IPPP2/443-803/10-2/KG - Opodatkowanie podatkiem VAT przeniesienia prawa do rozporządzaniem lokalem przez następcę prawnego dewelopera w sytuacji, gdy zapłata dokonana została uprzednio na rzecz dewelopera.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 12 października 2010 r. (data wpływu 18 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel dokonywanego przez następcę prawnego dewelopera, w sytuacji gdy zapłaty dokonano uprzednio na rzecz dewelopera - jest prawidłowe.

W dniu 18 października 2010 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel dokonywanego przez następcę prawnego dewelopera, w sytuacji gdy zapłaty dokonano uprzednio na rzecz dewelopera.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Kontrahent nie prowadzący działalności gospodarczej zawarł umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości z deweloperem,. Firma ta realizowała - w trybie art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.) - budowę domu wielorodzinnego. Deweloper zobowiązał się do sprzedania nabywcy oraz ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i miejsca parkingowego. Cena obejmowała podatek VAT. Nabywca był zobowiązany do zapłaty należności w ratach, przy czym ostatnia rata była płatna w listopadzie 2008 r.. Deweloper od każdej wpłaty odprowadzał do właściwego urzędu skarbowego podatek VAT. Nabywca do listopada 2008 r. zapłacił pełną należność brutto ale do zawarcia przyrzeczonej umowy przeniesienia własności przedmiotu transakcji nie doszło.

Deweloper bowiem popadł w kłopoty organizacyjne tudzież finansowe i nie mogąc dokończyć rzeczonej budowy, zaproponował klientom - w tym nabywcy - kupno ułamkowych udziałów w nieruchomości, na której budowa ta była realizowana. Większość klientów nabyła takie udziały, obejmujące poszczególne lokale mieszkalne bądź użytkowe oraz pomieszczenia do nich przynależne, których dotyczyły zawarte z deweloperem umowy przedwstępne. Wypada zauważyć, że stanowiło to w istocie realizację przyrzeczonego tymi umowami przeniesienia na nabywców własności owych lokali oraz innych pomieszczeń. Udział obejmujący pozostałą, nie sprzedaną w tym trybie część nieruchomości nabyło Stowarzyszenie Mieszkańców, założone w celu kontynuowania realizacji przedmiotowej inwestycji budowlanej.

W ramach rozliczeń finansowych z deweloperem Stowarzyszenie zobowiązało się nie tylko dokończyć budowę, ale przejęło też niektóre jego zobowiązania majątkowe wiążące się z tą inwestycją. Jedno z tych zobowiązań - to zaspokojenie roszczeń osób, które zawarły z deweloperem umowy przedwstępne dotyczące przyszłego przeniesienia na nie własności lokali mieszkalnych oraz innych pomieszczeń we wspomnianym budynku wielorodzinnym, a z różnych powodów nie nabyły udziałów obejmujących owe lokale i pomieszczenia (które w rezultacie zostały objęte udziałem nabytym przez Stowarzyszenie). Należy zaznaczyć, że deweloper nie wystawił tym osobom korygujących faktur VAT dotyczących kwot, które od nich otrzymał w ramach wpłat ratalnych uzgodnionych w umowach przedwstępnych, i tych kwot im nie zwrócił. Do takich osób zalicza się nabywca.

W związku z powyższym Stowarzyszenie Mieszkańców podjęło m.in. działalność handlową, polegającą na zbywaniu udziałów w nieruchomości, z których część obejmuje lokale oraz inne pomieszczenia będące przedmiotem uprzednich umów przedwstępnych zawartych z deweloperem. Nabycie takiego udziału Wnioskodawca zaproponował też nabywcy. Na poczet należności z tego tytułu ma być zaliczona wpłata dokonana na rzecz dewelopera. Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, iż nabywca w okolicznościach przedstawionych we wniosku nie dokonał jakiejkolwiek odpłatności za nabycie udziałów od Stowarzyszenia.

W tej sytuacji Stowarzyszenie ma wątpliwości, czy taka czynność prawna powinna być opodatkowana podatkiem VAT jako stanowiąca formę przeniesienia własności odnośnej części nieruchomości, gdy jednocześnie nie jest ona powiązana z obrotem w rozumieniu art. 29 ustawy o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy byłoby zgodne z przepisami prawa podatkowego pobranie przez Stowarzyszenie Mieszkańców od nabywcy podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionej sytuacji brak jest uzasadnienia dla pobierania od nabywcy podatku VAT. Dotyczyłoby to bowiem w istocie tego samego przedmiotu opodatkowania - dostawy towaru (lokalu mieszkalnego i miejsca parkingowego) - co do którego podatek VAT został już raz uiszczony przez nabywcę odprowadzony przez podatnika (dewelopera) do właściwego urzędu skarbowego, ale nie nastąpiła dostawa towaru.

