IPPP2-443-839/10-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 20 października 2010 r. (data wpływu do Izby Skarbowej w Warszawie 25 października 2010 r., data wpływu do BKIP w Płocku 29 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia prawidłowości wystawionej faktury oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z tej faktury przez jednego z małżonków - jest prawidłowe.

W dniu 25 października 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia prawidłowości wystawionej faktury oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z tej faktury przez jednego z małżonków.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarcza pod nazwą P. Z tego tytułu jest podatnikiem podatku VAT. Jej małżonek obecnie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę i nie prowadzi działalności gospodarczej (nie jest także podatnikiem podatku VAT). Wspólnie z mężem Wnioskodawczyni zakupiła lokal użytkowy (przedmiotem umowy będzie również zakup udziału we współwłasności nieruchomości gruntowej oraz we współwłasności części budynku przeznaczonych do wspólnego korzystania przez wszystkich współwłaścicieli). W lokalu tym będzie znajdowała się siedziba firmy ("lokal użytkowy"). Lokal użytkowy zostanie wprowadzony do rejestru środków trwałych i będzie w całości wykorzystywany w działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni Wraz z mężem będą współwłaścicielami lokalu użytkowego na zasadzie współwłasności majątkowej. Środki na zakup lokalu użytkowego pochodzą w części z majątku wspólnego (tzw. Wkład własny), a w pozostałej części z zaciągniętej - wspólnie z mężem - pożyczki hipotecznej, kredytu bankowego na zakup lokalu użytkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy prawidłowe jest stanowisko, iż w świetle art. 106 ustawy o VAT w zw. z § 6-7 rozporządzenia MF w sprawie wystawienia faktur, w opisanym powyżej stanie, faktura dokumentująca sprzedaż lokalu użytkowego jako nabywców powinna wskazywać faktycznych nabywców, tj. podatnika i małżonka, przy czym w przypadku nabycia lokalu użytkowego na zasadzie współwłasności majątkowej małżeńskiej, w fakturze nie należy rozbijać ceny i podatku VAT odrębnie na część ceny i podatku VAT przypadającą na małżonka.

Czy prawidłowe jest stanowisko, iż w świetle art. 86 ustawy o VAT, w opisanym powyżej stanie faktycznym - tj. w przypadku zakupu lokalu użytkowego przez oboje małżonków pozostających we współwłasności majątkowej, gdy tylko podatnik jest podatnikiem podatku VAT, a zakupiony lokal użytkowy będzie w całości wykorzystywany w działalności gospodarczej podatnika - podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego w fakturze dokumentującej zakup lokalu użytkowego.

Ad. 1.

W sytuacji, gdy Wnioskodawczyni zakupi wspólnie z mężem lokal użytkowy zarówno obydwoje powinni zostać jako nabywcy wykazani w dokumentującej przedmiotową transakcję fakturze VAT. Za takim stanowiskiem przemawia analiza art. 106 ustawy o VAT oraz § 6 - 7 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wystawiania faktur VAT, które nakazują wskazywać w fakturze nabywcę towaru lub usługi. Jednocześnie, w świetle treści wskazanych przepisów, a także przedstawionego stanu faktycznego, brak jest podstaw do uznania, że w fakturze powinna być wskazana część ceny i podatku od wartości dodanej odpowiadające udziałowi we współwłasności każdego z nabywców. Takie stanowisko jest tym bardziej zasadne, że współwłasność na zasadzie wspólności ustawowej jest współwłasnością łączną tj. bezudziałową co oznacza, że w czasie trwania tej wspólności nie można określić proporcji, w jakiej pozostają udziały jednego małżonka we współwłasności poszczególnych składników majątkowych stanowiących wspólność małżeńską.

Ad. 2.

2.1. W przypadku nabycia lokalu użytkowego, który zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych i będzie wykorzystywany w całości w działalności gospodarczej przysługuje Wnioskodawczyni prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego w fakturze dokumentującej zakup lokalu użytkowego. Bez znaczenia jest przy tym fakt nabycia lokalu użytkowego przez oboje małżonków na zasadzie wspólności ustawowej.

2.2. Odnosząc się do powyższego stanowiska należy bowiem wskazać, że stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT "W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124". Dlatego też, w sytuacji gdy zakupiony lokal użytkowy będzie wykorzystywany w całości w działalności gospodarczej Podatnika (będzie stanowił środek trwały) zasadnym jest uznać, iż zostały spełnione przestanki do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy transakcji zakupu lokalu użytkowego.

2.3. Na prawo do odliczenia pełnej kwoty naliczonego podatku VAT nie ma przy tym wpływu fakt nabycia lokalu użytkowego przez Stronę (podatnika VAT) wspólnie z małżonkiem (nie jest podatnikiem VAT). Takie postępowanie jest zgodne z zawartą w Dyrektywie VAT 2006/112 zasadą neutralności podatku VAT, czego dowodem jest wykładnia przepisów prawa europejskiego przyjętą przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS). W orzecznictwie ETS ugruntowane od kilku lat jest stanowisko, iż nawet osoba, która nabywa dom lub zleca jego budowę celem zamieszkania w nim z rodziną działa w charakterze podatnika i w związku z tym korzysta z prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT, w zakresie, w jakim używa pomieszczenia znajdującego się w tym budynku jako biura do celów wykonywania, choćby tylko ubocznie, działalności gospodarczej i zalicza tę część budynku do majątku swojego przedsiębiorstwa. Zajmując korzystne dla podatników stanowisko, ETS przyjmuje, iż wprawdzie wspólnota wynikająca z małżeństwa, która nie ma osobowości prawnej nie wykonuje sama działalności gospodarczej to jednak nie powinno pozbawiać prawa do odliczenia jednego z małżonków. Z uwagi bowiem na to, iż taka wspólnota nie jest podatnikiem i z tego względu nie może ona odliczać naliczonego podatku od wartości dodanej, takie prawo do odliczenia należy zgodnie z zasadą neutralności przyznać małżonkom występującym indywidualnie, o ile mają oni status podatnika.

