, w pozostałych dziedzinach prawa, w postępowaniu ustawowym w kolegiach, komisjach arbitrażowych itp., usługi w zakresie patentów i praw autorskich, usługi notarialne, usługi związane z przetargami i aukcjami. Analiza tej kategorii statystycznej wskazuje zatem, że pod pojęciem usług prawniczych PKWiU rozumie rozmaite czynności związane z doradztwem prawnym.

Mając zatem na uwadze powyższe uwarunkowania należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez biegłego sądowego nie mieszczą się w zakresie doradztwa, a tym samym w zakresie usług prawniczych. Reasumując Wnioskodawca, wykonując czynności jako biegły sądowy, może korzystać ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze zdarzenie przyszłe w przedmiotowej sprawie należy także pamiętać o warunku wyrażonym w art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Mianowicie podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1 art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.