IPPP2/443-754/11-4/KOM - Możliwość zwolnienia domu pomocy społecznej z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 15 czerwca 2011 r. (data wpływu 20 czerwca 2011 r.) uzupełnione pismem z dnia 20 lipca 2011 r. (data wpływu 25 lipca 2011 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 12 lipca 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 czerwca 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 20 lipca 2011 r. (data wpływu 25 lipca 2011 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 12 lipca 2011 r. (skutecznie doręczone dnia 15 lipca 2011 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest jednostką budżetową działającą na podstawie powołania przez Radę Powiatu w P. i wydanego zezwolenia Wojewody M. Nie posiada osobowości prawnej i działa w oparciu o statut. Świadczy usługi wyłącznie z zakresu pomocy społecznej, które są zwolnione z podatku VAT.

Przyjmowane wpłaty za pobyt mieszkańców z reguły odbywają się bezgotówkowo tzn. MOPS-y, GOPS-y, ZUS-y, KRUS-y wpłacają je bezpośrednio na rachunek bankowy Wnioskodawcy, ale zdarza się sporadycznie, że wpłaty przyjmowane są też do kasy DPS-u.

W roku 2010 wpłaty takie przekroczyły 40.000 zł.

W uzupełnieniu z dnia 25 lipca 2011 r. Wnioskodawca podał, że:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w domu pomocy społecznej należy prowadzić ewidencję opłat za pobyt za pomocą kasy fiskalnej.

Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli w ramach prowadzonej działalności świadczy on tylko usługi pomocy społecznej, to jest zwolniony z podatku VAT, a kasy fiskalne służą do ewidencji obrotu i związanych z nim kwot podatku VAT, a zatem z tytułu tych usług nigdy nie wystąpi kwota podatku związanego z obrotem. W związku z czym, nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji z użyciem kasy fiskalnej. Obowiązek posiadania kas fiskalnych ma podatnik, a Wnioskodawca nim nie jest. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas fiskalnych odnosi się jedynie do tych czynności, które co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Do DPS-u przyjmowani są mieszkańcy na podstawie wydanych decyzji administracyjnych przez PCPR w P. o umieszczeniu mieszkańca, jak również decyzji wydanej przez MOPS lub GOPS o odpłatności i skierowaniu. DPS nie podpisuje żadnej umowy, jak również nie wydaje żadnych decyzji dla osób do niego skierowanych. Gdy odpłatność jest źle naliczona, to mieszkaniec sam odwołuje się od decyzji. Wnioskodawca świadczy zatem usługi dla MOPS-ów, GOPS-ów, bo zajmuje się ich mieszkańcami, a to przecież nie osoby fizyczne, tylko jednostki budżetowe, tak jak Wnioskodawca.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Artykuł 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług w myśl art. 8 ust. ustawy 1, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Wnioskodawca świadczy usługi na podstawie ustawy o pomocy społecznej i rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów opieki społecznej, w oparciu o decyzje administracyjne Rady Powiatu w P. i Wojewody M. Podstawą do świadczenia usług jest decyzja administracyjna o skierowaniu do Domu, a po przyjęciu do Domu decyzja administracyjna o wysokości opłaty za pobyt, a nie umowa cywilnoprawna. Dom nie zawiera z mieszkańcami żadnych umów.

Z ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik "świadczyć" jako "wykonywać coś na czyjąś rzecz", "świadczenie" zaś - jako "obowiązek wykonania, przekazania czegoś". Mając zatem na uwadze ogólne reguły konstrukcyjne systemu VAT, usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument (beneficjent), odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Z opisu okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca dokonuje świadczenia usług pomocy społecznej na rzecz mieszkańców Domu, za które wnoszone są opłaty przez ich mieszkańców. Zatem mamy do czynienia z bezpośrednim beneficjentem usług Wnioskodawcy, którym są mieszkańcy Domu, a Wnioskodawca świadczy usługi na ich rzecz w zakresie zapewnienia potrzeb bytowych, opiekuńczych oraz wspomagających.