Podstawę opodatkowania stanowił obrót w postaci kwot wpłacanych deweloperowi w charakterze ratalnych przedpłat. Obowiązek podatkowy powstawał w datach dokonywania poszczególnych wpłat, a nie dopiero z chwilą wydania towaru. W sumie wpłaty te składały się na całość świadczenia należnego od nabywcy za towar. Umowa zawarta przez nabywcę ze Stowarzyszeniem (będącym swego rodzaju następcą prawnym dewelopera), w istocie analogiczna do przyrzeczonej w umowie przedwstępnej zawartej z deweloperem, stanowiłaby tylko formalne sfinalizowanie transakcji, powiązane z wydaniem towaru i przeniesieniem na nabywcę prawa do rozporządzania. Trzeba też zauważyć, że w przypadku uiszczenia przez nabywcę podatku VAT w związku z umową zawartą ze Stowarzyszeniem doszłoby do podwójnego opodatkowania tym samym podatkiem tej samej transakcji. Jest to zaś niedopuszczalne w polskim systemie prawa, co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego), jak również w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Przykładowo orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 października 2004 r., sygn. akt SK 33/03, OTK-A-2004/9/94 oraz uchwała 7 sędziów NSA z dnia 22 kwietnia 2002 r. sygn. akt FPS 2/02, ONSA 2002/2/136.

Co więcej, podwójne opodatkowanie podatkiem VAT jest również niedopuszczalne na gruncie wspólnotowego systemu prawa. Jak stanowi art. 8 ust. 1, art. 9 ust. 3 i art. 14 ust. 2 VI Dyrektywy - Państwa Członkowskie są zobowiązane do podjęcia wszystkich niezbędnych środków, aby uniknąć podwójnego opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy o VAT, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż deweloper zobowiązał się do sprzedania oraz ustanowienia odrębnej własności lokalu oraz miejsca parkingowego na rzecz nabywcy. Nabywca dokonał zapłaty pełnej należności, jednak do zawarcia przyrzeczonej umowy przeniesienia własności nie doszło. Od każdej wpłaty deweloper odprowadzał podatek VAT. Deweloper z powodu kłopotów finansowych zaproponował kupno ułamkowych udziałów w nieruchomości, na której budowa była realizowana. Większość osób zainteresowanych nabyła takie udziały, obejmujące poszczególne lokale mieszkalne bądź użytkowe oraz pomieszczenia do nich przynależne, których dotyczyły zawarte umowy przedwstępne. Wnioskodawca w formie stowarzyszenia został powołany w celu kontynuacji przedmiotowej inwestycji. Spółka nabyła od dewelopera udział obejmujący część nieruchomości, która nie została zbyta.

W ramach rozliczeń finansowych z deweloperem Stowarzyszenie zobowiązało się nie tylko dokończyć budowę, ale przejęło też niektóre jego zobowiązania majątkowe wiążące się z tą inwestycją. Jedno z tych zobowiązań - to zaspokojenie roszczeń osób, które zawarły z deweloperem umowy przedwstępne dotyczące przyszłego przeniesienia na nie własności lokali mieszkalnych oraz innych pomieszczeń we wspomnianym budynku wielorodzinnym, a z różnych powodów nie nabyły udziałów obejmujących owe lokale i pomieszczenia (które w rezultacie zostały objęte udziałem nabytym przez Stowarzyszenie). Należy zaznaczyć, że deweloper nie wystawił tym osobom korygujących faktur VAT dotyczących kwot, które od nich otrzymał w ramach wpłat ratalnych uzgodnionych w umowach przedwstępnych, i tych kwot im nie zwrócił. Do takich osób zalicza się nabywca.

W związku z powyższym Stowarzyszenie Mieszkańców podjęło m.in. działalność handlową, polegającą na zbywaniu udziałów w nieruchomości, z których część obejmuje lokale oraz inne pomieszczenia będące przedmiotem uprzednich umów przedwstępnych zawartych z deweloperem. Nabycie takiego udziału Wnioskodawca zaproponował też nabywcy. Na poczet należności z tego tytułu ma być zaliczona wpłata dokonana na rzecz dewelopera. Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, iż nabywca w okolicznościach przedstawionych we wniosku nie dokonał jakiejkolwiek odpłatności za nabycie udziałów od Stowarzyszenia.

W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca dokonuje na rzecz nabywcy przeniesienia własności lokali mieszkalnych oraz innych pomieszczeń w budynku wielorodzinnym, w sytuacji gdy należność za przedmiotowe lokale została uiszczona deweloperowi a nabywca na rzecz Spółki nie dokonuje żadnej odpłatności. Zatem stwierdzić należy, iż obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług, powstał zgodnie art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług - w momencie otrzymania poszczególnych zaliczek. Zaznaczyć należy, iż podatek VAT został odprowadzony przez dewelopera przyjmującego zaliczki na poczet ceny lokali.

Reasumując, przeniesienie prawa własności poszczególnych lokali nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.