2.4. Za stanowiskiem Wnioskodawczyni przemawia również fakt, że według polskich przepisów wspólność majątkowa małżeńska polega na tym, iż każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej). Podobnie, za uznaniem stanowiska za prawidłowe przemawia konstrukcja prawa współwłasności, które jest rozumiane jako prawo niepodzielnie przysługujące współwłaścicielom. Jak zauważył Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 14 października 2005 r., (III CK 92/05): "Na tle prawa polskiego brak jest podstaw dla traktowania udziału we współwłasności jako odrębnego prawa. Nawet więc jeżeli określony podmiot nabył udziały w nieruchomości na podstawie różnych zdarzeń prawnych, to jest on właścicielem nieruchomości, a nie uprawnionym z trzech udziałów we współwłasności tej nieruchomości".

2.5. Reasumując, fakt, iż nieruchomość została zakupiona przez oboje małżonków pozostających we wspólności majątkowej, nie stanowi przeszkody do odliczenia przez Wnioskodawczynię całej kwoty podatku naliczonego zawartego w fakturze sprzedaży. Warunkiem odliczenia podatku naliczonego zgodnie z powołanym wyżej przepisem art. 86 ust. 1 VAT jest, bowiem jedynie wykorzystywanie towaru do wykonywania czynności opodatkowanych, co w niniejszej sprawie będzie miało miejsce.

2.6. Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w zachowujących w linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego ("NSA") znajdującej odzwierciedlenie m.in. w wyrokach z 30 marca 2004 r. FSK 83/04 oraz z 21 kwietnia 2004 r. FSK 69/04. Czy też w wyroku NSA z 8 czerwca 2004 r. FSK 157/04, w którym wskazano, że: "Okoliczność, że podatnik VAT nabył dla potrzeb prowadzonej działalności określony składnik majątkowy wspólnie z małżonkiem nie pozbawia go prawa potrącenia podatku naliczonego stanowiącego jedną z fundamentalnych zasad konstrukcji podatku od towarów i usług".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, o czym stanowi art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) cyt. ustawy.

Natomiast stosownie do art. 106 ust. 1 cyt. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Faktura będąca podstawą do odliczenia, winna zawierać elementy wymienione w § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2008 r. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

Faktury wystawiane przez podatników VAT pełnią fundamentalną rolę na gruncie podatku od towarów i usług. Są one dokumentem służącym dokumentacji transakcji oraz będącym podstawą do jej zaksięgowania w księgach stron tej transakcji, jak również stanowią podstawę do odliczenia podatku naliczonego.

Z okoliczności przedstawionych przez Wnioskodawczynię wynika, iż wspólnie z mężem zakupiła lokal użytkowy (przedmiotem umowy będzie również zakup udziału we współwłasności nieruchomości gruntowej oraz we współwłasności części budynku przeznaczonych do wspólnego korzystania przez wszystkich współwłaścicieli). W lokalu tym będzie znajdowała się siedziba firmy ("lokal użytkowy"). Lokal użytkowy zostanie wprowadzony do rejestru środków trwałych i będzie w całości wykorzystywany w działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni wraz z mężem będą współwłaścicielami lokalu użytkowego na zasadzie współwłasności majątkowej. Środki na zakup lokalu użytkowego pochodzą w części z majątku wspólnego (tzw. Wkład własny), a w pozostałej części z zaciągniętej - wspólnie z mężem - pożyczki hipotecznej, kredytu bankowego na zakup lokalu użytkowego.

Z treści przywołanych przepisów nie wynika zakaz wystawiania faktur na więcej niż jeden podmiot. Zatem nabywcą towaru czy usługi może być więcej niż jedna osoba, zaś dane zawarte w fakturze VAT muszą umożliwiać jednoznaczną identyfikację stron transakcji gospodarczej, zarówno po stronie nabywcy, jak i sprzedawcy.

Wobec powyższego, w przypadku transakcji - jak ma to miejsce w niniejszej sprawie - w której po stronie nabywcy występują małżonkowie, faktura potwierdzająca dokonanie sprzedaży na ich rzecz, powinna być wystawiona na obojga małżonków jako osobnych nabywców, z których każdy identyfikowany jest oprócz imienia i nazwiska, odrębnym numerem identyfikacji podatkowej.

Analizując stan faktyczny wskazany we wniosku oraz przytoczone powyżej przepisy, stwierdzić należy, iż jeżeli wyłącznie Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzącym działalność gospodarczą, zakupiony lokal użytkowy będzie służył czynnościom opodatkowanym, a faktura otrzymana przez nią z tytułu nabycia przedmiotowego lokalu użytkowego zawierać będzie numer VAT Wnioskodawczyni, to będzie przysługiwało jej prawo do odliczenia wynikającego z faktury podatku naliczonego w zakresie, w jakim wydatek nią udokumentowany wykorzystywany jest do wykonywania czynności opodatkowanych. Wystawienie faktury na oboje małżonków nie pozbawi Wnioskodawczyni możliwości odliczenia podatku wynikającego z wystawionej faktury.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.