Mając zatem na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż ww. czynności wykonywane przez Wnioskodawcę spełniają definicję świadczenia usług wymieniona w art. 8 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wskazał, iż mieszkańcy domu wnoszą opłaty za pobyt na jego rachunek bankowy lub sporadycznie do kasy domu. Dodatkowo w uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, iż obrót z tytułu świadczonych usług pomocy społecznej wyniósł w 2010 r. 627.896,15 zł.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Natomiast w treści art. 111 ust. 8 ustawy upoważniono Ministra Finansów do wydania rozporządzenia, w którym może uregulować kwestie zwolnienia określonych grup podatników lub czynności na czas określony z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu.

Kwestię zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników w obecnym stanie prawnym, tj. od 1 stycznia 2011 r. reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 930).

Zwolnienia te można podzielić na dwie grupy:

W myśl § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia, zwalnia się z ewidencjonowania czynności objęte do dnia 31 grudnia 2010 r. zwolnieniem od ewidencjonowania wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797), niewymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Dom Opieki Społecznej działając na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów opieki społecznej, świadczy usługi pomocy społecznej. W 2010 r. Wnioskodawca był objęty zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy pomocy kasy rejestrującej na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. (Dz. U. Nr 224, poz. 1797) w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, zgodnie z § 2 w związku z poz. 26 załącznika "Usługi w zakresie zdrowia i opieki społecznej".

Z uwagi na fakt, iż świadczone przez Wnioskodawcę usługi korzystały do dnia 30 kwietnia 2011 r. ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej, należy wskazać na brzmienie przepisów odnoszących się do momentu powstania tego obowiązku.

Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 2 cyt. rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6.

Zgodnie z § 3 ust. 6 cyt. rozporządzenia, zwolnienie o którym mowa w ust. 1 pkt 2, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40 000 zł z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

Wskazać należy, iż każda sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych ma wpływ na wielkość obrotu wyznaczającego obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Kwotę obrotu uprawniającą do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących określa się sumując całą sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Obliczając powyższą kwotę obrotu nie wyłącza się zatem sprzedaży towarów i usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących jako wymienione w załączniku do rozporządzenia zostały przedmiotowo zwolnione z obowiązku ewidencjonowania. Do obrotu wlicza się zatem sprzedaż ze wszystkich czynności wykonywanych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych (wszystkie rodzaje działalności).

W świetle powyższego, do dnia 30 kwietnia 2011 r. zostało przedłużone zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej w przypadku świadczenia przedmiotowych usług w zakresie opieki społecznej, jako niewymienionych w załączniku do rozporządzenia z dnia 26 lipca 2010 r. Tym samym, od dnia 1 maja 2011 r. wobec podatników świadczących usługi w ww. zakresie, powstanie obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej na zasadach ogólnych, z uwagi na fakt, iż jak Wnioskodawca wskazał, obrót z tytułu świadczonych usług pomocy społecznej wyniósł w 2010 r. 627.896,15 zł, czyli był wyższy od 40 000 zł.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż osiągany przez Wnioskodawcę obrót z tytułu świadczenia usług pomocy społecznej na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, przekroczył w ubiegłym roku kwotę 40 000 zł, tak więc ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej Wnioskodawca mógł korzystać tylko do dnia 30 kwietnia 2011 r., stosownie do zapisu § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia.

Ponadto, ustawodawca w powołanym rozporządzeniu zawarł regulacje dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących również ze względu na rodzaj prowadzonej działalności - zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia.

Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. W części II załącznika do ww. rozporządzenia w pozycji 37 wymieniono świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie dostawy zapłata dotyczyła2).

Przy czym 2) oznacza, że zwolnienie nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych usług (sprzedaży towarów) przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Należy podkreślić, iż zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania pewnych czynności, nie ma wpływu na wielkość obrotu wyznaczającego obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Korzystanie z powyższego zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków wynikających bezpośrednio z zapisu tej regulacji. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej można zatem stosować, jeżeli:

* zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika,

* z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,

* podatnik nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, przysługuje w sytuacji gdy zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej na rachunek bankowy podatnika, bez względu na rodzaj wykonywanej usługi. Wyrażenie "w całości" odnosi się do poszczególnych usług świadczonych przez podatnika. Taka konstrukcja przepisu powoduje, że zwolnieniu nie podlega usługa, za którą zapłacono częściowo gotówką, a częściowo za pośrednictwem banku lub poczty. Warunkiem zwolnienia jest bowiem to, aby konkretna usługa została w całości zapłacona za pośrednictwem banku lub poczty oraz by było możliwe zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca jest jednostką budżetową w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, nie prowadzi działalności gospodarczej i nie sprzedaje swoich usług mieszkańcom. Wnioskodawca świadczy swoje usługi działając na podstawie ustawy o pomocy społecznej i rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów opieki społecznej, w oparciu o decyzje administracyjne o skierowanie do domu Wnioskodawcy oraz odpłatności za pobyt. Podstawą do świadczenia usług jest decyzja administracyjna o skierowaniu do domu opieki społecznej, a następnie decyzja o wysokości opłaty za pobyt, a nie umowa cywilnoprawna.

Dodatkowo Wnioskodawca wyjaśnił, iż opłaty wynikające z decyzji administracyjnych za pobyt w Domu Opieki Społecznej wnoszone są przez mieszkańca domu do kasy lub na rachunek bankowy Domu Opieki Społecznej. Przedmiotowe opłaty ewidencjonowane są za pomocą ksiąg rachunkowych: analitycznie techniką ręczną (karta analityczna dla każdego mieszkańca zawierająca przypis na dany miesiąc oraz wpłaty i wypłaty) i syntetycznie techniką komputerową na podstawie dowodów księgowych:

* bankowych - polecenie przelewu, wyciąg z rachunku bankowego

* kasowych - dowód wpłaty k.p., kwitariusz przychodowy, raport kasowy.

Wskazane wyżej dowody określają jednoznacznie tytuł wpłaty (należność za pobyt), kogo dotyczą (nazwisko i imię mieszkańca) oraz o jaki okres chodzi (miesiąc). Jednocześnie Wnioskodawca oświadczył, iż przed dniem 1 stycznia 2011 r. nie dokonywał ewidencji przedmiotowych usług na kasie rejestrującej.

Mając zatem na uwadze opis sprawy stwierdza się, że w sytuacji, gdy Wnioskodawca będzie świadczyć statutowe usługi pomocy społecznej, za które otrzyma w całości zapłatę przelewem na rachunek bankowy oraz z prowadzonej ewidencji i dowodów jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła oraz nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r., będzie miał prawo do zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego, na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w związku z poz. 37 załącznika do ww. rozporządzenia. Zauważyć należy, że prawo do korzystania ze zwolnienia na podstawie ww. przepisu nie jest uzależnione od dokumentowania dokonywanych czynności fakturami VAT.

Natomiast w przypadku, gdy wpłaty dokonywane będą bezpośrednio gotówką do kasy DPS-u, to będą podlegały ewidencji na kasie rejestrującej, bowiem nie zostanie spełniona przesłanka warunkująca prawo do skorzystania ze zwolnienia określonego § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika do rozporządzenia, tj. zapłata za świadczone usługi nie nastąpi w sposób wskazany w przepisie.

Reasumując, w oparciu o powołane wyżej przepisy należy uznać, iż Wnioskodawca nie ma obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej obrotów uzyskanych z tytułu świadczenia usług, które spełniają wyżej wymienione warunki. Jednakże w sytuacji, gdy zapłata jest dokonywana bezpośrednio gotówką w kasie DPS-u, nie ma zastosowania zwolnienie określone w poz. 37 załącznika, a transakcje takie po przekroczeniu kwoty limitu uprawniającego do zwolnienia (40.000 zł) powinny zostać zaewidencjonowane za pomocą kasy rejestrującej. Jak wyżej stwierdzono, osiągany przez Wnioskodawcę obrót z tytułu świadczenia usług pomocy społecznej na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, przekroczył w ubiegłym roku kwotę 40 000 zł, tak więc ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej Wnioskodawca mógł korzystać tylko do dnia 30 kwietnia 2011 r., stosownie do zapisu § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.